Bedii Faik Akın

Pençe
(d. 1 Mayıs 1921 / ö. 16 Haziran 2015)
Gazeteci, Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yazılarında "Pençe" imzasını da kullandı. Balıkesirli Faika Hanım ile İstanbullu avukat Faik Bey'in oğlu olarak Bandırma'da doğdu. İlkokulu İzmir'de okudu. Kabataş Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni 1940'ta bırakarak ticaret hayatına atıldı ve bir tütün şirketinde 1944'e kadar çalıştı. 1945'te Tasvir ve Son Saat gazetelerinde fıkra yazarı oldu. Her iki gazeteye de her gün birer fıkra, haftada bir sohbet yazmaya başladı. 1946'da Demirkırat adlı siyasî bir halk gazetesi çıkardı, büyük boyda ve haftada iki defa çıkan bu gazetenin hemen hemen dörtte üçünü kendi yazıları ile doldurdu (Koçu 1961: 2368). 1948'de Ali Naci Karacan'la Tan (daha sonra Milliyet adını almıştır) gazetesinin yönetiminde yer aldı. İstanbul Radyosu'nda programlar hazırlayıp sundu. Yeni Istanbul ve Ulus gazetelerinde çalıştı. 1952'de Falih Rıfkı Atay'ın kurduğu Dünya gazetesine geçti, daha sonra bu gazetenin ortağı oldu. Yazılarında Demokrat Parti iktidarına karşı sert bir muhalefet çizgisi izledi, bu yüzden 1954'te tutuklandı. 1954'te Tekalonya Cumhuriyeti adlı romanının neşri, sadece gazetedeki ilanları üzerine tefrikaya başlamadan yasaklandı. Bedii Faik, 1960'taki askerî müdahaleden sonra Milli Birlik Komitesi'ni ve CHP'yi destekler nitelikte yazılar kaleme aldı. 1965'ten itibaren ise Adalet Partisi yanlısı bir tutum aldı.

Bedii Faik, bir süre Gazete Sahipleri Sendikası'nın genel sekreterliğini yaptı. 1963'te tümüne sahip olduğu Dünya'nın Falih Rıfkı Atay'ın 1971'deki ölümünden sonra başyazarlığını yaptı ve başyazılarını gazeteyi sattıktan sonra da sürdürdü. Fıkra yazarlığına Son Havadis, Hürriyet ve Tercüman gazetelerinde 1984'e kadar devam etti. Daha sonra Londra'ya yerleşti. Yalancı adlı romanı 1993'te Osman Sınav tarafından filme alındı. İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, Ankara Gazeteciler Cemiyeti ve Londra Basın Kulübü üyesi olan Bedii Faik, evli ve üç çocuk babasıydı.

Bedii Faik, 1945 yılında Tasvir ve Son Saat gazetelerinde yazdığı yazılarla basın hayatına atıldı. Tasvir, Son Saat, Tan, Milliyet, Yeni İstanbul, Ulus, Tercüman ve Dünya gazetesinde yıllarca fıkralar kaleme aldı. Yazılarında Steinbeck, Montaigne, Falih Rıfkı Atay, Oscar Wilde, Bernard Shaw gibi isimlerden etkilendi. Reşat Ekrem Koçu, İstanbul Ansiklopedisi'nde Bedii Faik'in yazıları için şu yorumu yapar: "Ciddiyeti, zarafeti ve nüktedanlığı ile süslediği, samimiyeti de laubaliliğe düşürmediği bütün yazılarında görülür." (Koçu 1961: 2368-2369) Yazar, Efendime Söyliyeyim (1953), Rüzgâr Eken (1969) ve Akıl Cumhuriyeti İsrail (1972) adlı kitaplarında fıkralarından yaptığı seçmeleri bir araya getirdi.

