Madde Detay
Enis Batur
Reşit İmrahor, Fakir İdris, Yenisey, İdris Kantörün, Leman Batur, Hakkı Aksulu. Selim Kantörün,
(d. 28 Haziran 1952 / ö. -)
Şair, Yazar, Editör.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Tam adı Ahmet Enis Batur olan sanatçı Eskişehir'de doğdu.
Şirket-i Hayriye kurucusu Hüseyin Hâki Bey'in torunudur. Annesi Leman Hanım,
babası ise Cumhuriyet Halk Partisi senatörlüğü yapmış Muhsin Batur'dur. Babası
aynı zamanda askeri eğitiminden sonra orgeneralliğe kadar yükselmiştir. 12 Mart
Muhtırası’nda imzası olan 4 yüksek rütbeli askerden biridir. İlköğrenimini
babasının görevi dolayısıyla bulundukları Ekişehir'de Dumlupınar İlkokulunda
tamamladı. Orta öğrenimini İstanbul ve Ankara'da yaptı. Sanit Joseph Lisesi ve
Ankara Atatürk Lisesinde öğrenim gördü. Öğrenciyken Ulus gazetesinin sinema
sayfasını yönetti (1971-1972). İlk yazısı 1970'te, ilk kitapları 1973'te
yayımlandı. Orta Doğu Teknik Üniversitesinde başladığı yükseköğrenimini ve
Paris'te tamamladı (1976). Türkiye'ye dönünce yayıncılık çalışmalarına ağırlık
veren Enis Batur; Yazı (8
sayı- 1978-1980), Oluşum (1978-1982), MEB (1 sayı-
1979), Tan (1982), Gergedan (17 sayı,
1987-1988) Şehir ve Argos dergilerini
çıkardı. Milli Eğitim Bakanlığı yayın dairesi başkanlığı (1979-1980), Milliyet gazetesinin
kültür servisi ve yan yayınlar yöneticiliğini (1983-1984), Milliyet Büyük Ansiklopedi'nin
(1986) ve Dönemli Yayıncılık'ın genel yayın yönetmenliğini yaptı. UNESCO'nun
"Göreme'den İstanbul'a Kültür Mirasımız" kampanyasını yönetti
(1984). Sanat Dünyamız,
kitap-lık, Cogito, Arredemento Dekorasyon ve Fol gibi dergilerin
yayım sürecinde görev aldı. Remzi Kitabevi'nin (1990-1993) ve TRT'deki
"Okudukça" programının (1994-1999) yayın danışmanlığını yaptı. Açık
Radyo'nun kuruluşuna katkıda bulundu ve "Şifa, Şifre, Deşifre"
programını hazırladı.
1978-1998 arasıda düzenli olarak; Cumhuriyet, Milliyet, Dünya, Aydınlık gazetelerinde, Yeni Gündem, P-Eki, Express, İkibine
Doğru dergilerinde haftalık Cumhuriyet Bilim ve Teknik dergisinde
aylık yazılar yazdı. Bir müddet burslu olarak Saint-Nazire ve Bordeaux'ta
kaldı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Dil Tarih Coğrafya
Fakültesinde, Eskişehir Üniversitesi, Bilsak ve Bilar'da seminerler düzenledi.
1998-2003 yılları arasında Galatasaray Üniversitesinde dersler verdi. 1988-2004
yılları arasında Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık'ı yönetti. Bir müddet Alkım
Yayınlarının genel yayın yönetmenliğini ve NTV Yayınlarının yayın
danışmanlığını yürüttü. NTV Radyo ve TRT için programlar hazırladı. Hâlen Kırmızı
Kedi Yayınevinin genel yayın yönetmenliğini yürütmektedir. Ressam Fatma Tülin
ile evli olan Enis Batur İstanbul'da yaşamakta ve yazı çalışmlaraını burada
sürdürmektedir.
Aldığı Ödüller: 1980 TDK Deneme Ödülü (Şiir ve İdeoloji ile), 1993 Cemal Süreya Şiir Ödülü (Perişey ile), 1996 Altın Portakal Şiir Ödülü (Opera 1-4004 ile), 1999 Sibilla Aleramo Şiir Ödülü (Imago Mundi ile, İtalya), 2000 Zirvedekiler Ödülü (Kanat Hareketleri: Lirik Şiirler 1993-1999 ile), 2002 Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü, 2007 TÜYAP İstanbul Sanat Fuarı Sanat Eleştimeni Ödülü, 2008 Behçet Necatigil Şiir Ödülü (Neyin Nesisin Sen ile) ve 2018 Yunus Nadi Roman Ödülü (Göl Yazı ile; Sel, 2017).
1960’lı yıllarda edebiyat dünyasına giren Enis
Batur, yazı hayatına sinema ve film eleştirileriyle başlamıştır. Batur, esasen
on altı an yedi yaşında öğrenciyken şiirler kaleme almıştır. Ulus’ta yayımlanan “Adada Şenlik”
başlıklı ilk yazısı bir film eleştirisidir ve Eylül 1970 tarihini taşımaktadır.
