Madde Detay
BALASAN
(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Balasan, halk edebiyatının kadın şairlerinden biri olup (Cunbur 1968: 188-189) hayatı hakkında bilinenler rivayetlere dayanmaktadır. Balasan, 18. asır şairlerindendir. Kars ve civarında yaşayan yaygın bir halk rivayetine göre Genceli bir Ermeni keşişin kızıdır. Aynı köyün Türk mahallesinden Ağa-Han adlı bir genç ile birbirlerini severler. Köyün ileri gelenleri, kızı Ağa-Han’a babasından isterler. Mühlet isteyen babası ve ağabeyi Arslan, o gece bütün yüklerini toplayıp, Ahıska’ya göçerler ve aynı zamanda Balasan’ı bir Ermeni’ye nişanlarlar. Balasan bunun üzerine ağabeyi Arslan için ünlü kargışı söyler: “Yaralarım göz göz olup akmasın/ Fizâhından, kimse yüzen bakmasın/Nefesin kesilsin, sesin çıkmasın/İçerden, ciğeren oyulma düşsün”. Rivayete göre, Arslan bu kargıştan 40 gün sonra ölmüştür. Balasan’ın Gence’ye bir kervanla gönderdiği “Gelsin” dönerayaklı (redifli) deyişini alan Ağa-Han adamlarını gönderip Keşiş ve Balasan’ı eski köylerine getirtir ve iki genç evlenirler (TDEA 1977: 304; Arısoy 1995: 206). Doğum tarihi hakkındaki bilinmezlik ölüm tarihi için de geçerlidir.
Müjgan Cunbur, Başakların Sesi adlı eserinde Balasan ile Ağa Han aşk hikâyeleri çok meşhur olduğunu, şiirleri ve deyişleri de ismi gibi tatlıdır, şeklinde ifade eder. Cunbur, bu eserinde, Balasan ile Ağa Han’ın aşk hikâyelerini ayrıntılı bir şekilde yorumlamaktadır (1968: 188-189). “Ilgın Ilgın Esen Bahar Yelleri” ve “Ağ Kâğât Beleyim Kan Yaşa Seni” ile başlayan şiirleri tespit edilebilmiştir. Bu şiirlerinde âşığın, Balasan mahlasını kullandığı görülmektedir. Dili sade ve anlaşılırdır.
Kaynakça
Arısoy, Sunullah (1995). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay.
“Balasan” (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 1. İstanbul: Dergâh Yay. 304.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ARAŞ. GÖR. EMİNE ÇAKIRYayın Tarihi: 03.12.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ilgın Ilgın Esen Bahar Yelleri
Ilgın ılgın esen bahar yelleri
Gözlerim yolunu, gelecek mi yâr
Dedemden boşanan kanlı selleri
Tezden yağlı yiğle silecek mi yâr
Felek beni taştan taşa sürüdü
Yüreğimde tüten aşkın korudu
Hasret yeli vurup cismim bürüdü
Kavuşup yanmadan alacak mı yâr
Derdli Balasan’ım ircam bu sizden
Bir şule götürün candaki közden
Salın civarına görün ki tezden
Salığım alıp da bulacak mı yar
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 188-189.
