MAHNİDA AHMET, Ahmet Hamdi Durgun

(d. 1903 / ö. 1962)
öğretmen, tahsildar, atma türkücü, âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ahmet Hamdi Durgun, Trabzon’un Çaykara ilçesine bağlı Şur (Şahinkaya) köyünde 1903 yılında dünyaya gelmiştir. Öğretmenlik ve tahsildarlık yapmıştır. Özellikle atma türkü atışmalarında başarılıdır. Durgun, 1962’de vefat etmiştir (Duman 2011:218). Ahmet Durgun, vefat ettiğinde yörenin âşıklarından Ömer Bal, onun ölümü üzerine 1962’de ağıt yakar: “Dinleyin kardeşler size bir zahmet/ Dünyayı terk etti Mahnida Ahmet/ Ölene de derler ruhuna rahmet/ Bir çiçek idim çıktım aradan” (Duman 2011: 300).

Yörede Mahnida Ahmet olarak tanınan Ahmet Hamdi Durgun, bir atışma ustası idi. Onun atışmaları, torunu Necdet Durgun’un bazı hemşerilerinin derlemeleriyle bugüne kadar gelebilmiştir. Fakat bu atışmaların çoğu tespit edilemediği için kaybolmuştur. Ahmet Durgun’un atışmalarından biri, Çaykaralı halk şairi Ömer Baloğlu ile yaptığı Rumca atışmadır. Mustafa Duman, bu atışmayı Ömer Baloğlu’nun oğlu Mustafa Bal’dan derlediğini ifade eder ve Mahnida Ahmet’in bu ve tespit edebildiği diğer atışmalarına eserinde yer verir (Duman 2011: 218-219).

Mustafa Duman, ilk olarak Şur köyünün ekibinin başı olarak Mahnida Ahmet ile Şinek ekibinin başı Hamdi Korkmaz’ın atışmasına yer verir. Bu atışma taşlama türündedir. Atışmanın dili sade ve anlaşılır olup yer yer yöre ağzının özeliklerini taşır. İkinci atışmasını Çaykaralı Urum Dursun ile yapar. Yine taşlama türünde olan bu atışmada yöre ağzını yansıtır. Mahnida Ahmet, atma türkülerini Türkçe ve Rumca olarak söyler. Bir başka atışmasını ise 1946 yılında Çaykara’da yapılan bir düğünde, seyir oyununda Süleyman Ağralı ile yapar. Öğütleme tarzındaki bu atışmanın içeriği dinîdir. Mahnida Ahmet’in tespit edilebilen bir diğer atışması ise Çaykara’nın Ormancık köyünden Dursun Yaran ile olan atışmasıdır. Bir başka atışmasını ise 1959’da Eğridere köyünden Ağralı Mustafa ile Şahinkaya köyünden İsmail Özer’in düğününde yapar. Arada Rumca sözcüklerin de kullanıldığı atışma, seyir denilen oyun sırasında olur ve dostça sona erer. Atışmanın bir yerinde kafiye değiştirilir. Kayıtlı bir diğer atışmada, 1930 yılında Çaykara’nın Akdoğan köyüne gelin almaya giden Şahinkayalılar ile ev sahibi köyün türkücüleri seyir oyununda atışırlar. Mahnida Ahmet ile atışan Şerif Muhammet Usta’dır. Mahnida Ahmet, düğün sahibi tarafından iyi karşılanmadıklarını anlatırken, Şerif Efendi de gelin alıcıların silah atmadıklarını alaylı bir anlatımla belirtir. Bir diğeri ise 1930’lu yıllarda, Çaykara’nın Akdoğan köyünde toplanan ev yapma imecesine katılan Şahinkayalı gençlerle ev sahibi gençlerin atışmalarında, önce Mahnida Ahmet ile Hasan Erol karşı karşıya gelirler. Ahmet Durgun’un 1941 yılında, Balıkesir’de gurbetteki arkadaşı Uzungöllü Kibar Kocaman’a yazdığı mektupta kendisine ait şiirden bir dörtlük şöyledir: “Elundaki kavalun/ Konuşur Türkçe ile/Gece gündüz horomda/Kaval kemençe ile” (Çelik 2005: 61-66; Duman 2011: 218-227).

Kaynakça

Çelik, Ali (2005). Trabzon Çaykara Halk Kültürü. İstanbul: Doğu Kütüphanesi.

Duman, Mustafa (2011). Trabzon Halk Kültürü. İstanbul: Heyamola Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: Dr. Öğretim Üyesi Emine ÇAKIR
Yayın Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1CEFAKÂR, Recep Ateşd. 03.05.1965 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2SÜLEYMAN DEDEd. 1860\\\'lar - ö. 1932-1933Doğum YeriGörüntüle
3NURŞANÎ, Ali Ayhand. 01.02.1959 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Muammer Lütfi (Bahşi)d. 1903 - ö. 30 Mayıs 1947Doğum YılıGörüntüle
5TEYMUR BİSAVAD, Teymur Esger oğlu Ahmedovd. 1903 - ö. 1984Doğum YılıGörüntüle
6Ethem İzzet Beniced. 1903 - ö. 28 Mart 1967Doğum YılıGörüntüle
7VİSALÎ, Bekir Sıdkı Halıcıoğlud. 1881 - ö. 22.01.1962Ölüm YılıGörüntüle
8Tahsin Burdurlud. 1905 - ö. 1962Ölüm YılıGörüntüle
9Zihni Hazinedaroğlud. 1923 - ö. 27 Kasım 1962Ölüm YılıGörüntüle
10MIRIK, Fatmad. 1870 - ö. 1940MeslekGörüntüle
11SABRİ ÖZDAĞd. 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
12ZAMANOĞLU, Alaettin Zamand. 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
13VEHBİ/SOYBAL/ ÂŞIK VEHBİ, Vehbi Soybald. 01.05.1960 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SÜLEYMAN, Süleyman Arsud. 1891 - ö. 1948Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ÖMER KOCAd. 1936 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16AHMET ÇAKIRd. 1952 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Ahmet Mikdat Poyrazd. 1871 - ö. 26 Aralık 1939Madde AdıGörüntüle
18Ahmet Sayd. 1935 - ö. ?Madde AdıGörüntüle