Madde Detay
ABDÜLHÂDÎ BİN BEKR, el-Vardârî
(d. ?/? - ö. ?/?)
müderris,mutsavvıf
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hayatı hakkında kaynaklarda her hangi bir bilgiye rastlanmaz. Nerede, ne zaman doğduğu ve öldüğü kesin olarak bilinmemekte; ancak elde bulunan Silsile-i Evliyâ adlı eserinden 15. asrın sonlarında veya 16. asrın ilk yıllarında doğduğu, Vardarlı Hacı Bekir’in oğlu olduğu ve 972/1565 yılında hayatta bulunduğu anlaşılmaktadır. Adı geçen eser, Vardarlı Abdülhâdî Efendi’nin tasavvuf erbabına bağlı bir müderris olduğunu da göstermektedir. Kendisinin Üsküp’te, Vardar nehri kıyısında “Ümmî Sinan” veya diğer adıyla “Veliyüddin Vardar Sinânî Tekkesi”ni kurduğu da bilinir. Tuhfetü’l-İhvân adlı eserinden anlaşıldığına göre, Vardarlı Abdülhâdî Efendi, 968/1560-61’de Manastır'da Kadı Yahyâ Medresesi’nde müderristir.
Eserleri
1. Tuhfetü’l-ihvân: Abdülhâdî Efendi bu eserini 968/1560-61’de Manastır'daki Kadı Yahya Medresesi'nde müderrisken, Arapça bilmeyen kişilere hediye ve hatıra olmak üzere yazmıştır. Mütercim bu eserinde Hz. Ali’nin Câhız (ö. 255/869) tarafından derlenen ve “Sad Kelime” (Yüz Söz) adıyla bilinen yüz Arapça vecizesini nesirle Türkçe’ye tercüme ve kısaca şerh etmiştir. Mütercimin eserini meydana getirirken Reşidüddîn Vatvat’a (ö. 578/1182) ait Matlûbu Külli Tâlib Min Kelâmi Emîrü’l-Mü’minîn Alî bin Ebî Tâlib adlı Arapça-Farsça kitapçıktan faydalandığı anlaşılmaktadır. Metnin bir nüshası AÜ DTCF Ktp. Üniversite A ve Üniversite B, Nu. 195/II'de kayıtlıdır.
2. Silsile-i Evliyâ: Abdülhâdî el-Vardarî’nin, Şeyh Hasan Efendi’nin ricası üzerine 972/1565’te yazdığı bir silsile-nâmedir. Müellif, Hasan Dede’nin Hz. Ali’ye kadar olan Halvetî silsilesini, şeyhlerin tabakalarından çıkarıp yazmıştır. Eserin bir nüshası Ankara Millî Ktp. 06 Mil Yz B 346, vr. 129b-130a arasında kayıtlıdır.
Aldülhâdî el-Vardarî’nin söz konusu iki eseri yeni harflere çevrilerek yayımlanmıştır (Ceyhan- Cankurt 2012).
Kaynakça
Baltacı, Cahit (2005). XV. ve XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Medreseleri. İstanbul: İFAV Yay.
Ceyhan, Âdem ve Hasan Cankurt (2012). “Vardarlı Bir Hocadan Dostlara Armağan: Hz. Ali’nin Yüz Sözünün Şerhi: Tuhfetü’l-İhvân”. III. Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu Bildirileri. hzl. Ünal Şenel. 13-15 Mayıs. 279-311.
Örs, Derya, vd. (hzl.) (2006). Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi Yazmalar Kataloğu (I). Ankara:DTCF Yay.
Prifti, Kristaq (2003). “Manastır”. İslâm Ansiklopedisi. C. 27. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 562-63.
Mîr Celâleddîn-i Huseynî Urumavî Muhaddis (hzl.) (1382/1963). Reşîd-i Vatvat, Matlûbü Külli Tâlib min Kelâmi Emîri’l-mü’minîn ‘Alî bin Ebî Tâlib. Kum.
