Madde Detay

1235/1820 yılında İstanbul'da doğdu. Asıl adı Ahmed Muhtâr Efendi'dir. Sülün Efendi adıyla tanınan Şeyh Süleymân Sıdkî Efendi'nin oğlu, Südlüce Sa'dî Dergâhı kurucusu Şeyh Mustafa İzzî Efendi'nin de torunudur. Dedesinin babası da Halîl Efendi'dir. İzzî Efendi'nin babası Şeyh Halîl Mısır'ın Deminhur beldesinden ticaret için İstanbul'a gelip yerleştiğinden ve diğer oğlu Hasırcıbaşı Emîn Ağa'nın dükkânında vakit geçirdiğinden Hasırcı Şeyh; çocukları ve torunları da Hasırcı-zâde adıyla anıldı. Muhtâr Efendi hilafeti babasından, tarikat hırkasını da babasının hulefasından halasının oğlu Şeyh Abdullah'tan almıştır. Muhtâr Efendi diğer bazı tarikatlara da müntesiptir. Meşhur Mesnevîhân Hoca Hüsâmüddîn Efendi'den ders almış ve onun ilminden geniş ölçüde faydalanmıştır. Südlüce Sa'dî Tekkesi'nde 1837 senesinde önce büyük kardeşi Hasan Rızâ ile müştereken, sonra Hasan Rızâ'nın uzleti tercih etmesiyle 1864 senesinden itibaren tek başına şeyhlik yaptı. 1879 senesinde makamını oğlu Elif Efendi'ye bırakarak hacca gitti. Dönüşte uzlete çekildi. Fikir ve zikir ile meşgul oldu. 1901 yılında İstanbul'da vefat etti. Mezarı şeyhlik yaptığı Südlüce'deki Sa'dî Tekkesi'nin haziresindedir.

İbnü'l-Emin'e göre beyaz sakallı, güler yüzlü, sürekli tebessüm eden, alçakgönüllü, şeriata son derece riayet eden, saygıdeğer bir zat imiş. Torunu Zâhir Bey'in İbnü'l-Emin'e gönderdiği bir varakada da torunu şöyle söylüyormuş: "Çocukla çocuk olur, herkesi öğütleriyle müstefit kılardı. Büyükle - âlim ise - ilim ve ma'rifetten bahseder, ümmî ise onu faydalandıracak sohbet zemini bulur; şu'arâ ile müşâ'are ve musâhabe eyler; meşâyihe tasavvufun âdab ve kavânîninden bahsederdi. Zengin ve fakir onun yanında aynı derecede makbul idi. Müşârün-ileyhe ne eslâfı olan ecdâdım, ne de halefi olan pederim, ahlak ve kemal cihetinden emsâl olamazlardı zannederim" (İnal: 1988: 982).

Muhtâr Efendi'nin çoğu tasavvufâne olmak üzere şiirleri de bulunmaktaymış. Şiirlerine örnekleri İbnü'l-Emin yayımlamıştır.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay.

Gazel

Cenâh-ı hırkaya çek başını âsûde-hâtır ol

Gözün yum mâ-sivallahdan huzûr-ı Hakk'a hâzır ol

Perîşân etme akl u fikrini rûhunla ülfet et

Safâ-yı bezm-i vahdet matlab ise kalbe nâzır ol

Cihân yok iken oldu yine yok olmak mukarrerdir

İlişdirme bu hâr u hâsa etrâfını gâfir ol

Geçürme ömrünü edgâs u ahlâm ile hâb içre

Gece bîdâr u gündüz zâr seher vaktinde zâkir ol

Garîb isen bu gurbet ilde sakın taşrada yatma

Açıkdır hân-kâhı Hak Ta'âlâ'ya müsâfir ol

Zamânın mevtine me'yûs olup kalma betâletde

Miyân-beste olup git Ka'betullâh'a mücâvir ol

Sıfât u zât mir'ât-ı Muhammed'den görünmüşdür

Varup yüz sür mübârek ravza-i pâkini zâ'ir ol

Felek şems ü kamer encüm cibâl eşcâr deryâlar

Bular cevlân ederler Hak yolunda sen de dâ'ir ol

Dili nûr-ı mahabbet ile tenvîr et müheyyâ kıl

Eder sultân-ı aşk bir gün tecellî bekle sâbir ol

Su'âl eyler isen Muhtâr'a zevk-i vasla bir çâre

Hemîşe kalbe nâzır kalbe nâzır kalbe nâzır ol

Bu nazmı Hazret-i Muhtâr-ı mektûbîye takdîm et

Anın nutkunda var bir feyz-i kudsî sözde mâhir ol

(İnal, İbnü'l-Emîn Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay. 983, 984.)