Madde Detay

İstanbul'da 1284/1867 yılında doğdu. Asıl Adı Yûsuf Cemâl Molla Bey'dir. Şiirlerinde Cemâl mahlasını kullandı. Medîne-i Münevvere kadısı Mehmed Şükrî Efendi'nin oğludur. İbtidaî ve Rüşdî mektepleriyle cami derslerine devam etti. Hacı Zihnî Efendi ve Mehmed Tevfîk Efendi'den Arapça ve Farsça okudu. Mekteb-i Hukûk'a girdi, buradan mezun olduktan sonra Mahkeme-i Teftîş-i Evkâf Murâfa'a kitabetinde görev yaptı. Babasıyla Medine'de iken Arapça konuşmayı çok iyi öğrendiğinden dolayı bütün muamelatı Arap diliyle cereyan eden Lazkiye Ceza Riyaseti'ne tayin edildi. Daha sonra Antalya, Amasya ve Tekirdağ ceza riyasetlerinde bulundu. İstanbul'a döndükten sonra İstanbul Barosu'na kaydolarak dava vekili olarak çalışmaya başladı. 1323/1905 senesinde siyasi bazı nedenlerden dolayı Sivas'a sürüldü. Burada kendisine maaş tahsis edilmediğinden yine dava vekilliği yaparak geçimini sağladı. Sivas valisi Reşîd Âkif Paşa ve Adliye Nazırı Abdurrahman Paşa'nın onu korumaları ve yardım etmeleri dolayısıyla Gümüşhane Cezâ Riyaseti'ne, bir müddet sonra da derecesi yükseltilerek Mamuretülaziz vilayeti Bidayet Müddeî-i Umumiliğine tayin edildi. 1908 yılındaki meşrutiyetin ilanından sonra İstanbul'a geldi. Burada halasının oğlu Manyasî-zâde Refîk Bey yazıhanesini ona bıraktı ve tekrar dava vekilliği yaparak geçimini sağlamaya çalıştı. İstanbul'da vefat ettiğini tahmin ettiğimiz Cemâl Bey'in vefat tarihi bilinmemektedir.

İbnü'l-Emin'e gönderdiği hayat hikâyesinde şöyle söylemektedir: "Küçük yaşımdan beri kitap okumaktan, eser karıştırmaktan çok zevk alırdım. Musikiyi, şiiri ve edebiyatı severim. Ara sıra edebî sanatlardan soyutlanmış sadece duygularla söylenmiş bazı şiirler yazdımsa da kendimce bunlarda fazla değer ve meziyet görmediğim için bu şiirlerimi yayımlamadım. Ancak yeri geldikçe hatırladığım bazı şiirlerimi eşe dosta okur ve isterlerse yazar verirdim. O naçiz eserlerden birkaç parçasını size sunuyorum." (İnal 1988: 2128).

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay.

Gazel

Hâtır-güzârım olduğu bir demde nâmınız

Büşrâ-yı meyl-i vasl ile geldi peyâmınız

Gülzâr-ı tâli'imde açar bin gül-i emel

Ey mihr-i ân nâz ile bir ibtisâmınız

Nûş-ı rahîk-i kevser içün bir piyâledir

Dil-teşnegân-ı aşka leb-i lâl-fâmınız

Leb-hây ü pür-tefekkür o nasb-ı nigâhdan

Va'd-i na'îm-i bûsedir elbet merâmınız

Rûhumda neş'e-rîz-i hitâb-ı elest olur

Manzûme-i kelâm-ı vefâ-insicâmınız

Eyler Cemâl'i meyl-i me'âliyle ser-firâz

Gönlünde cilve-sâz hayâl-i hırâmınız

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. IV. İstanbul: Dergah Yay. 2129.)