Salih, Eyüp (2010). “Makedonya’daki Tarikatler, Silsileleri, Maneviyat Büyüklerinin Hayatları ve Hizmetleri”. Uluslararası Balkanlarda Türk Varlığı Sempozyumu- II. haz. Ünal Şenel. 13-15 Mayıs. 311-321.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. ADEM CEYHANYayın Tarihi: 20.07.2013Güncelleme Tarihi: 13.12.2020Eserlerinden Örnekler
“Halk uyuyıcılardur, kaçan ölseler, uyanurlar.” Ya‘nî halk mâdâm ki hayât-ı dünyâda olalar, kâr-ı ‘ukbâdan gâfil olup gaflet uyhusın uyurlar. Kaçan kim fevt olsalar, uyanurlar. İtdükleri ef‘âl-i kabîhaya ve akvâl-i habîseye nedâmet-i külliye ile nâdim olup peşîmân olalar, feemmâ hîç fâ’ide itmeyüp husrân üzre olalar.
İmdi gâfil olanlara lâzım olan ol imiş ki, perde-i pindârı ref‘ idüp hâb-ı gafletden bîdâr olup dâ’imâ tebdîl-i ahlâk ve tehzîb-i ef‘âle gûşiş itmek gerek imiş.”
(Tuhfetü’l-ihvân, vr. 63a).
Yayın Tarihi: 20.07.2013Güncelleme Tarihi: 13.12.2020Eserlerinden Örnekler
“Halk uyuyıcılardur, kaçan ölseler, uyanurlar.” Ya‘nî halk mâdâm ki hayât-ı dünyâda olalar, kâr-ı ‘ukbâdan gâfil olup gaflet uyhusın uyurlar. Kaçan kim fevt olsalar, uyanurlar. İtdükleri ef‘âl-i kabîhaya ve akvâl-i habîseye nedâmet-i külliye ile nâdim olup peşîmân olalar, feemmâ hîç fâ’ide itmeyüp husrân üzre olalar.
İmdi gâfil olanlara lâzım olan ol imiş ki, perde-i pindârı ref‘ idüp hâb-ı gafletden bîdâr olup dâ’imâ tebdîl-i ahlâk ve tehzîb-i ef‘âle gûşiş itmek gerek imiş.”
(Tuhfetü’l-ihvân, vr. 63a).
Güncelleme Tarihi: 13.12.2020Eserlerinden Örnekler
“Halk uyuyıcılardur, kaçan ölseler, uyanurlar.” Ya‘nî halk mâdâm ki hayât-ı dünyâda olalar, kâr-ı ‘ukbâdan gâfil olup gaflet uyhusın uyurlar. Kaçan kim fevt olsalar, uyanurlar. İtdükleri ef‘âl-i kabîhaya ve akvâl-i habîseye nedâmet-i külliye ile nâdim olup peşîmân olalar, feemmâ hîç fâ’ide itmeyüp husrân üzre olalar.
İmdi gâfil olanlara lâzım olan ol imiş ki, perde-i pindârı ref‘ idüp hâb-ı gafletden bîdâr olup dâ’imâ tebdîl-i ahlâk ve tehzîb-i ef‘âle gûşiş itmek gerek imiş.”
(Tuhfetü’l-ihvân, vr. 63a).
Eserlerinden Örnekler
“Halk uyuyıcılardur, kaçan ölseler, uyanurlar.” Ya‘nî halk mâdâm ki hayât-ı dünyâda olalar, kâr-ı ‘ukbâdan gâfil olup gaflet uyhusın uyurlar. Kaçan kim fevt olsalar, uyanurlar. İtdükleri ef‘âl-i kabîhaya ve akvâl-i habîseye nedâmet-i külliye ile nâdim olup peşîmân olalar, feemmâ hîç fâ’ide itmeyüp husrân üzre olalar.
İmdi gâfil olanlara lâzım olan ol imiş ki, perde-i pindârı ref‘ idüp hâb-ı gafletden bîdâr olup dâ’imâ tebdîl-i ahlâk ve tehzîb-i ef‘âle gûşiş itmek gerek imiş.”
(Tuhfetü’l-ihvân, vr. 63a).