ZEFİL NECMİ (KÜÇÜK ÂŞIK), Mehmet

(d. 1870 / ö. 1933)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1870’te, bugün Tokat’a eskiden Zile’ye bağlı bulunan Artova ilçesinin Tuzla köyünde dünyaya gelmiştir. Okuyup yazması olmayan ümmi bir halk âşığıdır. Asıl adı Mehmet’tir. Baba adı Recep, anne adı Şerife’dir. Çok yoksul bir yaşam sürmüş, Maşat köyünün sığırcılığını yaparak geçimini sağlamıştır. Uzun yıllar Zile’nin Maşatova köylerinde dolaşıp mahalli âşık olarak ün kazanmıştır. Zefil Necmi mahlasını kullanan âşığa halk, boyunun kısa oluşundan dolayı Küçük Âşık adını yakıştırmış ve çevrede bu adla da tanınmıştır. Zefil yöre ağzında sefil anlamında kullanılmaktadır. 1933 yılında Tokat’ın Fecirgen köyünde vefat etmiştir.

Ümmi olmasına karşın tasavvufi bilgilere hakimdir. Doğaçlama söylediği şiirlerinde: "Âşık olan kelamından bellolur/ Hayır işi şerre yazmaz âşıklar/ Mürşit meydanında pişer hallolur/ Nefs-i emareye uymaz âşıklar" biçiminde üstün söyleyiş gücü görülmektedir. Çok iyi saz çalıp cemlerde zakirlik yapmıştır. Kimi şiirlerinin: "Zefil Necmi dünya bana dar oldu/ Masiva elinden işim zor oldu/ Feryad ü figanım ah ü zar oldu/ Saz oldu vücudum tel ne ilazım" gibi felsefi boyutunun ön planda oluşu dikkat çekmektedir. Pek çok şiirinin duvazimamlar biçiminde oluşu, Bektaşi kültürünü çok iyi bildiğini göstermektedir. Yoksul bir kişi olduğu ve zor bir yaşam sürdüğü: "Bir dem yaya oldum bir dem atlandım/ Bir dem zehirlendim bir dem tatlandım/ Dünyanın her cefasına katlandım/ Çile tekmil olup biteneş kadar" biçimindeki yöresel söyleyişlerle yüklü deyişinde görüldüğü gibi sanatına da yansımıştır.

Kaynakça

Yardımcı, Mehmet, Hayrettin İvgin (1988). Zileli Âşık Zefil Necmi. Ankara: Özen Mat.

Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCI
Yayın Tarihi: 04.06.2018
Güncelleme Tarihi: 12.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KUL YUSUFd. 1712 - ö. 1789Doğum YeriGörüntüle
2KÂNÎ, Ebû Bekîrd. 1712 - ö. 1791Doğum YeriGörüntüle
3SEFİL NECMİ, Mehmetd. 1860 - ö. 1933Doğum YeriGörüntüle
4AZMİ BEKİR, Bekird. 1870 - ö. 20.03.1926Doğum YılıGörüntüle
5Hüseyin Danişd. 1870 - ö. 1943Doğum YılıGörüntüle
6TEVFİKd. 1870 - ö. 1914Doğum YılıGörüntüle
7Ahmet Haşimd. 1887 - ö. 4 Haziran 1933Ölüm YılıGörüntüle
8Toktogul Satılganovd. 1864 - ö. 1933Ölüm YılıGörüntüle
9MEHEMMED/ÇORLU MEHEMMED, Mehemmed Çorlud. 1825? - ö. 1933/1940\'lar?Ölüm YılıGörüntüle
10ADİL FİGANİ, Adil Çiçekd. 1944 - ö. ?MeslekGörüntüle
11ZİYANÎ, Mustafa Baltad. 1947 - ö. ?MeslekGörüntüle
12MAHMUT IŞIKd. 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13SULTAN, Sultan Aytekind. 1943 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14HASAN ERDOĞANd. 1951 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15MAHRUMÎ, Rahmi Kayad. 1932 - ö. 18.11.2006Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MATLÛBÎ, Ömerd. ? - ö. 1888Madde AdıGörüntüle
17REMZİ, Arapgirli Remzi, Mehmed Mevlütd. 1848 - ö. 1907Madde AdıGörüntüle
18MAHŞAH HANIMd. 1864 - ö. 25.03.1933Madde AdıGörüntüle