MEHDÎ

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / Başlangıç-15. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. Latîfî Tezkiresi’nde (1314: 319) Mehdî’nin, “şairlerin eskilerinden ve eskilerin de bilginlerinden” olduğu, Fâtih Sultân Mehmed’in en makbul sohbet arkadaşları arasında yer aldığı belirtilmektedir. Künhü’l-Ahbâr’da (İsen 1994: 145) ise, daha şiiri tam olarak olgunlaşmamışken Fâtih'in izniyle şairlerinin arasına katıldığına değinilmektedir. II. Bâyezîd devrinde (1482-1512) ölmüştür. Mehdî’nin, Eğridirli Hâcı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde bir dîvânçe teşkil edecek miktarda (72 adet) şiirinin bulunması, günümüze şöhreti ulaşmasa da devrinde ne kadar çok ilgi gördüğünün açık bir işaretidir. Yine büyük kısmı zemin şiir olan bu şiirlere, başta Ahmed Paşa ve Edirneli Hafî olmak üzere Necâtî Bey, Nizâmî, Adnî, Cem Sultân gibi devrin önde gelen şairlerinin de aralarında bulunduğu onlarca şairin nazireler yazmış olması da Mehdî’nin dönemindeki şöhretini göstermesi bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca şairin, Pervâne Bey Mecmû’ası’nda 2, Mecma’u’n-Nezâ’ir’de de 1 şiiri bulunmaktadır. Latîfî (1314: 319); Fâtih Sultan Mehmed’le karşılaştığında şifahen söyleyiverdiği “Bir gün felegün tablı kim öter idi güm güm / Sincâb-ı sehâb üzre ki geymiş idi kâkum” matla’lı gazelini tezkiresine aldığı Mehdî’nin, şuh yaradılışlı, güler yüzlü, çabuk kavrayan, hazır cevap ve yetenekli biri olduğunu belirtmiştir. Gelibolulu Âlî (İsen 1994: 145) ise, onun edasını ham, garâbet gösteren sözlerini ıslaha muhtaç gördüğünü vurgulamak suretiyle şiirlerini beğenmediğini işaret etmiştir. 

Kaynakça

Eğridirli Hâcı Kemâl. Câmi’u’n-Nezâ’ir. Bayezıd Kütüphanesi. No. 5782. vr. 59b, 66a, 76b…

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: AKM Yay.

Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 19.08.2013].

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Latîfî (1314). Tezkire-i Latîfî. İstanbul.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Bağdat. No. 406. vr. 364b, 448b.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 02.10.2013
Güncelleme Tarihi: 04.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Gözümi pür kıldugı yolında toz ile şimâl

Ol mesel ögine düşmiş eylük eyle suya sal

 

Merdüm-i çeşmüm dilerdi sal idüp deryâ geçe

Kendüsi gark-âb oldı kaldı su_üstinde hayâl

 

Zehr-i kej-düm gibi düşmen sözi kâr itdi dile

Ey sanem aymag içün zülfün salıncagında sal

 

Zülfün ile ömr-i düşmen gibi didüm hecrüne

Gussa yokdur bana senden ger uzan u ger kısal

 

Sen perînün ışkıle Mehdî delürdi şöyle kim

Tolanur dünyâyı bilmez ol ne tuşdur bu ne sal

(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. [erişim tarihi: 19.08.2013]. 1539.)

 

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ŞEVKÎ, Çömez-zâde Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. 1688-89Doğum YeriGörüntüle
2ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Doğum YeriGörüntüle
3SÂHİB, Hammamî-zâde/Hacı Mehmed Ağa-zâde Şeyh İsmail Deded. ? - ö. 1727-28 veya 1736-37Doğum YeriGörüntüle
4ŞEVKÎ, Çömez-zâde Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. 1688-89Doğum YılıGörüntüle
5ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Doğum YılıGörüntüle
6SÂHİB, Hammamî-zâde/Hacı Mehmed Ağa-zâde Şeyh İsmail Deded. ? - ö. 1727-28 veya 1736-37Doğum YılıGörüntüle
7ŞEVKÎ, Çömez-zâde Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. 1688-89Ölüm YılıGörüntüle
8ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Ölüm YılıGörüntüle
9SÂHİB, Hammamî-zâde/Hacı Mehmed Ağa-zâde Şeyh İsmail Deded. ? - ö. 1727-28 veya 1736-37Ölüm YılıGörüntüle
10ŞEVKÎ, Çömez-zâde Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. 1688-89Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12SÂHİB, Hammamî-zâde/Hacı Mehmed Ağa-zâde Şeyh İsmail Deded. ? - ö. 1727-28 veya 1736-37Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13ŞEVKÎ, Çömez-zâde Mehmed Şevkî Efendid. ? - ö. 1688-89Madde AdıGörüntüle
14ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Madde AdıGörüntüle
15SÂHİB, Hammamî-zâde/Hacı Mehmed Ağa-zâde Şeyh İsmail Deded. ? - ö. 1727-28 veya 1736-37Madde AdıGörüntüle