Sanatçının şiir, deneme, inceleme, çeviri ve söyleşilerinin yayımlandığı süreli
yayınlar şöyle sıralanabilir: 2000’e
Doğru, 4. Kat, A la Carte, Aç Yazı, Adam Sanat, Akşam-lık, Argos, Aries, Arka
Kapak, Arredemento Dekorasyon, Aydınlık, Birikim, Cehennemde Bir Mevsim, Cey
Sanat, Cogito, Cumhuriyet, Cumhuriyet Bilim Teknik, Cumhuriyet Kitap, Çağdaş
Eleştiri, Çevrimdışı İstanbul, Defter, Dekorasyon, Deniz Mecmuası, Dilbilim,
Diri Ozanlar Derneği, Doğu-Batı (1980), Doxa, Dünya, Edebiyat Dostları, Eski’z,
Express, FDE, Fol, Geceyazısı, Geniş Zamanlar, Gergedan, Güldiken, Güneş,
Günümüzde Kitaplar, Hürriyet Gösteri, Hürriyet Keyif, Hürriyet Pazar, İşte Röportaj,
Kapris, Kaşgar, Kinema, Kitap-lık, Kuram, Le Poéte Travaille (Şair çalışıyor),
Ludingirra, MEB, Mecaz, Milliyet, Milliyet Sanat, Mimarlık Kültürü Dergisi XXI,
Mizan, Nar, Near East Review, Nisan, NTV Tarih, Oluşum, Öküz, P, P-Eki (Güneş
gazetesinin Pazar eki), Papirüs, Pathos, Sanat Dünyamız, Sombahar, Somut,
Sonsuzluk ve Bir Gün, Soyut, Star, Şehir, Şiir Atı, Tan, Tanım, Tarih ve
Toplum, The Turkish Pen, Türk Dili, Varlık, Ve Sinema, Virgül, Yacht, Yağmur,
Yazı, Yeni Biçem, Yeni Deniz Mecmuası, Yeni Dergi, Yeni Gündem, Yeni Ufuklar.
Türk edebiyatının belki de en üretken sanatçısı
olan Enis Batur; şiir, deneme, eleştiri, roman, anlatı, gezi yazısı gibi
edebiyatın hemen her türünde eser vermiştir. İlk yazı ve şiirlerinden bu yana
üç özelliğiyle öne çıktığı belirtilmiştir: “Üretkenliği (İ. Berk ‘iki elle,’ E.
Ayhan ‘dört kolla’ yazdığını söylediler); gerek şiirlerinde gerekse yazılarında
(özellikle ilk deneme kitaplarında daha sık) görülen deneyciliği; kültürel
göndermelerinin çoğunlukla ‘yabancı’ oluşu. Genellikle ‘Türk kültürüne ve
edebiyatına yabancı’ olmakla nitelendiyse de bu ‘yabancılık’ iddiasına
katılmayanlar da oldu.” (Yalçın. 2010: 186). Demir, sanatçının çok yönlülüğünü
şu cümlelerle değerlendirmiştir: “Enis Batur,
yalnız şiir ve edebiyat sahasında değil; kültür, felsefe, siyaset, modernizm,
Doğu-Batı gibi izlekler üzerine dile getirdiği fikirleriyle, yazdığı
eserleriyle tartışmalara konu olmuş bir şair, eleştirmen, düşünür ve
entelektüel olarak nitelenebilir. Şiirlerinde, hem Doğu hem de Batı medeniyetinin
derinliklerine açılan derin, girift ve kendini kolay ele vermeyen bir atmosfer
vardır. Bu durum, Enis Batur’un Türk edebiyatı içerisindeki konumu konusunda
kafa karışıklığı yaratmakta ve Batur hakkında sonu gelmez polemiklere yol
açmaktadır. Öte taraftan Türkiye’nin keskin karşıtlıklar üzerinden şekillenmiş,
toplumcu şiir-bireyci şiir tartışmalarına indirgenmiş 1980’lerin edebiyat ve
şiir ortamı da Batur’un poetik duruşu bağlamındaki tartışmaları çeşitlendirmiş
ve ortaya, birbirinden oldukça farklı değerlendirmelerin çıkmasına zemin
hazırlamıştır. Edebiyat dünyasına 1960’lı yılların yoğun politik atmosferinde
adım atan Batur, gerek şiir başta olmak üzere edebi eserleriyle gerekse
sanatın, kültürün, politikanın sanata/sanatçıya yansımaları üzerine düşünsel
metinleriyle Türk edebiyatında görünmeye başlamıştır. 1970’li yılların başında
yurtdışına gitmesi, Batı’daki edebiyat ve sanat ortamını yakinen soluması,
Batur’un edebi kişiliğinin şekillenmesinde başat bir rol oynamıştır.” (Demir
2014). Bu, çok yönlü değerlendirmelerin bir tarafa bırakılırsa Enis Batur
kendini “bir edebiyat adamı” olarak nitelendirmiştir: “Kendimi tanımlarken ya
da biri ‘Ne iş yapıyorsunuz?’ dediğinde, ‘Ben edebiyat adamıyım.’ derim. Şair
ya da denemeci gibi tanımlara bölmek yerine, edebiyatı bir bütün olarak görme
eğilimindeyim.” (Erdem, 2018).
Yazı hayatına şiirle başlaması nedeniyle şiir edebî şahsiyetinin
hep merkezinde olmuştur. Düz yazı yazmaya ise sonradan yönelmiştir. Doğan Hızlan, Enis Batur'un şiirleri için "Enis
Batur’un şiir serüvenini başından beri bilenlerdenim. Her kitap birbiri içinde
bir gelişimin izini sürer. Onda son dönem çalışmalarında, poetikaya kurban
edilmeyen ama onu da ihmal etmeyen bir anlayış eşliğinde, duyarlığın -belki de
duygunun- artışına tanık oldum. Birkaç düzlemde okunur onun şiiri, okur
bilgisine göre aşağıdan yukarıya yükselen bir lezzet grafiği vardır. Çünkü
edebiyat tarihinin, sanat tarihinin uğrak noktalarında, kimi okur yolunu
kaybedebilir. Hele Enis Butur’u ilk defa okuyorsa, anlamakta, algılamakta
zorlanabilir ama onu terk etmez, şiir serüveninin başına dönüp onun başka
kitaplarını da okuma tutkusuna kapılır. Kapılır, çünkü şiirinin çekiciliği
vardır." (Hızlan 2004) değerlendirmesini yapmıştır.
