AZÎZ/İHSÂN, İhsan Efendi

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Arabsun/Gülşehir’de doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı İhsan’dır. Arabsunlu İhsan Efendi olarak tanındı. Arapsunlu Seyyid Ali Efendi’nin oğludur. Kalemde yetişti ve Hoca Neşet Efendi’den dersler aldı. Sadrazam Silahdar Seyyid Mehmed Paşa’nın kardeşi Bosna Valisi Mustafa Paşa’nın divan kâtipliğini yaptı. Şiirlerinde önceleri Aziz(î) mahlasını kullandı. Hoca Neş'et Efendi tarafından kendisine İhsan mahlası verildi. Vefat tarihi bilinmemektedir. Fakat 1220/1805-06 yılında hayattaydı (Kurnaz ve Tatçı 2001: 6).

Eserlerine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Şefkat (Kılıç yty.: 9-10) ve Silahdarzâde (vr. 39a) tezkirelerinde Azîz mahlasıyla yazılan bir gazeli ile Rezmî’nin gazeline İhsân mahlasıyla yapılan bir tahmisi bulunmaktadır.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî, C. 3. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 793.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 225.

Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.04.2014]. 9-10.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 6, 672.

Kurtoğlu, Orhan (2006). “Divan Şiirinde Mahlas Değiştiren ve Birden Fazla Mahlas Kullanan Şairler” Bilig 38: 71-91 http://bilig.yesevi.net/default.aspx [erişim tarihi: 10.04.2014]

Sezen, Tahir (2006). “Arabsun (Gülşehir)”. Osmanlı Yer Adları Sözlüğü (Alfabetik Sırayla). Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay. 31.

Silahdarzâde Mehmed Emin. Tezkire-i Şuara. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi. T 2557. vr. 39a.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1981).  “İhsan (Arabsunlu)”. C. 4.İstanbul: Dergâh Yay. 347.

Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi (2004). “İhsân”. C. 5. Ankara: AKM Yay. 156.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 15.04.2014
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020

Eserlerinden Örnekler

İnkisâr-ı dili ey şûh kıyâs et gülden

Soldu bak çehresi âh-ı seher-i bülbülden

Verdi sundukça kadeh bûs-ı izâra ruhsat

Neşve-dâr eyledi sâkî bizi gülden mülden

Hat-demîde olıcak gülşen-i rûy-ı dil-dâr

Oldu bir gûne safâ-bahş dahı sünbülden

Bî-tereddüd tutulursun göricek ey dil-i zâr

Kurtuluş yok sana ol dâmgeh-i kâkülden

Oldu pür-âb ‘Azîzâ çü esâs-ı ‘âlem

Bü’l-‘aceb kimi gelir kimi gider bu pülden

(Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.04.2014]. 9.)

Ve lehû Tahmîs-i Gazel-i Rezmî

Felek ehl-i kemâli nev-be-nev hoşnûd göstermez

Revâc-ı kâle-i ‘irfânı hîç mevcûd göstermez

Dirîg eltâfı nâ-bûd oldu dehrin bûd göstermez

Bu çerh-i sifle-perver ehl-i tab’a cûd göstermez

Metâ‘-ı ma‘rifet gûyâ ziyândır sûd göstermez

Em olmaz derdine ehl-i kemâlin derdmend eyler

Fitîl-i zehr-i gamla zahm-ı kalbin nâ-pesend eyler

Verir nabza göre şerbet dili çevre gezend eyler

Tabâbet gösterip her zahmıma elmâs bend eyler

Mürüvvetsiz felek bir merhem-i beh-bûd göstermez

Temâşâ-yı cemâle merdüm-i çeşmim tebâh üzre

Firâkıyla sezâ olsam dem-â-dem âh u vâh üzre

Nigâha verse ruhsat nûr-ı ‘aynım şâh-râh üzre

Çeker bir perde dâ’im dîde-i hasret-nigâh üzre

Ruh-ı hûbâna baksam çeşm-i hûn-âlûd göstermez

Mezâyâ-yı şu’ûndan pâk iken bî-kîne-i tab‘ım

Ne sırdı pür-küdûret oldu sâf-âyîne-i tab‘ım

Kırıklık var görünmez safvet-i dîrîne-i tab‘ım

Olup seng-i havâdisden şikest âyîne-i tab‘ım

Murâdım üzre rûyun şâhid-i maksûd göstermez

Ziyâsız pertev-i envâr-ı şem‘i tab‘-ı bezminin

Cihânda nef‘i yok râgıbsa da İhsâna ‘azminin

Suhan-ver olsa şânı âteşîn güftâr-ı hırmenin

N’ola âteş-eser olsa sevâd-ı şi‘ri Rezmînin

Derûnu dopdolu âteşdir ammâ dûd göstermez

(Kılıç, Filiz (hzl.) (yty.). Şefkat Tezkîre-i Şu‘arâ-yı Şefkat-i Bagdâdî. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10742,metinsbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 10.04.2014]. 9-10.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Doğum YeriGörüntüle
2GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Doğum YılıGörüntüle
3GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Ölüm YılıGörüntüle
4GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987MeslekGörüntüle
5GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
6GAHİRÎ, Bektaş Bilird. 1922 - ö. 11.05.1987Madde AdıGörüntüle