Madde Detay

Bursa’da doğdu. Gençliğinde Bursa’da şekercilik yaptı ve yaptığı bu işten dolayı önceleri Şehdî mahlasını kullandı. Daha sonra Ahmet Paşa bu mahlasını Kandî’ye çevirdi (Kılıç 2010: 1329, İsen 1994: 260). Latîfî’ye göre gençliğinde Acem illerini gezen Kandî, Mevlana Câmî ve Nevâyî ile tanıştı (Canım 2000: 450). İstanbul’a ne zaman geldiği bilinmeyen şair, Sultan Bayezid Camii avlusunda şekerci dükkânı açtı. Yaptığı şekerlerle mesleğinde büyük bir üne kavuşan Kandî, hemen hemen her olaya ustaca düşürdüğü tarihleriyle meşhur oldu. Bu yüzden “Müverrih Kandî” namıyla anıldı. Hatta kendisine ulufe bağlanması sonucu mensup olduğu Hayderî tarikatının işareti olan tavk denen halkaları çıkaran Hayalî Bey hakkında “Ey Hayâlî halka geçmez oldı âh” mısraıyla tarih düşürdü. Bu mısraa sinirlenen Hayâlî Bey, eteklerine taş doldurup Kandî’nin hokka ve şişelerle dolu şekerci dükkânını dağıttı. Bunun üzerine Kandî, Sadrazam İbrahim Paşa’ya hâlini arz etti ve İbrahim Paşa da altın ve gümüş vererek ona yardımda bulundu. Ancak şair, dükkânını ve tezgâhını dağıtarak aynı çevreden vakıf odalarından bir oda tuttu ve ölünceye kadar orada yaşdı (Kılıç 2010: 1330, İsen 1994: 260).

İbrahim Paşa’nın idamı üzerine şairlere verilen caizeler kesilince Kandî de çok güç duruma düştü, sadece düşürdüğü tarihlere aldığı caizeler ve düğünlerde sattığı şekerlerin geliriyle geçimini sağlamaya çalıştı. 962/1555 yılında ölen Kandî, Eyüp’te Nişancı Celâl-zâde’nin yaptırdığı mescidin hariminde şairler için tahsis edilen mezarlığa defnedildi (Kılıç 2010: 1334, İsen 1994: 261, Eyduran 2009: 204).

Kaynaklar, Kandî’nin herhangi bir eserinin varlığı hakkında bilgi vermez. Ahdî, Kandî’nin şiirlerinden övgüyle bahseder (Solmaz 2005: 484). Latîfî ise şairin birçok şiir ve kaside yazmasına rağmen bunların beğenilmediği için kaydedilip şöhret bulmadığını ancak tarih yazmada çok başarılı olduğunu söyler (Canım 2000: 450). Çeşitli şiir mecmualarında Kandî’ye ait birçok şiir bulunmaktadır.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi 20.11.2013].

Eyduran, Aysun S. (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. Ankara: KTB. Yay. E-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [Erişim Tarihi 20.11.2013].

İpekten, Halûk (vd.) (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

Kaya, Hasan (2002). Pervane Beg Nazire Mecmuası (165a-199b). Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. 144-145.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâ'sı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

GAZEL

Ebr-i çarhı göklere agan duhânum sandılar

Şebnem-i bâgı sirişk-i dür-feşânum sandılar

Sinemi dâg-ı gam u zahm-ı müjeñle gördiler

Lâleler güller pür olmış gülsitânum sandılar

Râstî bu kim görüp servi cevânân-ı çemen

Kâmet-i bâlâyile ol nev-cevânum sandılar

Dest-i rahm ile beni ol şeh götürdi hâkden

Mûr ele aldı Süleymân-ı zamânum sandılar

Nazm-ı dendân u dehânında te’emmül eyledüm

Gitdi ‘akl-ı hurde-bîn ü nükte-dânum sandılar

İy hümâ başumda devlet var imiş kim ehl-i ‘ışk

Zülf-i müşgînüñ hevâsın sâyebânum sandılar

Hasretüñden ben gedâ taş basmış idüm bagruma

Pâdişâhum il anı koynumda nâmum sandılar

Vasf-ı kand-i la’line agız ki açdum Kandiyâ

Sâf-diller toldı sükkerle dehânum sandılar

Bezm-i gülde nazm-ı câmı okınurken ehl-i şevk

Anı bu mestâne şi’r-i dil-sitânum sandılar

(Kaya, Hasan (2002). Pervane Beg Nazire Mecmuası (165a-199b). Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi. 144-145).