Bedii Faik, kullandığı yalın Türkçe ve akıcı üslupla okuyucuyu kendisine yakınlaştırmıştır. (Gözaydın 2011: 441). Amerika seyahatinin gezi notlarını Sam Amcanın Evinde (1954), İngiltere yolculuğunu Bir Garip Ada (1957), Rusya gezisinin izlenimlerini Rusya'dan (1968) adlı kitaplarında yayımladı. Hapishane hatıralarını O Biçim (1958), röportajlarını İhtilalciler Arasında Bir Gazeteci (1967) adıyla kitaplaştırdı. Yalancı (1954) ve Pablo'nun Gülüşü (1973) adlı iki roman kaleme alan yazar, Türkiye basın tarihi açısından önemli bilgiler içeren basın hatıralarını ise Matbuat, Basın Derkeen Medya (2001-2003) başlığı altında 4 cilt olarak yayımladı.

Kaynakça

Gözaydın, Nevzat (2011). "Bedii Faik'ten Türk Diline Katkılar". Türk Dili. Mayıs 2011. S. 713. s. 440-445.

Koçu, Reşad Ekrem (1961). İstanbul Ansiklopedisi. İstanbul: Hüsnütabiat Matbaası. C. 5. s. 2368-2369.

Kurdakul, Şükran (1973). Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Bilgi Yay.

Necatigil, Behçet (1999). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. Baskı). İstanbul: Varlık Yay.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (3. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yay. C. 1. s. 199-200.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 22.05.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Efendime SöyliyeyimYenilik Yay. / İstanbul1953Fıkra
Sam Amca'nın Evinde: Amerika Seyahati NotlarıYenilik Yay. / İstanbul1954Gezi Yazısı
YalancıÇağlayan Yay. / İstanbul1954Roman
Bir Garip AdaDünya Yay. / İstanbul1957Gezi Yazısı
O BiçimDünya Yay. / İstanbul1958Hatıra
İhtilalciler Arasında Bir GazeteciDünya Yay. / İstanbul1967Röportaj
Rusya'danHüsnütabiat Matbaası / İstanbul1968Gezi Yazısı
Rüzgâr EkenKardeş Matbaası / İstanbul1969Fıkra
Akıl Cumhuriyeti İsrailDilek Matbaası / İstanbul1972Fıkra
Pablo'nun GülüşüDilek Matbaası / İstanbul1973Roman
Tanya Dudu: Telekonya 'da Bir Kadın Başbakan (2 cilt)AD Yay. / İstanbul1995Mizah
Matbuat Basın Derkeen Medya (4 C.)Doğan Yay. / İstanbul2001-2003Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Fatma Güreld. 20 Ocak 1946 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mehmet Sadık Kırımlıd. 11 Kasım 1934 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Mustafa Seyit Sutüvend. 1908 - ö. 14 Ekim 1969Doğum YeriGörüntüle
4M. Kaya Bilgegild. 1921 - ö. 21 Ekim 1987Doğum YılıGörüntüle
5Berna Morand. 23 Ocak 1921 - ö. 31 Ocak 1993Doğum YılıGörüntüle
6Ferhan Oğuzkand. 1921 - ö. 1999Doğum YılıGörüntüle
7Emir Kalkand. 31 Aralık 1948 - ö. 31 Temmuz 2015Ölüm YılıGörüntüle
8Ergun Savd. 01 Ocak 1933 - ö. 13 Şubat 2015Ölüm YılıGörüntüle
9Nilgün Asland. 1966 - ö. 9 Nisan 2015Ölüm YılıGörüntüle
10Hikmet Afif Mapolard. 19 Mayıs 1919 - ö. 5 Mart 1989MeslekGörüntüle
11Ege Erimd. 1980 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Selahattin Özpalabıyıklard. 6 Temmuz 1955 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Kâmil Erdemd. 1945 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Solmaz Kamurand. 2 Mart 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Sami Önald. 27 Haziran 1938 - ö. 26 Şubat 2008Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16FÂ’İKd. ? - ö. 1872\'de hayattaMadde AdıGörüntüle
17Enis Akınd. 09 Eylül 1964 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Faik Sabri Durand. 1882 - ö. 7 Mayıs 1943Madde AdıGörüntüle