SELMANİ, Hasan Selman

(d. 1934 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hasan Selman, 1934'te Tokat’ın Almus ilçesine bağlı Çambulak (Daduhta) köyünde dünyaya gelmiştir. Ancak âşığın yetiştiği yer ailesinin küçük yaşta göçtüğü Kuruseki Köyü’dür. Selmani’nin annesinin adı Şehzade, babasının adı da Hasan Salman’dır. Selmani’nin âşıklık özelliklerini kazanmasında özellikle amcaları Âşık Mehmet ile Âşık Veli’nin payı büyüktür. Anne ve babasını çok küçük yaşlarda kaybeden Selmani, kendi ailesini kurmak için küçük yaşlarda Yeter hanım ile bir evlilik yapmış ve bu evliliklerinden de dokuz tane çocukları olmuştur.

Âşık Selmani, öğrenim görmemiştir ancak ilkokul diplomasını dışarıdan girdiği sınavlarla almıştır. Selmani geçimini sağlamak için Turhal Şeker Fabrikası ve Almus Barajı, İstanbul’da inşaat işleri gibi çeşitli işlerde çalışmıştır. Selmani ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındıktan sonra da çeşitli işlerde çalışmıştır. Âşık Selmani, İstanbul’da eşi ve çocuklarıyla birlikte yaşamını devam ettirmektedir.

Âşık Selmani kendisindeki âşıklık yeteneğinin özünün din, Kur’an ve tasavvuf olduğundan bahsetmekte; zahirden çok batından, dıştan çok içten müteşekkil şiirler yazdığını ifade etmektedir (Avşar 2010: 7). Selmani, Hacı Bektaş Veli’ye olan bağlılığından dolayı Alevi-Bektaşi geleneğine dayalı dini ve tasavvufi şiirler yazmıştır. Âşıklık geleneğine dayalı şiirlerinde Allah, Hz. Muhammed, Ehli Beyit, Hz. Ali sevgisini işlemektedir. Diğer yandan şiirlerinde ve âşıklık anlayışının oluşmasında Hallac-ı Mansur, Nesimi, Fuzuli gibi kendisinden önce gelenlerin etkisinin olduğu görülmektedir. Âşığın sanatçı kişiliğinin oluşmasında Usta- Çırak İlişkisi, Saz, Mahlas Alma gibi kavramların olduğunu söylemek mümkündür. Selmani’de usta-çırak ilişkisini doğrudan olmasa da âşıklık geleneğini amcaları Âşık Mehmet ve Âşık Veli’den aldığını söylemek mümkündür. Âşık şiirlerinde mahlas olarak Hasan Salman ve Selmani mahlaslarını kullanmıştır. Âşık Selmani, saza çok büyük önem vermekte, “Sözü süsleyen, manayı yücelten, âşığa hayat veren sazdır.” demektedir. Sazı; hayattaki en büyük destekçisi; dertlerini, sıkıntılarını döktüğü bir kader arkadaşı olarak tanımlamaktadır (Avşar 2010: 32). Âşık Selmani’nin şiirlerinde biçim olarak “koşma, mani, destan"ı kullanmaktadır ancak âşığın en çok kullandığı biçimlerden biri koşma’dır. Şiirlerinde genellikle nazım birimi olarak dörtlükleri kullanmakta ve hece veznini tercih etmektedir.

Kaynakça

Artun, Erman (2008). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. İstanbul: Karahan Kitabevi.

Avşar, Muhammed (2010). Tokatlı Âşık Selmani’nin Geleneğindeki Yeri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Çetin, İsmet (1984). "Âşık Selmanî Üzerine". Halay Dergisi. 42: 25.

Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimler Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yay.

Kaya, Doğan (2009). Şairnâmeler. Ankara: Salkımsöğüt Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: HANİFE YAMAN
Yayın Tarihi: 25.04.2019
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İki Cihan DostuMayataş Yayınları / İstanbul1971Şiir
Batın İlmi Divanı? / İstanbul2008Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SITKI, Hasand. 1858 - ö. 1936Doğum YeriGörüntüle
2TAYYARÎ, Zeki Tipid. 1949 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3GÜNAHKÂR ŞEHRİBAN, Şehriban İşlerd. 1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4GAFİLÎ, Hacı Ozand. 17.11.1934 - ö. 24.04.2004Doğum YılıGörüntüle
5İhsan Fikret Biçicid. 1934 - ö. 13 Kasım 2013Doğum YılıGörüntüle
6Aydın Özakınd. 06 Haziran 1934 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7KARAGÖZ, Ali Karagözd. 1953 - ö. ?MeslekGörüntüle
8SEYYİDd. 1839-1840 - ö. 1910MeslekGörüntüle
9YUSUF ERDOĞANd. 1956 - ö. ?MeslekGörüntüle
10ŞİFAÎ/TABİBÎ, Ramazan Akçad. 1892-1893 - ö. 1955Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11RAŞİT YILDIZd. 1923 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DÜZGÜNÎ/TEBERİK, Teberik Düzgünd. 01.05.1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13COŞKUNÎ/ABDULLAH/GARİP ABDULLAH, Abdullah Coşkund. 1953 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14ABBAS HESENOVd. 1935 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ÂKİF/MÜŞTÂK, Hasan Âkif Efendid. ? - ö. 1827Madde AdıGörüntüle