ÇÂRESİZ, Şeyh İlyas, Sakızlı İlyas Efendi

(d. 1001/1592-93 - ö. 1118/1706-07)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı İlyas’tır. 1001/1592-93 tarihinde Karaman’a bağlı Erikli’de dünyaya geldi. Sultanahmet’teki Cankurtaran Mahallesi’nde bulunan Akbıyık Tekkesi’nin Halvetî şeyhlerinden olan Çarhacı Ahmed Efendi’nin (Tanman 1989) müridi oldu. Sakızlı Tekkesi şeyhliğinde bulundu. Yusuf Efendizâde (ö. 1167/1754)’nin Sultanahmet semtindeki Kabasakal Tekkesi şeyhi Sakızlı İlyas Efendi’ye intisap ederek Halvetiyye tarikatına bağlı Cihângîriyye şubesinin erkânı üzere seyr-i sülûkunu tamamladığı bilgisinden (Özkan 2013: 41) Sakızlı İlyas Efendi sanıyla tanınan şairin Halvetiliğin Cihângîriyye koluna bağlı olduğu ve Kabasakal Tekkesi’nde şeyhlik yaptığı anlaşılmaktadır. Çâresiz mahlasıyla şiirler yazan Şeyh İlyas, 1118/1706-07 yılında vefat etti. “Sakızlı şeyhi” terkibi vefatına tarihtir (Tuman 2001: 1238). Hakkında bilinenler bunlarla sınırlı olan şairin eseri olup olmadığına ilişkin bir bilgi yoktur.

Kaynakça

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özkan, Halit (2013). “Yûsufefendizâde”. İslam Ansiklopedisi. C. 44. İstanbul: TDV Yay. 41-42.

Tanman, M. Baha (1989). “Akbıyık Mescidi ve Tekkesi”. İslam Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: TDV Yay. 222-223.
 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İNCİNUR ATİK GÜRBÜZ
Yayın Tarihi: 17.12.2014
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gel haber vireyüm haber sorarsan
Bugünün yarına salup yürüme
Bâzergânsan bunda sermayen bozup
Aslını ziyâna virüp yürüme

Çâresiz’e çâresizlikdür ögüt
Kahrı lutfı ne gelür ışk ile yut
Ululardan sana bu direm ögüt
Sakın şikâyet idüben yürüme

(Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.Ankara: Bizim Büro Yay. 1238.)