GÜPÜR HAYDAR, Haydar Güpür

(d. 25.04.1955 / ö. -)
Kaynak ustası
(Tekke / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Haydar Güpür olan âşık, 25 Nisan 1955’te Tokat'ın Zile ilçesine bağlı Temecük köyünde doğmuştur. Baba adı Fevzi, anne adı Nergiz’dir. İlkokulu köyünde okur. Turhal Şeker Fabrikasında 15 yıl çalışır, tedavi için gittiği İsviçre’de bir süre kaldıktan sonra yurda döner. Şeker Fabrikaları bünyesindeki Turhal Makine Fabrikasında kaynak ustası olarak tekrar işbaşı yapar ve aynı kurumdan emekli olur. Evli ve iki çocuk babası olan âşık, hâlen Turhal'da yaşamaktadır (Gedik 2010: 113).

Mahlası Güpür Haydar olan âşık, kendi ifadesine göre badeli âşıklardandır. Ustası olmayan âşık, Âşık Mahzuni Şerif ve Davut Sularî gibi ustalardan feyz alır, 1988 yılında tedavi için gittiği İsviçre'de gördüğü bir rüya sonucu şiire ve âşıklığa bakış açısı değişir. Alevi Bektaşi kültürü içinde yetiştiği için küçük yaşta saz çalmayı öğrenir, köyde zakir âşıkların etkisi altında kalarak önceleri usta malı söylerken daha sonra kendi deyişlerini söylemeye başlar. Turhal’a yerleştiği yıllarda Necdet Kurt’tan bağlama dersleri alarak saz çalma yeteneğini geliştirir, sazı ve sözü ile yörenin adından söz edilen âşıkları arasında yerini alır. Türkiye'ye geri döndüğünde Hacı Bektaş Çelebilerinden Timur, Ali Abbas ve Cem Ulusoy gibi isimlerle farklı zaman ve yerlerde Cem hizmetleri yürütüp yol dedeliği ve zakirlik yaparak Alevi Bektaşi kültürüne hizmet eder. Aynı hizmeti günümüzde Cem Ulusoy'la birlikte sürdürür.

"Horasandan geldi üçler yediler/ Aşka gelip ya Muhammet dediler/ Güpür Haydar Kerbelaya erdiler/ Şehitlik mertebe çekti erenler" gibi Alevi-Bektaşi felsefesi içinde söylediği deyişlerinin yanı sıra "Ötme garip garip benim bağımda/ Sana nazar değer sevda bülbülü" gibi türkü formunda söyleyişleriyle de dikkat çeken Güpür Haydar, Zile’nin son dönemde yetiştirdiği önemli âşıklardandır (Yardımcı 2004: 286).

Kaynakça

Gedik, Seda (2010). Cumhuriyet Döneminde Turhal – Zile – Artova Havzasında Yetişen Âşıklar ve Âşık Kul Semaî’de Gelenek, Etkileşim ve Eğitim. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.

Yardımcı, Mehmet (2004). 16. Yüzyıldan Günümüze İz Bırakan Zileli Şairler. Zile: Zile Belediyesi Kültür Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET YARDIMCI
Yayın Tarihi: 27.12.2018
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HURREMÎ, Ahmed, Zilelid. ? - ö. 1848Doğum YeriGörüntüle
2HUSREV, Şeyhülislâm Mollâ Husrev Mehmed bin Ferâmurz bin Alîd. ? - ö. 1480Doğum YeriGörüntüle
3KÂMİLÎd. ? - ö. 1862Doğum YeriGörüntüle
4HURREMÎ, Ahmed, Zilelid. ? - ö. 1848Doğum YılıGörüntüle
5HUSREV, Şeyhülislâm Mollâ Husrev Mehmed bin Ferâmurz bin Alîd. ? - ö. 1480Doğum YılıGörüntüle
6KÂMİLÎd. ? - ö. 1862Doğum YılıGörüntüle
7HURREMÎ, Ahmed, Zilelid. ? - ö. 1848MeslekGörüntüle
8HUSREV, Şeyhülislâm Mollâ Husrev Mehmed bin Ferâmurz bin Alîd. ? - ö. 1480MeslekGörüntüle
9KÂMİLÎd. ? - ö. 1862MeslekGörüntüle
10HURREMÎ, Ahmed, Zilelid. ? - ö. 1848Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11HUSREV, Şeyhülislâm Mollâ Husrev Mehmed bin Ferâmurz bin Alîd. ? - ö. 1480Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KÂMİLÎd. ? - ö. 1862Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13HURREMÎ, Ahmed, Zilelid. ? - ö. 1848Madde AdıGörüntüle
14HUSREV, Şeyhülislâm Mollâ Husrev Mehmed bin Ferâmurz bin Alîd. ? - ö. 1480Madde AdıGörüntüle
15KÂMİLÎd. ? - ö. 1862Madde AdıGörüntüle