BULUTOĞLU/FERMANÎ, Ali Bulutoğlu

(d. 13.05.1968 / ö. -)
çiftçi, inşaat işçisi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ali Bulutoğlu olan âşık, 13 Mayıs 1968 tarihinde Kars'ın Kağızman ilçesine bağlı Kozlu köyünde doğmuştur. Annesinin adı Zinet Hanım ve babasının adı İmdat Bey’dir. İlkokulu köyünde bitirdikten sonra Manisa’da ağabeylerinin yanına gider ve onlarla birlikte inşaat işlerinde bir dönem çalışır. Ailevi nedenlerden dolayı Kağızman’a dönmek zorunda kalan âşık, arıcılıkla uğraşmaya başlar ve geçimini bu şekilde sağlar. 1995 yılında Zübeyde Hanım ile evlenir ve bu evlilikten üç çocuğu olur. Kağızman’ın coğrafi şartlarının tanıdığı imkânlarla arıcılık ve bahçe işleriyle uğraşarak yaşamını sürdürmektedir (Akkuş 2011: 25).

Kars ve çevresinde âşıklık geleneği günümüze kadar canlı bir şekilde yaşama imkânı bulduğu için Bulutoğlu bu sosyokültürel ortamda âşıklık kültürü içinde doğup büyür. Gençlik yıllarını geçirdiği Manisa’da bu geleneğin taşıyıcılarından olan Ramiz Cemhani, Ali Canani ve Osman Feryadi ile tanışır. Bu kişilerle olan yakınlığı âşıklık sanatına ilgisinin ve bu sanata yakınlığının artmasını sağlar. Henüz on beş yaşında iken âşıkların meclislerinde bulunma fırsatı bulan âşık, bu meclislerde geleneğe ait unsurları öğrenir. Bu süreçte saz çalmasını daha ziyade kendi kendine öğrenir. Yirmili yaşlara geldiğinde ilk şiirlerini yazar ve bu dönemde kendisine Osman Feryadi ustalık eder. Osman Feryadi’nin yanında kendini geliştiren ve bu sanatın detaylarını öğrenmeye başlayan âşık, bölgedeki âşıkların usta malı olarak ifade edilen eserlerini öğrenmeye ve icra etmeye başlar (Akkuş 2011: 24). Şiir söylemeye başlamasıyla birlikte Bulut mahlasını kullanır ancak mahlas konusunda tereddütler yaşar. Bazı şiirlerinde dedesinin adı Fermanî mahlasını kullandığı görülür. Kağızman’ın yerel araştırmacılarından biri olan Sait Küçük’ün tavsiyesi üzerine Bulutoğlu mahlasını alır ve bu güne kadar çoğunlukla bu mahlası kullanır. Bazı şiirlerinde vezinden dolayı kendi adını da kullandığını ifade eder (Akkuş 2011: 27).

Kağızman ve çevresinin demografisinde meydana gelen değişim ve buna bağlı olarak ortaya çıkan göç, âşıklık sanatının geleneksel formatında yaşatılmasını engellemekte ve bu durum icra mekânı ve dinleyici kitlesi itibarıyla gelenek adına olumsuz koşulları beraberinde getirmektedir. Araştırmacı yazar Sait Küçük ve çevresinde oluşan küçük bir grubun sosyal faaliyetlere yönelik çabalarıyla çeşitli yerlerde geleneği yaşatma ve sanatı icra etme fırsatı az da olsa sürdürülmekle birlikte bölge genelinde yaşanan değişim ve ilgisizlik Kağızman ve çevresinde de kendini hissettirir. Özellikle düğünlerin vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul edilen âşıkların bu gün için düğünlerde yer bulamaması Kağızman ve çevresinde bu kültürün yaşatılmasını zorlaştırır. Bu olumsuzluklar âşığın gerek sosyal hayata gerekse de şiirlerine yansır ve dolayısıyla hüznün ve kederin dili şiirlerinde kendine yer bulur.

