YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendi

TEİS'in tamamlayıcı çalışması olan Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü (TEES) erişime açılmıştır. https://tees.yesevi.edu.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendi

(d. ?/? - ö. ?/1695)

divan şairi

(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)

ISBN: 978-9944-237-86-4

İsmi Mehmed Emin’dir. Babası Azmîzâde Hâlet Efendi’den mülazım olduğu için “Azmîzâde Mustafası” olarak tanınan Tosyalı Mustafa Efendi’dir. Annesi Şeyh Mehmed Efendi’nin oğlu “Babazâde Sinanı” olarak tanınan Sinanüddin Yusuf Efendi’nin kızıdır. Büyük abisi İstanbul kadılığına kadar yükselen ve aynı zamanda bir şair olan Rıfkî Mehmed Efendi’dir. Küçük abisi veya kardeşi ise şairler tezkiresi yazarı Yümnî Mehmed Salih Efendi’dir. Dayısı ise Rumeli kazaskeri Abdülkadir Efendi’dir. Doğum tarihi tam olarak bilinmeyen şair İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Babası, dayısı ve abileri/kardeşi gibi ilmiye mesleğini tercih eden Mehmed Emin Efendi, devrinin klasik ilimlerini öğrenip medrese tahsilini tamamladıktan sonra Şeyhülislâm Abdürrahim Efendi’den mülazım oldu. Önce küçük medreselerde görev aldı. Rütbesi kırk akçelik medreselere ulaşınca müderrislik görevini bırakıp kadı olmayı tercih etti. Sırasıyla İsakcı, Zağra-i Atik, Şumnu, Hulumic, Hezargrad ve Üsküb şehirlerinde kadılık yaptı. Bugün Bulgaristan sınırları içinde bulunan ve Eskizağra olarak bilinen Zağra-i Atik şehrini çok sevmesinden dolayı ömrünün sonlarında buraya taşındı. 1106 yılı Şevval’inde/Mayıs-Haziran 1695 Zağra-i Atik’te vefat etti. Şiirlerinde ağabeyi/kardeşi Yümnî Mehmed Sâlih gibi “Yümnî” mahlasını kullandı. Eserleri hakkında kaynaklarda herhangi bir malumat bulunmamaktadır. Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Mecmualarda “Yümnî” mahlaslı şairlere ait şiirlere rastlanmaktadır, ancak bunların hangilerinin Yümnî Mehmed Emin’e hangilerinin diğer Yümnî’lere (Yümnî Mehmed Sâlih, Yümnî Mustafa, Yümnî Süleyman, Yümnî Mahmud) ait olduğunu tespit etmek güçtür. Yaşadığı devrin kaynaklarından Vekâyi‘u’l-fuzalâ şairi bilgin, irfan sahibi biri olarak tanımlamaktadır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.), (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. C. 5. s. 1703.

Ekinci, Ramazan, (hzl.) (2018). Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-Fuzalâ, Şeyhî’nin Şakâ’ik Zeyli, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.

Erdem, Sadık (1988). “Mehmed Sâlih Yümnî Tezkire-i Şuarâ-yı Yümnî (inceleme-tenkidli metin-indeks)”. Türk Dünyası Araştırmaları. (55): 85.

Erdem, Sadık (hzl.), (2013). Tezkire-i Şuarâ-i Yümnî (İnceleme-Tenkidli Metin-İndeksli Tıpkıbasım). Ankara: TTK Yay.

İnce, Adnan, (hzl.), (2018). Mirzâzâde Mehmed Sâlim Efendi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Kültür Bak. e-kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57124,mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39arapdf.pdf?0 s. 441. [erişim tarihi: 20.10.2020]

Kurnaz, Cemal-M. Tatcı, (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Ankara: Bizim Büro Yay. C. II, s. 4783.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: RAMAZAN EKİNCİ

Yayın Tarihi: 25.11.2020

Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Geh percemini zâhir u geh der-kemûn ider

Her halkasını ‘âşıka nûn-ı cünûn ider

Oldı o şûha lem‘a-fezâ câme-i siyeh

Deycûr-ı leyl şu‘le-i şem‘i füzûn ider

Tab‘-ı selîm Yümni-i nakkâd şi‘rinün

Her noktasını hâside dâğ-ı derûn ider (Ekinci 2018: 2331)

Hayâl-i hâl-i ruyundan gönül dâğ eyledi peydâ

Derûnum ravzasında zâhir oldı lâle-i hamrâ (İnce 2018: 441)

İlişkili Maddeler

Sn.	Madde Adı	D.Tarihi / Ö.Tarihi	Benzerlik	İncele
1	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Doğum Yeri	Görüntüle
2	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Doğum Yeri	Görüntüle
3	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Doğum Yeri	Görüntüle
4	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Doğum Yılı	Görüntüle
5	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Doğum Yılı	Görüntüle
6	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Doğum Yılı	Görüntüle
7	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Ölüm Yılı	Görüntüle
8	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Ölüm Yılı	Görüntüle
9	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Ölüm Yılı	Görüntüle
10	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Meslek	Görüntüle
11	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Meslek	Görüntüle
12	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Meslek	Görüntüle
13	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
14	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
15	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Alan/Yüzyıl/Saha	Görüntüle
16	Ataol Behramoğlu	d. 13 Nisan 1942 (Nüfus kaydında 20 Mayıs 1942) - ö. ?	Madde Adı	Görüntüle
17	NESÎB, Seyyid Mehmed (İkibayraklı-zâde)	d. 1740-41 - ö. 30 Haziran 1790	Madde Adı	Görüntüle
18	MEHMED NÛRÎ, İstanbullu	d. 1841 - ö. 1919	Madde Adı	Görüntüle

Madde Detay

YÜMNÎ, Mehmed Emin Efendi

(d. ?/? - ö. ?/1695)

divan şairi

(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)

ISBN: 978-9944-237-86-4

Kaynakça

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: RAMAZAN EKİNCİ

Yayın Tarihi: 25.11.2020

Güncelleme Tarihi: 26.11.2020

Eserlerinden Örnekler

İlişkili Maddeler