Madde Detay

Rüstem Alyansoğlu, 1939'da Kars'ın Selim ilçesinin Baykara köyünde dünyaya gelmiştir. Babası, Hüseyin Alyansoğlu’dur. Annesi hakkında kaynaklarda net bir bilgi yer almamasına karşın, yeğeni Mansur Alyansoğlu’nun da bir âşık olmasından dolayı bir kardeşinin adının Esat olduğu öğrenilmektedir. Âşıklık serüveni küçük yaşlarda babası Hüseyin Alyansoğlu’dan öğrendiği saz dersleriyle başlar. Rüstem Alyansoğlu’nun sazını ve sözünü ilerleten belki de usta âşık olmasında köyüne gelen bir Yörük kıza (Bergüzar) âşık olması gösterilebilir. İlkokuldan sonra iki yıl öğretmen okuluna devam ederken görüştüğü Bergüzar’dan haber alamayınca köyüne döner ve öğrenir ki Yörük kızı başkasıyla evlenmiştir. O tarihten sonra Alyansoğlu, köyünden ayrılır, sazı ve sözüyle ülkenin önde gelen âşıklarından biri olur (Halıcı 1981: 227). Alyansoğlu’nun âşık olan yeğeni Mansur Alyansoğlu ile 29 Şubat 2012 tarihinde yapılan görüşmede Bergüzar için söylediği ilk şiirlerini ve hikâyesini şöyle anlatır: “Bergüzar bir Yörük kızıymış, bizim köyün yakınlarına gelirlermiş, çadır kurarlarmış. Amcam da Bergüzar’ı görmüş ve âşık olmuş. Ancak dedem Hüseyin Alyansoğlu, amcamı (Rüstem Alyansoğlu’nu) kurtarmak için, bizim buralarda nadas yapılır, ona göndermiş. Fakat amcam, nadası bırakıp Bergüzar’ın çadırını seyrediyormuş. Yörükler, bir süre sonra çadırlarını sökmüşler ve başka köye gitmişler. Amcam, Alyansoğlu hastalanmış ve Yörüklerin tekrar köyümüze gelmesiyle birlikte Bergüzar’ı görünce alıp eline sazını şiiri söylemiştir (Nazlı 2016: 219). Bergüzar için birçok şiir yazan âşığın ondan ayrılma sebeplerinden biri de Bergüzar’ın nişanlı olması ve kendisini bekâr olarak tanıtmasıdır. Bergüzar’ın evlendiği haberini alan âşık, Bergüzar için “Sevdiğim” adlı şiirini çalıp söyler. Bu iki şiir Alyansoğlu’nun usta âşık olma yolundaki ilerlemesidir. Kaçırarak evlendiği Miyese hanımdan Rüstem Alyansoğlu’nun beş çocuğu olur. Saim Sakaoğlu, Alyansoğlu ile ilgili olarak, “Mahlasının nasıl alındığını sorunca şöyle der: “Bize köyümüzde Ellezoğulları derlermiş. Ancak çevremizde bu adın ne anlama geldiği pek anlaşılmadığından, biraz da daha canlı olduğu için bize Alyansoğulları denilir olmuş.” (Nazlı 2016: 220). Alyansoğlu, 1970 yılından sonra Konya’da Âşıklar Bayramı’na katılır. Burada ve katıldığı birçok yarışmadan birincilikleri olan Alyansoğlu’nun bir şiiri de 'Bacanağım Azrail 'adını taşımaktadır. Bu şiirin Alyansoğlu'nun hayatında önemli bir yeri vardır, çünkü rüyasında gördüğü Azrail (as) ile konuşan âşık ona baldızını almasını söyler. Ertesi gün baldızının öldüğünü öğrenen âşık, Azrail (as) 'bacanak' diyecek ve 'Bacanağım Azrail' şiirini söyleyecektir. Şiirin hikâyesi şöyledir: “20-21 Ekim 1971 tarihinde plak yapmak için İstanbul’a giden Alyansoğlu, İnci Palas’ta kalır. O gece rüyasında bir pir gelir ve âşığa selam verir. Alyansoğlu, “Kimsin?” diye sorduğunda, “Ben Azrailim, seni almaya geldim.” der. O anda âşığın aklına baldızı gelir ve “Sen benim yerime onu al, baldızımı sana vereyim.” der. Azrail de “Tamam ama on yıl sonra gelip seni de alacağım.” der. O gecenin sabahında İzmir’i, eşini arayıp hâl hatır soran Alyansoğlu, acı bir şekilde baldızının o gece vefat ettiğini öğrenir. Telefonunu kapattıktan sonra da ‘Bacanağım Azrail’e’ adlı şiirini yazmıştır.” Bu şiirin hikâyesini Âşık Mansur Alyansoğlu, Çağrı dergisinde (26 (293), Haziran 1982) ‘Alyansoğlu’na Ağıt’ adı altında kısaca vermiştir. 1981'de son kez Konya Âşıklar Bayramı’na katılmış olan Alyansoğlu'nun hasta olduğu gören Feyzi Halıcı şu bilgileri verir: “Doktor Ali İhsan Dayıoğlu, Rüstem Alyansoğlu’nu iyi bir muayeneden geçirdi. Reçetesini yazdı. İlaçlarını verdi. Ben de kendisine, karaciğerle ilgili bu hastalığa karşı, hiç sinirlenmemesini, sıkı bir gıda rejimi yapmasını tenbih ettim.” (Halıcı 1982: 17). Aradan birkaç yıl geçmesine karşın, Alyansoğlu, hastalığını yenemez ve genç yaşta hayata veda eder. "Alyansoğlu, gurbette gördüğü bu rüyanın üzerinden on yılı aşkın bir zaman sonra 21 Ekim 1984 tarihinde İzmir’de vefat etmiştir. Rüstem Alyansoğlu’nun kabri İzmir Karşıyaka Mezarlığındadır. Yörük kızı Bergüzar yıllar sonra Alyansoğlu’nun cenazesine gelmiş ve ağlamıştır" (Nazlı 2016: 219-221).

