BÂHİR, Köse Mustafa Paşa

(d. ?/? - ö. 7 Şevval 1178/1 Nisan 1765)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mustafa'dır. Mahlası Bâhir, lakabı "Köse'dir. Bâhir Mustafa Paşa, Bâhir Köse Musta­fa Paşa, Mîrahor Mustafa Paşa şeklinde anıldı. Çorlulu Ali Paşa'nın kethüdası iken daha son­ra vezirlik rütbesi elde eden Abdurrahman Paşa'nın oğludur. Bâhir, silahşor zümresi arasında yer aldı; bir müddet sonra Kapucubaşılar zümresine nakledildi. 1158/1745-46 yılında Mirahor-i sani, 1162/1749-50 yılında Mirahor-i evvel oldu. 1165/1751-52  yılında sadrazamlığa yükselen Paşa, III. Osman'ın cülusuna kadar bu makamda kaldı. III. Os­man'ın cülusundan iki ay sonra da azledilerek Midilli'ye sürgün edildi. Bir müddet sonra Mora valiliği ile taltif, 1168/1754-55 yılında ikinci kez sadrazam oldu. 1169/1755-56'da mührü elinden alınarak Balıkhane'ye hapsedildi. Bir müddet sonra Rodos adasına sürgün edildi. Aynı yıl Eğriboz'un muhafazasıyla, bir yıl sonra da Kahire valiliğiyle görevlendirildi. Aynı yıl Kahire valiliğinden azledilerek Cidde valiliğine, 1174 / 1760-61 yılında Ha­lep Valiliğine atandı. Hamid Hamza Paşa'nın azli ile 1176 /1762-63 yılında üçüncü kez sadrazam oldu. 1178 / 1764-65 yılında Şevval ayının yedinci günü azl ve Midilli adasına sürgün edildi. 7 Şevval 1178 / 1 Nisan 1765 günü de Midilli'de idam edildi.  Sicill-i Osmani'de 1178/1765 yılı­nın Zilkade / Nisan ayında, Vefeyât-ı Selâtin ve Meşâhîr-i Ricâl’de Zil­kade ayının 20. günü idam edildiği belirtilir. Bâhir Mustafa Paşa, Sicill-i Osmani (Mehmed Süreyya 1315: 4440-41) ve Kâmûsü'l-A'lâm'a (Şemseddin Sâmî 1996: 1228-29) göre Otakçılardaki tekkede medfundur.

Mustafa Paşa, Sultan I. Mahmud, Sultan III. Osman ve Sultan III. Mustafa dönemlerinde 4 sene, 9 ay, 27 gün sadrazamlık görevinde bulunmuş; Eyüp'teki Mehmed Paşa mahallesine Nakşibendi fukarası için bir zaviye, bir de cami yaptırmıştır. Devlet adamlığının yanında Bâhir mahlasıyla yazdığı şiirleri vardır.

Kaynakça

Çifti, Ömer (hzl.). Tezkire-i Hâtimetü’l-Eş'âr, Fatin Davud, ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219117/h/metin.pdf. [erişim tarihi: 19.12.2014]. 22.

Ekinci, Ramazan (hzl.) (2012). Ayvansaraylı Hafız Hüseyin Vefayât-ı Ayvansarayî. İzmir: Tıbyan Yay.74.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nailî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.88.

Kutlar, Fatma Sabiha-Müjgân Çakır-Hanife Koncu (2012). Mehmet Tevfik Kâfile-i Şuara. İstanbul: Doğu Kütüphanesi. 59.

M. Şemseddin Sami (1996). Kâmûsü'l-Alam. C. 2.  İstanbul: Kaşgar Neşriyat. 1228-29.

Mehmed Süreyya (1308-15/ 1890-97). Sicill-i Osmânî. C. IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 440-41.

Müstakimzade Süleyman Sadeddin (2000). Mecelletü’n-Nisâb fi’n-Nisbi ve’l-Künâ ve’l-Elkâb. (Tıpkı Basım). Ankara: KB Kütüphaneler Genel Müdürlüğü. 132.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 28.12.2014
Güncelleme Tarihi: 22.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Kıt'a

Sipihre gönderelim nâle-i bülendimizi

Cihana bildirelim bâri kendi kendimizi

Bu nazm ile varalım hâk-i pây-ı devlete biz

Çok oldı görmiyeli Bâhirâ efendimizi

(Çifti, Ömer. Tezkire-i Hâtimetü’l-Eş'âr, Fatin Davud, ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219117/h/metin.pdf. 22.)