Ağ Kâğât Beleyim Kan Yaşa Seni
Ağ kâğat beleyim kan yaşa seni
Gence’ye var söyle Yar Han’a gelsin
İbtida arz eyle sıdk u selâmım
Hulûsu tam tutsun merdana gelsin
Ondan ayrılalı canım hastadı
Gönül kuşu uçup dönmek istedi
Kanadım bağlıydı kol şikestedi
Kurtulabilmenem efgane gelsin
Gözedirem altı aydır yolunu
Mevlam bilir benim müşkül halimi
Bağlamışam aşk oduna selimi
Gözyaşım kâr etmez pervane gelsin
Ben Aslı değilim olmasın Kerem
Gönlüne koymasın derd ile verem
Hicran taptağıyım bulunmaz çarem
Bir umudum odur dermana gelsin
Ömrüm oldukça ben geçmenem ondan
Ölsem de hasretim gitmez cihandan
Engeller zulm eder bana her yandan
Hoyrat bozdu binam virana gelsin
Ay yeşili döktüm kara bağlarım
Bürçeği teline bakar ağlarım
Ceran tek tordayım ciğer dağlarım
Koymasın âhımı Aslan’a gelsin
Balasan’ım sıdkım bütün o yâre
Ben için bakmasın özge diyâre
De ki bin aşk atın Ahıska’yı ara
Geçsin Âl-Osman’a bu yana gelsin
Arısoy, Sunullah (1995). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi. 206-207.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 03.12.2014Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ilgın Ilgın Esen Bahar Yelleri
Ilgın ılgın esen bahar yelleri
Gözlerim yolunu, gelecek mi yâr
Dedemden boşanan kanlı selleri
Tezden yağlı yiğle silecek mi yâr
Felek beni taştan taşa sürüdü
Yüreğimde tüten aşkın korudu
Hasret yeli vurup cismim bürüdü
Kavuşup yanmadan alacak mı yâr
Derdli Balasan’ım ircam bu sizden
Bir şule götürün candaki közden
Salın civarına görün ki tezden
Salığım alıp da bulacak mı yar
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 188-189.
Ağ Kâğât Beleyim Kan Yaşa Seni
Ağ kâğat beleyim kan yaşa seni
Gence’ye var söyle Yar Han’a gelsin
İbtida arz eyle sıdk u selâmım
Hulûsu tam tutsun merdana gelsin
Ondan ayrılalı canım hastadı
Gönül kuşu uçup dönmek istedi
Kanadım bağlıydı kol şikestedi
Kurtulabilmenem efgane gelsin
Gözedirem altı aydır yolunu
Mevlam bilir benim müşkül halimi
Bağlamışam aşk oduna selimi
Gözyaşım kâr etmez pervane gelsin
Ben Aslı değilim olmasın Kerem
Gönlüne koymasın derd ile verem
Hicran taptağıyım bulunmaz çarem
Bir umudum odur dermana gelsin
Ömrüm oldukça ben geçmenem ondan
Ölsem de hasretim gitmez cihandan
Engeller zulm eder bana her yandan
Hoyrat bozdu binam virana gelsin
Ay yeşili döktüm kara bağlarım
Bürçeği teline bakar ağlarım
Ceran tek tordayım ciğer dağlarım
Koymasın âhımı Aslan’a gelsin
Balasan’ım sıdkım bütün o yâre
Ben için bakmasın özge diyâre
De ki bin aşk atın Ahıska’yı ara
Geçsin Âl-Osman’a bu yana gelsin
Arısoy, Sunullah (1995). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi. 206-207.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020Eserlerinden Örnekler
Ilgın Ilgın Esen Bahar Yelleri
Ilgın ılgın esen bahar yelleri
Gözlerim yolunu, gelecek mi yâr
Dedemden boşanan kanlı selleri
Tezden yağlı yiğle silecek mi yâr
Felek beni taştan taşa sürüdü
Yüreğimde tüten aşkın korudu
Hasret yeli vurup cismim bürüdü
Kavuşup yanmadan alacak mı yâr
Derdli Balasan’ım ircam bu sizden
Bir şule götürün candaki közden
Salın civarına görün ki tezden
Salığım alıp da bulacak mı yar
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 188-189.
Ağ Kâğât Beleyim Kan Yaşa Seni
Ağ kâğat beleyim kan yaşa seni
Gence’ye var söyle Yar Han’a gelsin
İbtida arz eyle sıdk u selâmım
Hulûsu tam tutsun merdana gelsin
Ondan ayrılalı canım hastadı
Gönül kuşu uçup dönmek istedi
Kanadım bağlıydı kol şikestedi
Kurtulabilmenem efgane gelsin
Gözedirem altı aydır yolunu
Mevlam bilir benim müşkül halimi
Bağlamışam aşk oduna selimi
Gözyaşım kâr etmez pervane gelsin
Ben Aslı değilim olmasın Kerem
Gönlüne koymasın derd ile verem
Hicran taptağıyım bulunmaz çarem
Bir umudum odur dermana gelsin
Ömrüm oldukça ben geçmenem ondan
Ölsem de hasretim gitmez cihandan
Engeller zulm eder bana her yandan
Hoyrat bozdu binam virana gelsin
Ay yeşili döktüm kara bağlarım
Bürçeği teline bakar ağlarım
Ceran tek tordayım ciğer dağlarım
Koymasın âhımı Aslan’a gelsin
Balasan’ım sıdkım bütün o yâre
Ben için bakmasın özge diyâre
De ki bin aşk atın Ahıska’yı ara
Geçsin Âl-Osman’a bu yana gelsin
Arısoy, Sunullah (1995). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi. 206-207.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Ilgın Ilgın Esen Bahar Yelleri
Ilgın ılgın esen bahar yelleri
Gözlerim yolunu, gelecek mi yâr
Dedemden boşanan kanlı selleri
Tezden yağlı yiğle silecek mi yâr
Felek beni taştan taşa sürüdü
Yüreğimde tüten aşkın korudu
Hasret yeli vurup cismim bürüdü
Kavuşup yanmadan alacak mı yâr
Derdli Balasan’ım ircam bu sizden
Bir şule götürün candaki közden
Salın civarına görün ki tezden
Salığım alıp da bulacak mı yar
Cunbur, Müjgân (1968). Başakların Sesi. Ankara: Poyraz Reklâm Yay. 188-189.
Ağ Kâğât Beleyim Kan Yaşa Seni
Ağ kâğat beleyim kan yaşa seni
Gence’ye var söyle Yar Han’a gelsin
İbtida arz eyle sıdk u selâmım
Hulûsu tam tutsun merdana gelsin
Ondan ayrılalı canım hastadı
Gönül kuşu uçup dönmek istedi
Kanadım bağlıydı kol şikestedi
Kurtulabilmenem efgane gelsin
Gözedirem altı aydır yolunu
Mevlam bilir benim müşkül halimi
Bağlamışam aşk oduna selimi
Gözyaşım kâr etmez pervane gelsin
Ben Aslı değilim olmasın Kerem
Gönlüne koymasın derd ile verem
Hicran taptağıyım bulunmaz çarem
Bir umudum odur dermana gelsin
Ömrüm oldukça ben geçmenem ondan
Ölsem de hasretim gitmez cihandan
Engeller zulm eder bana her yandan
Hoyrat bozdu binam virana gelsin
Ay yeşili döktüm kara bağlarım
Bürçeği teline bakar ağlarım
Ceran tek tordayım ciğer dağlarım
Koymasın âhımı Aslan’a gelsin
Balasan’ım sıdkım bütün o yâre
Ben için bakmasın özge diyâre
De ki bin aşk atın Ahıska’yı ara
Geçsin Âl-Osman’a bu yana gelsin
Arısoy, Sunullah (1995). Türk Halk Şiiri Antolojisi. Ankara: Bilgi Yayınevi. 206-207.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ADİL KAYMAKLI, Adil Nesip Oğlu Aliyev | d. 1936 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ALİ, Ali Süleymanov | d. 1870 - ö. 1953 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Elçin Efendioğlu | d. 13 Mayis 1943 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ADİL KAYMAKLI, Adil Nesip Oğlu Aliyev | d. 1936 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ALİ, Ali Süleymanov | d. 1870 - ö. 1953 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Elçin Efendioğlu | d. 13 Mayis 1943 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | ADİL KAYMAKLI, Adil Nesip Oğlu Aliyev | d. 1936 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ALİ, Ali Süleymanov | d. 1870 - ö. 1953 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Elçin Efendioğlu | d. 13 Mayis 1943 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | ADİL KAYMAKLI, Adil Nesip Oğlu Aliyev | d. 1936 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ALİ, Ali Süleymanov | d. 1870 - ö. 1953 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Elçin Efendioğlu | d. 13 Mayis 1943 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | ADİL KAYMAKLI, Adil Nesip Oğlu Aliyev | d. 1936 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ALİ, Ali Süleymanov | d. 1870 - ö. 1953 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Elçin Efendioğlu | d. 13 Mayis 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |