AZİZ TOPRAK

(d. 1873 / ö. 1946)
?
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Aziz Toprak olan âşık, şiirlerinde Aziz Toprak mahlasını kullanır. 1873'te Sivas'ın Divriği ilçesine bağlı Çamşıhı yöresi köylerinden Balova'da dünyaya gelir. Dedesi Balo Ağa, aynı zamanda Balova köyünün kurucularındandır. Babası Haydar Bey, annesi Sultan Hanım'dır. Sultan Hanım, Kangal'ın İğdeli köyündendir. Aziz'in Süleyman adında bir de kardeşi vardır. Çocukluğu sıkıntılar içerisinde geçer. Okuma imkânı bulamamıştır. Askerliğini Yemen'de yedi yıl yapar. Memleketine gazi olarak döner, zira bir gözünü kaybeder. Çevresinde "Kör Aziz" diye de bilinir. Başından iki evlilik geçer. İlk evliliğini Çamoağa köyünden Tamiş Hanım ile gerçekleştirir. İkinci evliliğini ise Baloağalı Süleyman Ağa'nın kızı Gülbahar Hanım ile yapar. Evliliklerinden Haydar, Beset, Mustafa, Süleyman, Hatun, Şerey ve Rabia adlarında yedi çocuğu dünyaya gelir. Hayatı boyunca Çamşıhı çevresinden pek dışarı çıkmayarak dedelik yapmıştır. Çok sayıda cem yönetmiştir. 1946'da Balova köyünde vefat eden Aziz Toprak'ın mezarı Balova köyü eski mezarlığındadır (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Aziz Toprak'ın edebî kişiliğiyle ilgili çok fazla yorum yapmak mümkün değildir, zira bugün elimizde "Hey Erenler" isimli şiirinin dışında başka şiiri yoktur. Yöredeki sözlü kaynaklardan alınan bilgilere göre iyi derecede saz çalabilen ve pek çok usta malı şiiri ezbere bilen bir âşıktır. Çok sayıda heceli şiiri olduğu ve nazım birimi olarak genellikle dörtlükleri tercih ettiği söylenir, ancak "Hey Erenler", divani nazım şekliyle beyit nazım birimiyle üretilmiştir. Şiirlerinde genellikle Alevi-Bektaşi inanç sistemiyle paralel konuları işlediği de söylenir (Kaya 2002: 56; Kaya 2009: 384).

Kaynakça

Kaya, Doğan (2002). Çamşık Ozanları. Ankara: Çamşık Hüseyin Abdal Derneği Yay.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. I. Sivas: Önder Matbaacılık.


Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 07.01.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MEMİŞ, Memiş Karadağd. 1902 - ö. 1982Doğum YeriGörüntüle
2ÜSTÜN, Abdülaziz/Aziz Üstünd. 1911 - ö. 27-28.07.1978Doğum YeriGörüntüle
3EFKÂRÎ/MUSTAFA, Mustafa Öztemizd. 1896 - ö. 16.06.1976Doğum YeriGörüntüle
4HEVÂYÎ, İbrâhimd. 1873 - ö. 1916Doğum YılıGörüntüle
5KARAÇIOĞLU, İbrahim (Karaçıoğlu) Eliyevd. 1873 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6İBRAHİM ARTARd. 1873 - ö. 1948Doğum YılıGörüntüle
7DERUNÎ, Hüseyin Avni Başokd. ? - ö. 1946Ölüm YılıGörüntüle
8Hasan Basri Lostard. 1890 - ö. 25 Ekim 1946Ölüm YılıGörüntüle
9NECMİYE BACId. 1890 (?) - ö. 1946\\\'dan sonraÖlüm YılıGörüntüle
10ŞEYHOĞLU/DERUNÎ, Abdullah Şenold. 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11İSMAİLd. ? - ö. 1947Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MUSTAFA KOÇAK/MUSTAFA, Mustafa Sancard. 1970 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13VAHÎD/VAHÎDÎ, Vahîd/Vahîdî Efendid. ? - ö. 1662/1663Madde AdıGörüntüle
14KÂMİL, Hoca-zâde Şeyh Ahmed Kâmil Efendid. ? - ö. 1894Madde AdıGörüntüle
15EMÎN, Bakkal İsmail Paşa-zâde Emîn Beyd. ? - ö. 1794-95Madde AdıGörüntüle