1981'de düzenlenen Âşıklar Bayramı, Ulu Önder Atatürk’ün doğumunun 100. yılı için yapılmış ve en çok şiirlerle katılan Âşık Alyansoğlu, güzelleme ve atışma dalında birçok şiir söylemiştir. Alyansoğlu, yurt içi ve yurt dışı olmak üzere birçok konser vermiş, yarışmalara katılmış ve başarı göstermiştir. Kars Radyosu’nda mahallî sanatçı olarak da görev yapmıştır. Hemşehrileri ve ülkenin ileri gelen usta âşıklarından Murat Çobanoğlu, Şeref Taşlıova ile birlikte dolaşan, âşık ezgilerini çok iyi bilen, ayrıca anonim halk müziği ile de ilgilenen âşık, Hollanda, Almanya, Fransa ve Belçika’da konserler vermiştir (Şahin 1984: 229). Alyansoğlu’nun, çeşitli konularda şiirleri bulunmaktadır. Vatan sevgisi, sosyal konular, sevda, vb. Ayrıca âşık olmanın bütün ustalıklarını bilen Alyansoğlu, çeşitli bayram ve yarışmalarda ikili-üçlü atışmalarla da kendini göstermiştir. O, atışma dalında oldukça başarılıdır. Onun atışmalarını çeşitli kaynaklarda ikili veya üçlü olarak görmek mümkündür. Âşık Şeref Taşlıova-Âşık Hikmet Ârifî Ataman-Âşık Rüstem Alyansoğlu Atışması. Bunun dışında birçok atışmaları olan âşığın diğer atışmaları için Çağrı (1982: 26 (298), Kasım, s. 21-22) dergisine bakılabilir. Alyansoğlu katıldığı çeşitli yarışmalarda ödüller almıştır. Bu yarışmalardan ve aldığı ödüllerden birinin adı da Hilmi Ziya Ülken Ödülü’dür. Âşık, burada Kıbrıs için yazdığı şiirle ödülü almaya hak kazanmıştır. Narmanlı Âşık Sümmanî ve Çıldırlı Âşık Şenlik, etkilendiği âşıklar arasındadır. Rüstem Alyansoğlu, usta bir hikâyecidir. Bildiği hikayeler şunlardır: 1. Köroğlu'nun zuhuru, 2. Ayvaz kolu, 3. Köse kolu, 4. Demircioğlu kolu, 5. Kocabeyoğlu, 6. Kiziroğlu Mustafa Bey, 7. Bağdat-Ferman kolu, 8. Hasan Paşa Silistre kolu, 9. Bolu Bey, 10. Demircioğlu-Halep, 11. Dağıstan-Hazar Bey kolu, 12. Kenan kolu, 13. Kayseri, 14. Gürcistan, 15. Son kol, 16. Celalî Mehmet Bey kolu. Âşık Şenlik´e ait Selman Bey, Latif Şah ve Sevdakar Şah, Tufarganlı Abbas, Hasta Hasan, Kirmanşah, Necip ile Kara, Tahir ile Zöhre, Yaralı Mahmut Emrah ile Selvi Mihriban Sultan, Kerem ile Aslı ve yüzün üzerinde kısa hikâyeler (serencam) (Çelik 2015). Pek çok makale ve kitapta yer alan âşığıkla ilgili olarak Genel Ağ’da geniş diyebileceğimiz bilgiye ulaşmak mümkündür. Ancak onun hakkında henüz bir kitap yayımlanmamıştır. Alyansoğlu, kısacık ömrüne sayısız şiir yazarak, ödül kazanarak, kaset ve plak hazırlayarak dolu dolu yaşamıştır. Öldükten sonda tanıdığı dostları onu unutmamışlar ve onun ölümü ile ilgili olarak başta Âşık Mansur Alyansoğlu ve Esat Ayaz Alyansoğlu olmak üzere Âşık Şeref Taşlıova, Âşık Kul Selimî, Âşık İlhamî ardından ağıtlar yakmışlar, birçok araştırmacı yazar da hakkında çeşitli yazılar kaleme almışlardır (Nazlı 2016: 219-232).