Madde Detay
RAHMÎ, Bahâyî-zâde Rahmî Efendi
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Rahmî hakkında biyografik kaynaklarda herhangi
bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Hekimoğlu Ali Paşa’nın 1155/1742 yılında
ikinci defa sadrazam olması üzerine çeşitli şairlerin tanzim ettiği tarihleri
ihtiva eden Mecmûa-i Tevârîh’te “Târîh-i Bahâyî-zâde Rahmî Efendi
el-Müderris” başlığıyla Rahmî’nin de bir tarih manzumesi kayıtlıdır. Bu tarih
kıtʻası, Rahmî’nin 18. yüzyıl şairlerinden olduğunu gösterdiği gibi manzumenin başlığından
da şairin Bahâyî adında birinin oğlu olduğu ve müderrislik yaptığı
anlaşılmaktadır.
Kaynakça
Mecmûa-i Tevârîh. Süleymaniye
Kütüphanesi “Esad Efendi 3388”. vr. 11b-12a
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLANYayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i Behâyî-zâde Rahmî Efendi el-Müderris
Şehen-şâh-ı cihân Sultân-ı Mahmûd
Hân-ı Gâzî kim
Zamân-ı ʻadl ü dâdında cihân âsûde ser-tâ-pâ
Sipihr-ârâ-yı şevket şehr-yâr-ı maşrık u magrib
Meh-i hurşîd-savlet zıll-i pâk-i hazret-i Mevlâ
Süleymân-haşmet-i iklîm-i re’fet kim hirâsından
ʻAdû-yı dîn ü devlet kendüsin itmekdedür ihfâ
Zamîr-i re’y-i pâkin dâ’imâ ʻadle idüp ircaʻ
K’ola âsûde-i zıll-i derî dünyâ vü mâ-fîhâ
Dir idüm kalmadı bir âh ider eyyâm-ı ʻadlinde
Dil-i ʻâşıkda dûd-ı âh-ı hasret olmasa peydâ
İdüp fikr-i savâ’ib bir gün ol şâh-ı ʻadil-pîşe
ʻAlî Pâşâya yine mühr-i sadrı eyledi iʻtâ
Firâk u hasretinden nâle eylerken cihân halkı
İrişdi müjdeler yine vezîr oldı ʻAlî Pâşâ
Teʻâlallah zihî baht u saʻâdet kim göründükde
Kudûm-ı şevk-bahşıyla yeñiden oldı halk ihyâ
Saʻâdet-fer kerem-ver şefkat-âver merhamet-güster
Vekîl-i saltanat ʻâlî-himem zât-ı şeref-pîrâ
Ser-i bî-kevkebâna zıll-i cûdı mâye-i râhat
Nigâh-ı lutfı hod ser-mâye-i gencîne-i kimyâ
Bahâr-ı devletinüñ muktezâsıdur cemâdâta
Sirâyet eyleyen neşv ü nemâ-yı feyz-i nev-peydâ
Fürûg-ı re’y-i pâkinden eger kim itmese îkâd
Çerâg-ı mâhı pür-feyz idemez mihr-i cihân-ârâ
O rütbe hüsn-i hulk ile vücûdı tev’em olmuş kim
Dem-i şemşîrine cânlar virir düşmen dahi farzâ
ʻAdû-yı çâr-yâre tîgı hep darb-ı mesel söyler
Semiyy-i lâ fetâ illâ ʻAlî remzin idüp îmâ
Degül mi revnak-efzâ-yı sadâret ey dil insâf it
hisâb olunsa lutfı kâbil-i tahrîr degül zîrâ
Firâvan cûd u ihsânı ʻatâ-yı tabʻı hod ʻâhir
Nice tercîh olunmaz Bermekî’ye ol kerem-pîrâ
ʻAle’l-ıtlâk cûdı gâlib-i iʻtâ-yı hâtemdür
Ne hâcet beyyine hâricde işte ol kerem-bahşâ
Cihânda kâr-ı endîşe irişdi hadd ü pâyâna
İdelden tabʻ-ı pâki ʻâlemi cûdı ile ignâ
Kemâl-i germi-i lutfı ile dil rûşenâ oldı
Zalâm-ı gam olup nâbûd açıldı dîde-i dünyâ
Nigâh-ı lutfı ger beyʻ olsa ger sûk-ı cihân içre
Alurdum şübhesiz nakd-i dil ü cânı idüp ihdâ
Der-i ʻizzet-me’âlî mültecâ-yı bende-i devlet
Gubâr-ı pâyı iksîr-i cilâ-yı çeşm-i nâ-bînâ
Olur zîb-i mecâlis vasf-ı zâtı ittifâk üzre
Husûsâ silk-i naʻma dür ider cümle suhan-gûyâ
İrerdi ʻahdine Caʻfer görürdi itdigi lutfı
Der-i ihsân u cûdunda olurdı çâker-i ednâ
Olup yümn ü saʻâdetle muvaffak her umûrunda
Mübârek eyleye sadr-ı güzînin hazret-i Mevlâ
Derûna lâyıh oldı yine bir beyt-i dil-ârâ kim
Olur her mısraʻı târîh-i dîger Rahmiyâ farzâ
Gelüp mühr-i şehen-şâh-ı cihânı mecd ile alup
Hezârân ʻizz ile kevne vezîr oldı
ʻAlî Pâşâ
(Mecmûa-i
Tevârîh. Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 3388. vr. 11b-12a.)
Yayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i Behâyî-zâde Rahmî Efendi el-Müderris
Şehen-şâh-ı cihân Sultân-ı Mahmûd
Hân-ı Gâzî kim
Zamân-ı ʻadl ü dâdında cihân âsûde ser-tâ-pâ
Sipihr-ârâ-yı şevket şehr-yâr-ı maşrık u magrib
Meh-i hurşîd-savlet zıll-i pâk-i hazret-i Mevlâ
Süleymân-haşmet-i iklîm-i re’fet kim hirâsından
ʻAdû-yı dîn ü devlet kendüsin itmekdedür ihfâ
Zamîr-i re’y-i pâkin dâ’imâ ʻadle idüp ircaʻ
K’ola âsûde-i zıll-i derî dünyâ vü mâ-fîhâ
Dir idüm kalmadı bir âh ider eyyâm-ı ʻadlinde
Dil-i ʻâşıkda dûd-ı âh-ı hasret olmasa peydâ
İdüp fikr-i savâ’ib bir gün ol şâh-ı ʻadil-pîşe
ʻAlî Pâşâya yine mühr-i sadrı eyledi iʻtâ
Firâk u hasretinden nâle eylerken cihân halkı
İrişdi müjdeler yine vezîr oldı ʻAlî Pâşâ
Teʻâlallah zihî baht u saʻâdet kim göründükde
Kudûm-ı şevk-bahşıyla yeñiden oldı halk ihyâ
Saʻâdet-fer kerem-ver şefkat-âver merhamet-güster
Vekîl-i saltanat ʻâlî-himem zât-ı şeref-pîrâ
Ser-i bî-kevkebâna zıll-i cûdı mâye-i râhat
Nigâh-ı lutfı hod ser-mâye-i gencîne-i kimyâ
Bahâr-ı devletinüñ muktezâsıdur cemâdâta
Sirâyet eyleyen neşv ü nemâ-yı feyz-i nev-peydâ
Fürûg-ı re’y-i pâkinden eger kim itmese îkâd
Çerâg-ı mâhı pür-feyz idemez mihr-i cihân-ârâ
O rütbe hüsn-i hulk ile vücûdı tev’em olmuş kim
Dem-i şemşîrine cânlar virir düşmen dahi farzâ
ʻAdû-yı çâr-yâre tîgı hep darb-ı mesel söyler
Semiyy-i lâ fetâ illâ ʻAlî remzin idüp îmâ
Degül mi revnak-efzâ-yı sadâret ey dil insâf it
hisâb olunsa lutfı kâbil-i tahrîr degül zîrâ
Firâvan cûd u ihsânı ʻatâ-yı tabʻı hod ʻâhir
Nice tercîh olunmaz Bermekî’ye ol kerem-pîrâ
ʻAle’l-ıtlâk cûdı gâlib-i iʻtâ-yı hâtemdür
Ne hâcet beyyine hâricde işte ol kerem-bahşâ
Cihânda kâr-ı endîşe irişdi hadd ü pâyâna
İdelden tabʻ-ı pâki ʻâlemi cûdı ile ignâ
Kemâl-i germi-i lutfı ile dil rûşenâ oldı
Zalâm-ı gam olup nâbûd açıldı dîde-i dünyâ
Nigâh-ı lutfı ger beyʻ olsa ger sûk-ı cihân içre
Alurdum şübhesiz nakd-i dil ü cânı idüp ihdâ
Der-i ʻizzet-me’âlî mültecâ-yı bende-i devlet
Gubâr-ı pâyı iksîr-i cilâ-yı çeşm-i nâ-bînâ
Olur zîb-i mecâlis vasf-ı zâtı ittifâk üzre
Husûsâ silk-i naʻma dür ider cümle suhan-gûyâ
İrerdi ʻahdine Caʻfer görürdi itdigi lutfı
Der-i ihsân u cûdunda olurdı çâker-i ednâ
Olup yümn ü saʻâdetle muvaffak her umûrunda
Mübârek eyleye sadr-ı güzînin hazret-i Mevlâ
Derûna lâyıh oldı yine bir beyt-i dil-ârâ kim
Olur her mısraʻı târîh-i dîger Rahmiyâ farzâ
Gelüp mühr-i şehen-şâh-ı cihânı mecd ile alup
Hezârân ʻizz ile kevne vezîr oldı
ʻAlî Pâşâ
(Mecmûa-i
Tevârîh. Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 3388. vr. 11b-12a.)
Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i Behâyî-zâde Rahmî Efendi el-Müderris
Şehen-şâh-ı cihân Sultân-ı Mahmûd
Hân-ı Gâzî kim
Zamân-ı ʻadl ü dâdında cihân âsûde ser-tâ-pâ
Sipihr-ârâ-yı şevket şehr-yâr-ı maşrık u magrib
Meh-i hurşîd-savlet zıll-i pâk-i hazret-i Mevlâ
Süleymân-haşmet-i iklîm-i re’fet kim hirâsından
ʻAdû-yı dîn ü devlet kendüsin itmekdedür ihfâ
Zamîr-i re’y-i pâkin dâ’imâ ʻadle idüp ircaʻ
K’ola âsûde-i zıll-i derî dünyâ vü mâ-fîhâ
Dir idüm kalmadı bir âh ider eyyâm-ı ʻadlinde
Dil-i ʻâşıkda dûd-ı âh-ı hasret olmasa peydâ
İdüp fikr-i savâ’ib bir gün ol şâh-ı ʻadil-pîşe
ʻAlî Pâşâya yine mühr-i sadrı eyledi iʻtâ
Firâk u hasretinden nâle eylerken cihân halkı
İrişdi müjdeler yine vezîr oldı ʻAlî Pâşâ
Teʻâlallah zihî baht u saʻâdet kim göründükde
Kudûm-ı şevk-bahşıyla yeñiden oldı halk ihyâ
Saʻâdet-fer kerem-ver şefkat-âver merhamet-güster
Vekîl-i saltanat ʻâlî-himem zât-ı şeref-pîrâ
Ser-i bî-kevkebâna zıll-i cûdı mâye-i râhat
Nigâh-ı lutfı hod ser-mâye-i gencîne-i kimyâ
Bahâr-ı devletinüñ muktezâsıdur cemâdâta
Sirâyet eyleyen neşv ü nemâ-yı feyz-i nev-peydâ
Fürûg-ı re’y-i pâkinden eger kim itmese îkâd
Çerâg-ı mâhı pür-feyz idemez mihr-i cihân-ârâ
O rütbe hüsn-i hulk ile vücûdı tev’em olmuş kim
Dem-i şemşîrine cânlar virir düşmen dahi farzâ
ʻAdû-yı çâr-yâre tîgı hep darb-ı mesel söyler
Semiyy-i lâ fetâ illâ ʻAlî remzin idüp îmâ
Degül mi revnak-efzâ-yı sadâret ey dil insâf it
hisâb olunsa lutfı kâbil-i tahrîr degül zîrâ
Firâvan cûd u ihsânı ʻatâ-yı tabʻı hod ʻâhir
Nice tercîh olunmaz Bermekî’ye ol kerem-pîrâ
ʻAle’l-ıtlâk cûdı gâlib-i iʻtâ-yı hâtemdür
Ne hâcet beyyine hâricde işte ol kerem-bahşâ
Cihânda kâr-ı endîşe irişdi hadd ü pâyâna
İdelden tabʻ-ı pâki ʻâlemi cûdı ile ignâ
Kemâl-i germi-i lutfı ile dil rûşenâ oldı
Zalâm-ı gam olup nâbûd açıldı dîde-i dünyâ
Nigâh-ı lutfı ger beyʻ olsa ger sûk-ı cihân içre
Alurdum şübhesiz nakd-i dil ü cânı idüp ihdâ
Der-i ʻizzet-me’âlî mültecâ-yı bende-i devlet
Gubâr-ı pâyı iksîr-i cilâ-yı çeşm-i nâ-bînâ
Olur zîb-i mecâlis vasf-ı zâtı ittifâk üzre
Husûsâ silk-i naʻma dür ider cümle suhan-gûyâ
İrerdi ʻahdine Caʻfer görürdi itdigi lutfı
Der-i ihsân u cûdunda olurdı çâker-i ednâ
Olup yümn ü saʻâdetle muvaffak her umûrunda
Mübârek eyleye sadr-ı güzînin hazret-i Mevlâ
Derûna lâyıh oldı yine bir beyt-i dil-ârâ kim
Olur her mısraʻı târîh-i dîger Rahmiyâ farzâ
Gelüp mühr-i şehen-şâh-ı cihânı mecd ile alup
Hezârân ʻizz ile kevne vezîr oldı
ʻAlî Pâşâ
(Mecmûa-i
Tevârîh. Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 3388. vr. 11b-12a.)
Eserlerinden Örnekler
Târîh-i Behâyî-zâde Rahmî Efendi el-Müderris
Şehen-şâh-ı cihân Sultân-ı Mahmûd
Hân-ı Gâzî kim
Zamân-ı ʻadl ü dâdında cihân âsûde ser-tâ-pâ
Sipihr-ârâ-yı şevket şehr-yâr-ı maşrık u magrib
Meh-i hurşîd-savlet zıll-i pâk-i hazret-i Mevlâ
Süleymân-haşmet-i iklîm-i re’fet kim hirâsından
ʻAdû-yı dîn ü devlet kendüsin itmekdedür ihfâ
Zamîr-i re’y-i pâkin dâ’imâ ʻadle idüp ircaʻ
K’ola âsûde-i zıll-i derî dünyâ vü mâ-fîhâ
Dir idüm kalmadı bir âh ider eyyâm-ı ʻadlinde
Dil-i ʻâşıkda dûd-ı âh-ı hasret olmasa peydâ
İdüp fikr-i savâ’ib bir gün ol şâh-ı ʻadil-pîşe
ʻAlî Pâşâya yine mühr-i sadrı eyledi iʻtâ
Firâk u hasretinden nâle eylerken cihân halkı
İrişdi müjdeler yine vezîr oldı ʻAlî Pâşâ
Teʻâlallah zihî baht u saʻâdet kim göründükde
Kudûm-ı şevk-bahşıyla yeñiden oldı halk ihyâ
Saʻâdet-fer kerem-ver şefkat-âver merhamet-güster
Vekîl-i saltanat ʻâlî-himem zât-ı şeref-pîrâ
Ser-i bî-kevkebâna zıll-i cûdı mâye-i râhat
Nigâh-ı lutfı hod ser-mâye-i gencîne-i kimyâ
Bahâr-ı devletinüñ muktezâsıdur cemâdâta
Sirâyet eyleyen neşv ü nemâ-yı feyz-i nev-peydâ
Fürûg-ı re’y-i pâkinden eger kim itmese îkâd
Çerâg-ı mâhı pür-feyz idemez mihr-i cihân-ârâ
O rütbe hüsn-i hulk ile vücûdı tev’em olmuş kim
Dem-i şemşîrine cânlar virir düşmen dahi farzâ
ʻAdû-yı çâr-yâre tîgı hep darb-ı mesel söyler
Semiyy-i lâ fetâ illâ ʻAlî remzin idüp îmâ
Degül mi revnak-efzâ-yı sadâret ey dil insâf it
hisâb olunsa lutfı kâbil-i tahrîr degül zîrâ
Firâvan cûd u ihsânı ʻatâ-yı tabʻı hod ʻâhir
Nice tercîh olunmaz Bermekî’ye ol kerem-pîrâ
ʻAle’l-ıtlâk cûdı gâlib-i iʻtâ-yı hâtemdür
Ne hâcet beyyine hâricde işte ol kerem-bahşâ
Cihânda kâr-ı endîşe irişdi hadd ü pâyâna
İdelden tabʻ-ı pâki ʻâlemi cûdı ile ignâ
Kemâl-i germi-i lutfı ile dil rûşenâ oldı
Zalâm-ı gam olup nâbûd açıldı dîde-i dünyâ
Nigâh-ı lutfı ger beyʻ olsa ger sûk-ı cihân içre
Alurdum şübhesiz nakd-i dil ü cânı idüp ihdâ
Der-i ʻizzet-me’âlî mültecâ-yı bende-i devlet
Gubâr-ı pâyı iksîr-i cilâ-yı çeşm-i nâ-bînâ
Olur zîb-i mecâlis vasf-ı zâtı ittifâk üzre
Husûsâ silk-i naʻma dür ider cümle suhan-gûyâ
İrerdi ʻahdine Caʻfer görürdi itdigi lutfı
Der-i ihsân u cûdunda olurdı çâker-i ednâ
Olup yümn ü saʻâdetle muvaffak her umûrunda
Mübârek eyleye sadr-ı güzînin hazret-i Mevlâ
Derûna lâyıh oldı yine bir beyt-i dil-ârâ kim
Olur her mısraʻı târîh-i dîger Rahmiyâ farzâ
Gelüp mühr-i şehen-şâh-ı cihânı mecd ile alup
Hezârân ʻizz ile kevne vezîr oldı
ʻAlî Pâşâ
(Mecmûa-i
Tevârîh. Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 3388. vr. 11b-12a.)