Madde Detay

Tam adı Mehmed Bahâeddin Veled'dir. 16 Temmuz 1867'de Konya'da doğmuştur. Babası Mustafa Necib Çelebi, annesi Râbiâ Hanım'dır. Ailesi Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî soyundandır.

İlk eğitimi sonrası rüştiyedeyken Sultan Veled Medresesi'ne girmiş, Farsça ve Arapça dersleri almış, Mesnevî derslerini takip etmiştir. 1885'te Konya Vilayeti Mektûbî Kalemi'nde mülâzım olmuştur. 1888'de İstanbul'a giderek Bahâriye Mevlevîhanesi'ne yerleşmiş; 1890'da Matbuat-ı Dahiliye Kalemi'nde memur olmuştur. 1898'de dördüncü derece Osmanlı nişanı tevcih edilmiş ve Matbuat-ı Dahiliye'de mümeyyiz-i evvelliğe yükselmiştir. II. Meşrûtiyet'in ilanından sonra görevlerinden istifa etmiş ve Galata Mevlevîhânesi'nde vekaleten şeyhlik yapmıştır. 1910'da çelebilik makamına tayin edilmiştir. 1915'te Mücâhidîn-i Mevleviyye alaylarının kumandanı olarak Kanal Harekâtı'na katılmıştır. 1919'da çelebilikten azledilmiş sonrasında Şuarâ-yı Devlet âzâlığına tayin edilmiştir. Milli Mücadele yıllarında Farsça hocalığı yapmış, Maarif Vekâleti'nde çalışmış 1923-1939 yılları arasında Kastamonu, 1939-1943 yılları arasında Yozgat milletvekilliği yapmıştır. 3 kez evlenmiş, bir oğlu ve iki kızı dünyaya gelmiştir. 4 Mayıs 1953'te Ankara'da vefat etmiştir.

İzbudak 1886'da vilayet gazetesinin baş muharrirliğine atanmış, Lamiî'nin Kitâb-ı Letâif'inden muhtasar fıkraları ve kendi şiirlerinden bazılarını Konya gazetelerinde neşretmiştir. 1889'da İstanbul'a gelince Türkçe sözlük üzerine çalışmaya başlamıştır. Ahter Gazetesi'nde Farsça ve Arapça teftiş memurluğu yapmış, Tercümân-ı Hakîkat, İkdâm, Mekteb, Hazîne-i Fünûn, Resimli Gazete'de yazılar yazmış ve Bahâî mahlasıyla şiirler neşretmiştir. 1908'de Yusuf Akçura ve Necip Asım'la birlikte Türk Derneği'ni kurmuş, Türk milliyetçiliği akımının ilk kurucularından olmuştur. Milli Mücadele döneminde Ankara'da Telif ve Tercüme Encümeni'nde Ziya Gökalp'la çalışmış, dil inkılabı çalışmalarına katkıda bulunmuştur. Mevlevîlik üzerine birçok çalışma yapmıştır. Mesnevî-i Şerîf Tercümesi Türkçe'ye yapılan ilk mensur Mesnevî çevirisidir. Hayatının sonuna kadar Türk Dil Kurumu'nda ilmî çalışmalarını sürdürmüştür.