Şiirlerinde geçmişe, iyiye, güzele duyulan özlem, Kars sevgisi, tabiat, tarihî değerler belirgin bir şekilde görülmekle birlikte İslami unsurların âşığın şiirlerindeki yeri özel bir noktadadır. Konuya örnek olması açısından bir dörtlüğünde şu ifadeleri görmek mümkündür: "İslam’ı cemiyetten ayrı kalınca/ Hak yolunda kendin bulmadıysan/ Beş vakit namaz hiç kılmadıysan/ Kendine mezarın eşer ağlarsın".

Dinî tasavvufi söylemlerin baskınlığına karşın eğitim seviyesi nedeniyle şiirlerinde tasavvufi derinlikten ziyade iç sesin yansıması görülür. Yalın ve sade bir dille yazdığı şiirlerde mahalli unsurlar baskındır. Tüm bu ögeler onu geçmişin sesini günümüze taşıyan bir âşık konumuna getirir. Bu klasik yapıya karşın yarım kafiyeden ziyade tam ve zengin kafiyenin çokluğu dikkat çekicidir. Buna karşın büyük ustaların yanında yetişmemesi, geleneğin zayıflaması, icra mekânlarının geçmişe oranla kaybolması gibi bağlamsal etkenler kafiyelerde bozuklukları ve uyumsuzlukları beraberinde getirir. Çoğunlukla 8'li ve 11'li heceyle yazmaktan hoşlansa da âşık tarzı şiir geleneği kapsamında 7'li hece ölçüsüyle oluşturulan şiirleri de vardır. Genellikle aaaa, abab ve aaab tarzında kafiyeler kullanır (Akkuş 2011: 25).

Millî ve manevi değerlerin etkisi, sosyal yaşamda meydana gelen olaylar, âşığın şiirlerini şekillendirmeye devam eder. Buna karşın icra ortamının zayıflaması, ekonomik şartlar, geçimini sağlamasına imkân tanıyan arıcılığın getirdiği sorunlar sanatının icrasını zorlaştırdığından geleneğin geleceğe taşınması noktasında umutsuzluğu getirir. Âşığın ifadesiyle, sosyal yaşamın getirdiği yeni koşullar ve âşıklığın ekonomik bir değer taşımaması usta çırak ilişkisinin kaybolmasına yol açtığından gerçek anlamda yetişmiş bir çırağı olamaz.

Kars içerisinde yayın yapan radyo ve televizyon programlarına katılır. Zaman zaman çeşitli toplantılarda sanatını icra etmekle birlikte, bu sanata karşı ilginin azalması sebebiyle âşıkların yeterince tanınamamasından muzdarip olan âşık hakkında, Kafkas Üniversitesi bünyesinde yayımlanan bir kitap dışında kendisi ve şiirlerine yönelik bir çalışma ya da ödül tespit edilememiştir.

Kaynakça

Akkuş, Bilal (2011). Sürmeli Çerkezoğlu, Karslı Âşıkların Hayatları, Sanatları ve Şiirlerinden Örnekler. Ed. Kürşat Öncül. Kars: Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. KÜRŞAT ÖNCÜL
Yayın Tarihi: 27.12.2018
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2TURANÎ BABA, Duran Özaydınd. 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3DERTLİ METİN, Seyfi Metind. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5TURANÎ BABA, Duran Özaydınd. 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6DERTLİ METİN, Seyfi Metind. 1948 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?MeslekGörüntüle
8TURANÎ BABA, Duran Özaydınd. 1938 - ö. ?MeslekGörüntüle
9DERTLİ METİN, Seyfi Metind. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
10DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11TURANÎ BABA, Duran Özaydınd. 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12DERTLİ METİN, Seyfi Metind. 1948 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13DERTLİ GARİP, Cuma Zeytünlüd. 1929 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14TURANÎ BABA, Duran Özaydınd. 1938 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15DERTLİ METİN, Seyfi Metind. 1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle