Madde Detay

Asıl ismi Abdülazîz, lakabı Ümmü'l-Veled-zâde'dir. Künyesi Ümmü'l-veled-zâde Abdülazîz bin Ümm-i Veled Hüsâmeddîn Hüseyin bin Hasan bin Mollâ Hâmid-i Tebrizî'dir. Babası ve dedesi ulemadandır. Âşık Çelebi " Kapularına gelen acemî oğlanları Türkî'den evvel Arabî öğrenirler" sözüyle Abdülazîz'in Arapça öğretimindeki ustalığını ifade etmiş olmalıdır. (Kılıç 2010: 1041) Abdülazîz Müeyyed-zâde'ye talebe olmuştur. (Özcan 1999: 407) Öğrenimini tamamladıktan sonra Serez ve Dâvud Paşa medreselerine müderris olarak atandı. Zeyrek-zâde kazasker olduğunda Abdülazîz, Yegân-zâde Sinân Çelebi ve Pîr Ahmed Çelebi'yi Yavuz Sultan Selîm'e kadı olmaları için önerdi. Bu öneri padişah tarafından kabul gördü ve Abdülazîz Dâvud Paşa müderrisliğinden alınarak Manisa'ya kadı olarak tayin edildi. Burada verdiği hüccetleri manzum olarak yazdı. Hüccetlere yazdığı imzası şu şekildedir: Hâzihi huccetu mebânihâ / Ussiset bi'l-vusûki tesisâ /Sâra Abdulaziz kâtibehâ / Kâziyen fî diyâr Magnisa (Binaların belgeleri bunlardır. Belgeli olarak tesis edilmiştir. Magnisa bölgesinin kadısı olarak, bunu yazan Abdülazîz'dir.) (Kılıç 2010: 1043) Abdülazîz bundan sonra Tire ve Ankara kadılıklarında bulundu. Zeyrek-zâde azledilince Edirne Darü'l-hadîs ve Trabzon müderrisliğine atandı, Halep'e kadı oldu. Halep kadılığından ayrıldıktan sonra Amasya müftülüğüne tayin edildi. Amasya müftülüğünden azledilerek 70 akçe günlük ile emekliye ayrıldı. (Kılıç 2010: 1042) Vefat tarihi, Hadâiku'ş-şakâyık ve Mecelle'de 950/1543; Âşık Çelebi ve Hasan Çelebi Tezkirelerinde 952/1545 olarak gösterilmektedir. (Kurnaz vd.2001: 637)Abdülazîz, meşhur divan şairi Necâtî'nin kızını alarak ona damat olmuştur.

Abdülazîz ilk dönem Arap şairlerinin pek çok şiirini ezbere bilen fasih ve beliğ bir kişiydi. Arapça, Farsça ve Türkçe şiirleri vardır. Arapça şiirleri Türkçe şiirlerinden nesri ise nazmından üstündür. (Kılıç 2010: 1043) Abdülazîz'in eserleri ile ilgili olarak biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgiye ulaşılamadı.

Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ.Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi Heşt-Bihişt. Ankara: Akçağ Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-Şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Özcan, Abdulkadir (hzl.) (1989). Mecdî Mehmed Efendi, Hadâiku’ş-Şakâyık. İstanbul: Çağrı Yay.

Sungurhan, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkiretü'ş-Şuarâ. http:// ekitap. kulturturizm.gov.tr/dosya/1-215416/h/giris.pdf

Kadrî Efendi'ye yazdığı mektuptaki bir gazelden alınan beyitler:

 Key boved yâ Rab ki kûy-ı yâr râ menzil konem 
 Cân u dil râ Ka’be-i maksûd râ hâsıl konem 
 
  Mîkonem her dem du’âyî dârem ümmîd-i kabûl 
  Z’ân ki bâ-ihlâs-ı hâlis ez-samîm-i dil konem 
 
  Kıble-i hâcât-ı men bûd ez ezel dergâh-ı û 
  Key boved ez kıble-i hôd rûy râ mâ’il konem

(Eyduran-Sungurhan, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şuarâ.Tenkitli Metin. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0. 39.)