Kâhyaoğlu, Enis Batur şiirinde iki mühüm yatak olduğunu
belirtmiştir: “Enis Batur şiirinin en önemli yataklarından biri, kendisini
“yazı şiir” olarak tanımladığı, düzyazı ve metinlerin odak alındığı şiir
örnekleridir. Uzun yıllar önce, kendisiyle yapılan bir söyleşide “yazı şiir”
kavramını temellendirirken, bu şiirlerin aslında bir tür “şiirsel metin” veya
‘deneysel metin’ler olduğunu vurgulamıştır. Batur’un şiirinde iki temel yatak
vardır. Dizi yapısına sıkı sıkıya bağlı, klasikten modernist örneklere kadar
uzanan geniş şiir formunun yanında, düzyazı vd. biçimlerde yazılan şiir veya
metinler yoluyla şair, örneğine Türkçe şiirde çok az rastlanan bir şiirsel
arayış veya deneyciliği çok farklı bağlamlarda, şiir tavrının bir parçası
hâline getirmiştir. ‘Düzyazı şiir’ (mensur şiir), ağırlıklı İkinci Yeni
şiiriyle birlikte, modernist karakterli Türkçe şiir açılımlarının bir parçası
olmuştur. Gerçi, modern şiirde yaygın bir çizgi hiçbir zaman olmadı. Bu
yazılanlara, on yıllarca ‘şiir’ diyemeyen edebiyat tavırlarıyla karşılaşıldı.
Enis Batur, İkinci Yeni’nin açtığı deneysel çizgiden tabii ki yararlandı.
Ancak, onların ‘kuşağı’ diyebileceğimiz 1970’ler şiirinde hâkim olan biçim,
söyleyiş ve üslupların daha o yıllarda dışına çıkmış, deneyciliğin dışlandığı,
fazla ciddiye alınmadığı bir dönemde, kendisinin süreç içinde tanımlayacağı
“yazı şiir”e özel bir yer ve anlam yükleyen bir şair konumundaydı. Dizeyle
yazılan ilginç şiir kitapları kadar ‘yazı şiir’ kategorisine giren farklı metin
şiirleriyle ilgi odağı olmuştu (Kâhyaoğlu 2016).
Tanzimattan Bugüne
Edebiyatçılar Ansiklopedisi’nde sanatçı ile ilgili şu
değerlendirmelere yer verilmiştir: “Batur şiirinin dönüm noktalarından
sayılabilecek Gri Dîvan’ı
‘çoğul bir destan’ olarak niteleyen G. Akın, Batur’un, kitabın daha ilk
şiirinde dizeyi örselediği, ‘düzyazıya teğet geçen ama asla şiiri yitirmeyen
bir biçimi’ denediği saptamasında bulundu. Daha sonraları, O. Koçak, Batur’un
şiirini başlangıcından itibaren değerlendirdiği ‘Narkissos’tan Oidipus’a’
başlıklı yazısında şu saptamada bulundu: "Enis Batur’un şiir çizgisinde
iki kırılma anı saptanabilir, iki geçiş anı. Hem ’lirik şiirler’de hem de ’yazı
şiirler’de izleyebileceğimiz ilk kırılma 1980’lerin başında gerçekleşmiş gibidir; Tuğralar’da ’Vurgun’u (1979)
önceki şiirlerden, Kandil’de
de ’Sarnıç’ı (1982-84) daha eski parçalardan ayırır. Yüksek, azametli bir ses
tonundan, daha ’serin’, daha ironik bir zemine inmiştir şair. İkinci kırılmanın
aynı zamanda bir geçiş de olup olmadığını bilmiyoruz henüz. Şimdilik tek
örneği, tek izi var: Ağlayan
Kadınlar Lahdi (1993).’Batur’un üzerinde en çok durulan şiir
kitabı, uzun yıllar üzerinde çalıştığı Opera
1-4004 oldu. A. Oktay, kitabı ve Batur şiiri içindeki yerini
şöyle değerlendirdi: ‘Dilin, sözcüklerin saymacalığı epeydir belirtiliyor.
Sanki kıyamete doğru koşar adım gidilirken, dağılganlaşan, kırılganlaşan dilin
içinde yeni bir dil, Enis’i bir işaret-yazı kurmayı, anlamı orada
taşıllaştırmayı istiyor Batur. Ateş, Su, Kadın, Erkek, Çocuk, Ölüm, Dirim vb.
ve elbet Yazı: Hepsi birer simgeye dönüştürülüyor, bu simgesel ögeler bir tür
yabancılaştırma efekti işlevi görüyor bir anlamda. Duygusal katılımı
(katharsis) kesintiye uğratarak, metin üzerinde düşünmeye yöneltiyor. (...)
atonal bir şiir bu.’ O. Demiralp ise ‘Kozmopolit Hurufî: Enis Batur’dan Bir
Opera’ başlıklı yazısında ‘Enis Batur şiirinin teoloji ve metafiziğe, asal
varoluşsal sorulara atıf yapılmadan çözümlenebileceği kanısında’ olmadığını
belirtip şunları söyledi: ‘Enis Batur şiirinin önemli bir yönü negatif teoloji
yapmasıdır. İnancın kapatamadığı, anlamın aşamadığı bir boşluk, bir derinlik,
belki de henüz keşfedilmemiş bir anlamlılık kıyısında devinir söz. Dile gelmez,
şiirleştirilemez denen haddin, dilin sınırlarının arayışıdır bu.’” (Yalçın
2010).
Batur’un etkilenmeye açık bir kişiliği vardır ve sanatçının
erken yaşlarda yabancı dil eğitimi alması bu etkilenme alanlarını
genişletmiştir: “Benim ailem çok geniş bu anlamda. Erken yaşlarda yabancı dil eğitimi
aldığım için yabancı yazarlara açık bir biçimde yetiştim. Yine erken yaşlarda
edebiyata merak saldığım için Türk yazarlarla da yoğun biçimde ilgilendim. Çok
sayıda şaire, yazara yakınlık duyduğumu hissettim. Kendi yapmak istediklerime
yakın işler üreten yazar ve şairlere merak salmadım; düşünce tarzı bana
bütünüyle yabancı geliyor olsa da ortaya konan yapıt, kendi derinliğini ortaya
koyabiliyorsa benim için başarılı demektir. Dolayısıyla etkiye çok açık
biriyim. Bunun bir zararını görmedim. Zararlı etki, sınırlı etkidir. Yelpazeyi geniş
tutmak gerekli... Hem dünya edebiyatı hem de Türk edebiyatının ustalarından
etkilere kendimizi açık tutarsak bu etkiler zamanla “eriyor” zaten. Çok
yazmamın nedenlerinden biri burada aranabilir.” (Erdem 2018). Sinema, tiyatro,
mimari ve resim gibi alanların da sanatçıyı etkilediğini belirtmek gerekir.
Denemelerinde “kültür”ü bir sorunsal olarak ele alan Enis
Batur, ele aldığı meselelere eleştirel, şüpheci ve irdeleyici yaklaşımıyla
dikkat çeker. Edebiyat, modernizm, sanat gibi konulara da denemelerinde geniş
yer veren sanatçının geniş ve bütüncül bir bakış açısı vardır. 90’lı yıllardan
sonra şehir monografileri ve kişisel seyahatnâmelere yönelmiştir.
Haydar
Ergülen, Enis Batur için “Enis Batur, her ne kadar ‘sevgili okur’a göre
çalışmıyorsa da, toplamında ‘aydınlanmacı’ bir yan var. Göstere göstere olması
gerekmiyor bunun zaten, Batur’u okuyarak aydınlananların kafasında bir ışık
yanıyor, gözünde bir parıltı beliriyorsa, yani yazar sezdiriyorsa, bu da
aydınlanma ve aydınlatmaya sayılır. ‘Ansiklopedist’ tutumu zaten bilinen bir
şey, öyle olunca da haliyle zamanımızın Ahmet Mithat Efendi’lerinden biri
olarak da anılabilir. Hatta şehir, gezi rehberi yazarı, gurme yazar olarak da
okunabilir.” (Ergülen 2020) değelendirmesini yapmıştır.
Yurtdışındaki Poessia (İtalya), Il Ebbro Quaterno, Kelk (İran), Lettres Internationales (Fransa), Quarterly West (ABD), Tabaccaria (Portekiz), Podium, Kelk, Connaissance des Arts, Talisman (İngiltere), The Toronto Review (Kanada), The Poetry Chain (Hindistan)
ve Dédale (Fransa)
vb. gibi çeşitli dergilerde ürünleri yayımlandı. Şiirleri Fransızca, İtalyanca,
Felemenkçe ve Farsçada da kitaplaştı. Şiirlerinden hareketle iki beste yapıldı:
"Kör Bir Başlangıç" (yaylı dördül için; Mehmet Nemutlu),
"Göre" (soprano ve yaylı dördül için; Semih Korucu). Sombahar, İnsan, Poesia (Milano)
ve I Quaderni del Batello
Ebbro (Bologna) dergilerinde şiirleri ve şiir danatı için özel
bölümler hazırlanmıştır. Şiirleri ve romanları Fransızca, İngilizce, İtalyanca,
Romence, Felemenkçe ve Farçaya çevilip yayımlanmıştır. Şiirlerinden hareketle
iki beste yapılmıştır: "Kör Bir Başlangıç" (yaylı dördül için; Mehmet
Nemutlu), "Göre" (soprano ve yaylı dördül için; Semih Korucu).
Kitaplarından Opera üzerine
Ahmet Oktay'ın kitabı İsrafil'in
Sûru ve bir sempozyumun bildirilerini biraraya getiren Opera Odağında Enis Batur Şiiri,
yapıtları üzerine yazılmış yazılardan bir seçmeyi derleyen Otuz Kuş Bakışı, Hatice
Aynur'un hazırladığı Enis
Batur Bibliyografyası 1970-1995 ve Cem Akaş'ın kaleme
aldığı Belkienisbatur adlı
eserleri hakkındaki temel başvuru kaynaklarıdır.
Eserleri
12 farklı dile çevrilmiştir. Enis Batur'un yabancı dillerdeki kitapları
şöyledir: Fransızca: La
Sarcophage des Pleureuses (Çev. N. Cingöz; Montpellier: Fata
Morgana, 2000), Amer
Savoir (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2002, Dense (Çev. Timour
Muhidine; Meet - Maison Ecrivains, 2002), Route Serpentine (Çev. Catherina Erikan;
Paris, Actes Sud, 2004), La
Pomme (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2005), D'autres Chemins (Çev.
Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2008), Encyclopédie
Privée (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2011), Le Facteur d'Uskudar (Çev.
Jean Descat; Paris, Bleu Autour, 2012), La
Mort de Geronimo (Çev. Catherina Erikan; Paris, Galaade,
2014). İtalyanca: Scritti
e sigilli: 1973-1990 (Çev. I. Saatçıoğlu; Roma: Fondazione
Piazzola, 1992) ve Imago
Mundi (Çev. I. Saatçıoğlu; Milano: Garzanti, 1994).
Farsça: Neğmey-i Butimar (Çev.
Cavit Mukaddes; Tahran: Peyzeh, 1996) ve Sefer be ayne-i digeri (Çev. Hamid
Farazande; Isfahan: Nakş-ı Horşid, 2000). Hollandaca: Passpoort (Çev. D.
Koopman; Rotterdam: Rotterdam Poetry, 1998). İngilizce: Ash Divan (İngilizceye
çev. S. Paker, C.Endres, S.S.Endres, M.Kenne; ABD, Talisman House, 2006).
İspanyolca: Las
Bibliotecas de Dédalo (Önsöz Alberto Manguel; Errate Naturae,
2009).
Kaynakça
Akaş, Cem
(1993). belkienisbatur.
İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
Aynur,
Hatice (1997). Enis Batur
Bibliyografyası İçin Br Deneme 1970-1995. İstanbul: Altıkırkbeş
Yayınları.
Berk,
İlhan (2014). Enis
Batur’a Mektuplar. İstanbul: Noktürn Yayınları.
Demir,
Fethi (2014). "Enis Batur'un Poetik Evreni: Şiir ve İdeoloji". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi.
C. 7. S. 35. s. 66-78.
http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt7/sayi35_pdf/1dil_edebiyat/demir_fethi.pdf
[Erişim Tarihi: 29. 12. 2019]
Durak,
Mustafa (2004). Elma
Romanı Nasıl Bir Roman. İstanbul: Sel Yayıncılık. ,
Erdem,
Ömer (2018). “Enis Batur ile Söyleşi: ‘Vaktim Git Gide Azalmakta ve
Yetişemeyeceklerimin Yetişebileceklerimden Daha Fazla Olması, Bana Bir Çeşit
Hüzün Veriyor.’” Yüz Yüze
Konuşmalar/Yaşayan Edebiyat – I. Ed. Abdürrahim Karadeniz. İstanbul: MG
Yayınevi. s. 266-272.
Ergülen,
Haydar (2020). “Seyrül muharririn Enis Batur”. Hürriyet. 20.02.2020. https://www.hurriyet.com.tr/kitap-sanat/seyrul-muharririn-enis-batur-41451785 [Erişim
Tarihi: 14.11.2020]
Ermert,
Esra (2001). Gen
Haritası: Enis Batur Şiiri'nde Kullanım Sıklığı ve Köken Temelinde Sözcük
Taraması. İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
Hızlan,
Doğan (2004). "Enis Batur’dan bir dîvan daha". Hürriyet. 17 Nisan 2004.
http://www.hurriyet.com.tr/enis-batur-dan-bir-d-van-daha-218276 [Erişim Tarihi:
29. 12. 2019]
Kâhyaoğlu,
Orhan (2016). "Yazılı ve yazgılı metinler". K24. 8 Eylül 2016. https://t24.com.tr/k24/yazi/iblise-gore-incil,847 [Erişim
Tarihi: 29. 12. 2019]
Kayıran,
Yücel (2016). Şiirimin
Çeyrek Yüzyılı: Günümüz Türk Şiiri Üzerine Makaleler. İstanbul:
Yapı Kredi Yayınları.
Kollektif
(1997). Enis Batur İçin
Otuz Kuş Bakışı. İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
Oktay,
Ahmet (1997). İsrafil'in
Suru. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: İSA KOYUNCUYayın Tarihi: 30.12.2019Güncelleme Tarihi: 07.07.2021
Yayın Tarihi: 30.12.2019Güncelleme Tarihi: 07.07.2021
Güncelleme Tarihi: 07.07.2021
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Bir Ortaçağ Yalnızlığı | Kendi Yayını / Ankara | 1973 | Şiir |
Eros ve Hgades: Suluboya İlkyaz Şiirleri | Shakespeare & Co III / Ankara | 1973 | Şiir |
Nil: Şiirsel Metinler | Yapıt / İstanbul | 1975 | Şiir |
Ara-Kitab | Kendi Yayını / Ankara | 1976 | Şiir |
Ayna | Ada / İstanbul | 1977 | Deneme |
Şiir ve İdeoloji | Derinlik / İstanbul | 1979 | Deneme |
İblis'e Göre İncil | Yeni Ankara / Ankara | 1979 | Şiir |
Kandil: Meseller Kitabı | Ada / İstanbul | 1981 | Şiir |
Tahta Troya: Eleştirel Araştırmalar (1974 - 1978) | Yazko / İstanbul | 1981 | Deneme |
Dış Kanama | Kendi Yayını / İstanbul | 1982 | Şiir |
Sarnıç | Nisan / İstanbul | 1985 | Şiir |
Tuğralar | Tan / Ankara | 1985 | Şiir |
Günebakan I: Alternatif: Aydın | Hil / İstanbul | 1985 | Deneme |
Babil Yazıları | Afa / İstanbul | 1986 | Deneme |
Otuz Kuş Birden Olmak | Bilim Felsefe Snat / İstanbul | 1986 | Deneme |
Yazılar ve Tuğralar Şiirler 1973 - 1987 | Bilim Sanat Felsefe / İstanbul | 1987 | Şiir |
Estetik Ütopya | Bilim Felsefe Snat / İstanbul | 1987 | Deneme |
Viyana İçin Siyah Vals | Bilim Felsefe Sanat / İstanbul | 1987 | Deneme |
Kara Mizah Antolojisi | Hil / İstanbul | 1987 | Antoloji |
Bu Kalem Bukalemun | Hil / İstanbul | 1988 | Deneme |
Eşittir Sonsuz | Bilim Felsefe Sanat / İstanbul | 1988 | Deneme |
Gergedanname | Argos / İstanbul | 1988 | Deneme |
İkiz | Bilim Sanat Felsefe / İstanbul | 1988 | Deneme |
Modern Dünya Edebiyatı Antolojisi | Gergedan / İstanbul | 1988 | Antoloji |
Gri Divan | Remzi / İstanbul | 1990 | Şiir |
Koma Provaları | Altıkırkbeş / İstanbul | 1990 | Şiir |
Kediler Krallara Bakabilir | Remzi / İstanbul | 1990 | Deneme |
Sıçrayan Fasulye | Sanat Dünyamız 40 eki / İstanbul | 1990 | Deneme |
Yüzyüze | Sanat Dünyamız 41 eki / İstanbul | 1990 | Deneme |
Almanak | Sanat Dünyamız 42 eki / İstanbul | 1990 | Deneme |
İskeletler Dansı | Sanat Dünyamız 43 eki / İstanbul | 1991 | Deneme |
Ses, Harf, İmge | Sanat Dünyamız 44 eki / İstanbul | 1991 | Deneme |
Bi-linç | Sanat Dünyamız 45 eki / İstanbul | 1991 | Deneme |
Gönderen: Enis Batur | Remzi / İstanbul | 1991 | Deneme |
Başkalaşımlar | YKY / İstanbul | 1992 | Deneme |
Hatay'da Bir Rolls-Royce | Altıkırkbeş / İstanbul | 1992 | Deneme |
Küçük Kıpırtı Tarihi | Boyut / İstanbul | 1992 | Deneme |
Söz'lük | Düzlem / İstanbul | 1992 | Deneme |
Perişey | Remzi / İstanbul | 1992 | Şiir |
Üç İzmir | YKY / İstanbul | 1992 | Gezi Yazısı |
Ağlayan Kadınlar Lahdi | Harf / İstanbul | 1993 | Şiir |
Kuvve'den Fiil'e | Boyut / İstanbul | 1993 | Şiir |
40 pare | Remzi / İstanbul | 1993 | Deneme |
Perec Kullanım Kılavuzu | Boyut / İstanbul | 1993 | Deneme |
Gesualdo | YKY / İstanbul | 1993 | Deneme |
Yazının Ucu | YKY / İstanbul | 1993 | Deneme |
Gütenberg Gökadasına Gezi | YKY / İstanbul | 1993 | Antoloji |
Unutulmuş Şiirler Antolojisi | YKY / İstanbul | 1993 | Antoloji |
Akabe | Boyut / İstanbul | 1994 | Deneme |
Kandil | Altıkırkbeş / İstanbul | 1994 | Şiir |
İstanbul İçin Şehr-engiz | YKY / İstanbul | 1994 | Gezi Yazısı |
Ankara Ankara | YKY / İstanbul | 1994 | Gezi Yazısı |
Darb ve Mesel | Altıkırkbeş / İstanbul | 1995 | Şiir |
Taşrada Ölüm Dirim Hazırlıkları | Oğlak / istanbul | 1995 | Deneme |
e/babil yazıları | YKY / İstanbul | 1995 | Deneme |
Günebakan II: Saatsız Maarif Takvimi | Ark / Ankara | 1995 | Deneme |
Saatsız Maarif Takvimi | Ark / Ankara | 1995 | Deneme |
Modernlerin Gecesi ve Şairin Alâaddin Hali ve Haşhâşim | Altıkırkbeş / İstanbul | 1995 | Deneme |
Ya/zar | C / İstanbul | 1996 | Deneme |
Yolcu | İyi Şeyler / İstanbul | 1996 | Deneme |
Opera 1- 4004 | Altıkırkbeş / İstanbul | 1996 | Şiir |
Kesif | Mitos / İstanbul | 1996 | Gezi Yazısı |
İki Deniz Arası Siyah Topraklar | YKY / İstanbul | 1997 | Gezi Yazısı |
Seyrüsefer Defteri | YKY / İstanbul | 1997 | Deneme |
Frenhoferolmak | Sel / İstanbul | 1997 | Deneme |
Bir El Okuma | Süleyman Saim Tekcan Atölyesi / İstanbul | 1997 | Deneme |
Bu Kalem Melûn | YKY / İstanbul | 1997 | Deneme |
Doğu - Batı Divanı | YKY / İstanbul | 1997 | Şiir |
Modernizmin Serüveni: Bir "Temel Metinler" Seçkisi 1840-1990 | YKY / İstanbul | 1997 | Antoloji |
Sütte Ne Çok Kan | Altıkırkbeş / İstanbul | 1998 | Şiir |
Aciz Çağ, Faltaşları | YKY / İstanbul | 1998 | Deneme |
Günebakan III: Türkiye'nin Üçlemi | Papirüs / İstanbul | 1998 | Deneme |
Issız Dönme Dolap | YKY / İstanbul | 1998 | Deneme |
Su, Tüyün Üzerinde Bekler | Sel / İstanbul | 1999 | Deneme |
Fatma Tülin: Bir (İki) Sergi Öncesinden Tablolar | Sel / İstanbul | 1999 | Diğer |
Amerika Büyük Bir Şaka, Sevgili Frank, Ama Ona ne Kadar Gülebiliriz? | YKY / İstanbul | 1999 | Deneme |
Kurşunkalem Portreler | Sel / İstanbul | 1999 | Deneme |
Başkalaşımlar XI-XX | YKY / İstanbul | 2000 | Deneme |
Yazboz | Sel / İstanbul | 2000 | Deneme |
Kanat Hareketleri | Altıkırkbeş / İstanbul | 2000 | Şiir |
Cüz | Sel / İstanbul | 2000 | Deneme |
İlhan Berk: Mağara Ressamı, Sapkın Nakkaş, Namahrem Kalem | YKY / İstanbul | 2000 | Eleştiri |
Rabia Hatun "Tuhaf Bir Kıyamet" + Kırkbir Şiir | YKY / İstanbul | 2000 | Eleştiri |
Acı Bilgi: Fugue Sanatı Üzerine Bir Roman Denemesi | YKY / İstanbul | 2000 | Diğer |
İçinizde Kaç Koridor Var? | YKY / İstanbul | 2001 | Deneme |
Smokinli Berduş | YKY / İstanbul | 2001 | Deneme |
Kırkpâre | Sel / İstanbul | 2001 | Diğer |
Avrupa Güneşinin Doğduğu Yere Yolculuk | Turkcell / İstanbul | 2001 | Antoloji |
Papirüs, Mürekkep, Tüy | YKY / İstanbul | 2002 | Şiir |
Kum Saatından Harfler | YKY / İstanbul | 2002 | Deneme |
Son Kare | Altıkırkbeş / İstanbul | 2002 | Deneme |
Bir Varmış Bir Okmuş | Sel / İstanbul | 2002 | Deneme |
Şehren'is | Literatür / İstanbul | 2002 | Deneme |
Elma: Örgü Teknikleri Üzerine Bir Roman Denemesi | Sel / İstanbul | 2002 | Roman |
Başka Yollar | YKY / İstanbul | 2002 | Roman |
Beş Kıtada Türk Seyyahları | Turkcell / İstanbul | 2002 | Antoloji |
Abdal Düşü | Altıkırkbeş / İstanbul | 2003 | Şiir |
Ağırlaştırıcı Sebepler Dîvanı | Altıkırkbeş / İstanbul | 2003 | Şiir |
Kravat | Sel / İstanbul | 2003 | Roman |
Bekçi | Oğlak / İstanbul | 2003 | Deneme |
Patates | Sel / İstanbul | 2003 | Deneme |
Mazruf | Okuyan Us / İstanbul | 2003 | Deneme |
Sahici Trenler İçin Oyuncak Kitap | YKY / İstanbul | 2003 | Antoloji |
Mürekkep Zaman | Sel / İstanbul | 2004 | Deneme |
Bu Kalem Un(Ufak) | Okuyan Us / İstanbul | 2004 | Deneme |
Okuma Lambası | Alkım / İstanbul | 2004 | Deneme |
İmgeleri Kim Dinler? | YKY / İstanbul | 2004 | Eleştiri |
Paris, Ecekent | YKY / İstanbul | 2004 | Gezi Yazısı |
Kara Mizah Antolojisi | Sel / İstanbul | 2005 | İnceleme |
Cep Meşkleri | Can / İstanbul | 2005 | Diğer |
Kütüphane - Bir Başka Labirent Öyküsü | Sel / İstanbul | 2005 | Diğer |
Rönesansın Serüveni | YKY / İstanbul | 2005 | Antoloji |
Bulutlardan Yontma Kayalar | Alkım / İstanbul | 2005 | Gezi Yazısı |
Plati - Bir Ada Denemesi | Sel / İstanbul | 2006 | Deneme |
Neyin Nesisin Sen | Kırmızı / İstanbul | 2007 | Şiir |
Gövde'm | Sel / İstanbul | 2007 | Deneme |
Enis Batur'dan Sinema Yazıları | Es / İstanbul | 2007 | Diğer |
Öteki Prova | Norgunk / İstanbul | 2007 | Deneme |
Ziyaret Bir Konuşma, Belki Fazlası | Çekirdek Sanat / İstanbul | 2007 | Diğer |
Suya Seng | Sel / İstanbul | 2008 | Deneme |
Doğu - Batı Divanı 2 | Kırmızı / İstanbul | 2008 | Şiir |
Ada Defterleri | Kırmızı / İstanbul | 2008 | Gezi Yazısı |
Kulak | Sel / İstanbul | 2009 | Diğer |
Pervasız Pertavsız | Kırmızı / İstanbul | 2009 | Eleştiri |
Sır (Bir Oynaşı) | Sel / İstanbul | 2009 | Roman |
Başkalaşımlar XXI-XXX | Kırmızı / İstanbul | 2009 | Deneme |
Mekik | Norgunk / İstanbul | 2009 | Deneme |
Centuria %45 Epsilon Beta | Çekirdek Sanat / İstanbul | 2009 | Deneme |
Pasaport Damgaları | Kırmızı / İstanbul | 2009 | Gezi Yazısı |
Hâneberduş | Sel / İstanbul | 2010 | Deneme |
Noksan | Kırmızı / İstanbul | 2010 | Deneme |
60 mm Dizüstü Meşkler ve İçcep Meşkleri | Sel / İstanbul | 2011 | Deneme |
Tilki | Notos / İstanbul | 2011 | Eleştiri |
Uç Şiirler | Kırmızı / İstanbul | 2011 | Şiir |
Mumya Köpek | Norgunk / İstanbul | 2011 | Deneme |
Bir Balık Bir Başka Balığa Onu Sevdiğini Söyler Mi? | Gelengi / İsranbul | 2011 | Deneme |
Geronimo'nun Ölümü | Sel / İstanbul | 2012 | Deneme |
Şehir Meydanında Fıçı Yuvarlamak | Kırmızı / İstanbul | 2012 | Deneme |
Rakım Sıfır | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2012 | Roman |
Merak Cemiyeti Tutanakları | Alakarga / İstanbul | 2013 | Deneme |
Siyah Sert Berlin | Remzi / İstanbul | 2013 | Gezi Yazısı |
Hepsi | Sel / İstanbul | 2013 | Deneme |
Işık | Noktürn / İstanbul | 2013 | Deneme |
Ölesiye Sanat | Alakarga Sanat / İstanbul | 2013 | Eleştiri |
Ziyaretler Kitabı | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2013 | Diğer |
Kitap Evi | Sel / İstanbul | 2014 | Roman |
Oktay Rifat'a Doğru | Sel / İstanbul | 2014 | Diğer |
Davalı | Norgunk / İstanbul | 2014 | Deneme |
Dalgınlık Kursları | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2014 | Deneme |
Bu Kalem Unkudi Salkımsaçak Kitab | Palto / İstanbul | 2014 | Deneme |
Son Modernler: Edebiyat Üzerine Denemeler 1 | Sel / İstanbul | 2014 | Deneme |
Yazının Sınır Boyuna Yolculuklar: Edebiyat Üzerine Denemeler 2 | Sel / İstanbul | 2014 | Deneme |
Karanlıktan Işık Yontanlar - Sanat Üzerine Denemeler 3 | Sel / İstanbul | 2015 | Deneme |
Basit Bir Es | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2015 | Roman |
Raffi Portakal: Portakal'ın Yüzyılı | Doğan Kitap / İstanbul | 2015 | Hatıra |
A Cappella | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2015 | Şiir |
Öteki Pusula - Sanat ve Edebiyat Üzerine Denemeler 4 | Sel / İstanbul | 2016 | Deneme |
Gülmekten Ölmek | Sel / İstanbul | 2016 | Deneme |
Yanık Divan | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2016 | Şiir |
Nigredo, Durayazmak | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2016 | Diğer |
Göl Yazı - Çapraz İlişkiler Kafesi | Sel / İstanbul | 2017 | Roman |
Bu Kalem Melûn | Sel / İstanbul | 2017 | Deneme |
Fetret Notları | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2017 | Deneme |
Memnu Mıntıka Ahmet Hamdi Tanpınar için Onüç Çıkma + Bir (Oto)portre Denemesi | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2017 | Diğer |
Sekizinci Günâhın Sonrası | Sel / İstanbul | 2018 | Deneme |
Karganâme | Sel / İstanbul | 2018 | Deneme |
Endişe Yengeçleri | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2018 | Deneme |
Eskişehir: Kökleri Derinde Yepyeni Bir Şehir | Kırmızı / İstanbul | 2018 | Diğer |
Yapıştırmalar | Sub Basım / İstanbul | 2018 | Diğer |
Düş Kırpıntıları | Sel / İstanbul | 2019 | Deneme |
Yumurtalarını Kollamak | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2019 | Deneme |
İnziva Burçları | Sel / İstanbul | 2019 | Diğer |
Karanlık Oda Şarkıları | Simurg Art / İstanbul | 2020 | Şiir |
Simsiyah Soulages ile Konuşmak | Kırmızı Kedi / İstanbul | 2020 | Söyleşi |
Kısa Kısas Kıssası | Alakarga / İstanbul | 2020 | Deneme |
Kelle | Simurg Art / İstanbul | 2020 | Diğer |
444 | Sel / İstanbul | 2020 | Derleme |
Alacakaranlıkta Elyordamı İçbükeyler (2017-2020) | Kırmızı Kedi Yayınevi / İstanbul | 2021 | Deneme |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | HAFİZE FİDAN | d. 1943 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HÂDÎ, Ali Rızâ, Eskişehirli | d. ? - ö. 1868 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Sennur Sezer | d. 12 Haziran 1943 - ö. 7 Ekim 2015 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ALİ, Ali Karadağlı | d. 24.03.1952 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Selma Ağabeyoğlu | d. 1952 - ö. 18 Aralık 2009 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | NEŞAT AYDIN | d. 1952 - ö. - | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Nihal Yeğinobalı | d. 16 Kasım 1927 - ö. 14 Mart 2020 | Meslek | Görüntüle |
8 | İoan Peyoglu | d. 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
9 | A. Nevzad Odyakmaz | d. 3 Ağustos 1923 - ö. 14 Haziran 2014 | Meslek | Görüntüle |
10 | Ahmet İhsan Genç | d. 1930 - ö. 19 Şubat 2020 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Ümit Deniz | d. 1922 - ö. 14 Mayıs 1975 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Ayfer Tunç | d. 02 Mart 1964 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | HAMİT HAKKI TANDOĞAN | d. 1894 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | HAKKI PAŞA, Hasan Hakkı Paşa, İşkodralı | d. 1826 - ö. 1896 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Mustafa Ruhi Şirin | d. 2 Ocak 1955 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |