Madde Detay

Sarı yüzlü ve zayıf olduğu için (Kılıç 2010: 627) Sarı Memi lakabıyla da şöhret bulmuş Mehmed Efendi, Kuran hafızı olduğu için Hıfzî mahlasını seçmiştir. Kendini ilim yolunda geliştiren Hıfzî hakkında kaynakların büyük çoğunluğunda Âhî’den sonra Karaferye’de müderris olduğu ve orada öldüğü bilgisi verilse de Sehî Bey (1325: 105) onun Vardar Yenicesi’ndeki müderrisliğinden ve İstanbul’da mülazım iken bir gece yatağında katledildiğinden ve Galata’da medfun olduğundan bahsetmiştir. Mehmed Süreyya onun Kânûnî Sultân Süleyman döneminde (1520-1565) vefat ettiği bilgisini vermiştir (Akbayar 1996: 667).

Mürettep bir Divân’ı, Münşeat’ı ve atasözlerini topladığı Manzûme-i Durûb-ı Emsâl adlı bir eseri vardır. Bu eserinde sade söyleyişli atasözü ve deyimlerin, zarifler meclislerinde rağbet bulması için süslenmesi ve manzum olarak söylenmesi gerektiğini ileri sürerek farklı şairlere ait 616 atasözü ve deyim ihtiva eden süslü mısraları bir araya toplamıştır (Poyraz 2010: 190). Oy’un (1991:45) verdiği bilgiye göre 1262/1848’de İstanbul’da basılan bu eser, bu alanda basılan eserlerin ilkidir.

Kınalızâde Hasan Çelebi (1989: 295) onun, kendinden önceki büyük şairleri inceleyip belagat sahiplerinin sözlerini ezberlemek suretiyle şiirlerinin kabul mertebesine ulaştığını söylemiş, Âşık Çelebi (2010: 627) de onu belagat fenninde meşhur Arap şairi Câhiz’e benzetmiştir. Sehî Bey (1325:105) hoş tabiatli, zarif, gönül ehli sıfatlarıyla nitelediği Hıfzî’nin şiirlerini latif bulduğunu belirtmiştir.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmânî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Hıfzî (1262). Manzûme-i Durûb-i Emsâl. İstanbul.

Hîbrî, Abdurrahman (1996). Enîsü’l-Müsâmirîn, Edirne Tarihi. çev. R. Kazancıgil. Edirne: Türk Kütüphaneciler Derneği Edirne Şubesi Yay.

Kayabaşı, Bekir (1997). Kâf-zâde Fâizî’nin Zübdetü’l Eş’âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). C.2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1989). Kınalızade Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şuara. C.1. Ankara: TTK Yay.

Müstakîm-zâde Süleyman Sa’deddin Efendi (2000). Mecelletü’n-Nisâb (Tıpkıbasım). Ankara: KB Yay.

Poyraz, Yakup; Tergip, Ayhan (2010). “18. Yüzyıl Dîvan Şairlerinden Hâkim’in Şiirlerinde Atasözleri, Deyimler ve Halk Söyleyişleri”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (Klâsik Türk Edebiyatının Kaynakları Özel Sayısı) / The Journal of International Social Research 3/15: 188-202.

Sehî Bey (1325). Tezkîre-i Sehî. İstanbul.

Şemseddin Sâmî (1894). Kâmûsu’l-A’lâm. C. 3. İstanbul.

Yavuz, Fikri, İ. Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tâhir, Osmânlı Müellifleri. C. 2. İstanbul: Meral Yay.

Matla'

Dem mi var ki hâtırumdan geçmeye tîrün senün

Dem mi var salınmaya boynuma şemşîrün senün

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). C.2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 627.)

Nergis ü ruhsâra nakd-i kalbi yandurdum yine