Madde Detay

Asıl adı bilinmeyen âşığın 19. asırda yaşadığı tahmin edilmekle birlikte, Cürmî hakkında kapsamlı bir bilgi yoktur. Aynı asırda yaşamış başka âşıkların şiirlerini de ihtiva eden bir mecmuada âşığın şiirlerine rastlanılmaktadır. Şiirlerinde Cürmî mahlasını kullanmıştır. Sadettin Nüzhet Ergun kendisinde bulunduğunu söylediği bu mecmuadan Cürmî’nin altı şiirini Türk Şairleri (III) isimli kitabına almıştır (TDEA 1977: 95). Ergun’a göre 19. asır saz şairlerinden olduğu katiyetle anlaşılan Cürmî’nin bir hayli manzumesi, aynı asırda yazılan ve münhasıran birçok âşıkların şiirlerini ihtiva eden ve kendindeki bir mecmuada kayıtlıdır. Şairin Dildar, Hayalî, Sıdkî gibi bazı saz şairleriyle müştereken yazdığı birkaç manzumeye de aynı mecmuada tesadüf edilmektedir (Ergun 1944: 1099). Cürmî’nin ne zaman nerede doğduğu hakkındaki bilinmezlik ölümü için de geçerlidir.

Müstakil bir eseri mevcut olmayan âşığın tespit edilen şiirlerinden hareketle, hem halk edebiyatı hem de divan edebiyatı nazım şekillerini söylemede mahir, döneminde önemli şairlerden biri olduğu anlaşılmaktadır. 

Alptekin, Ali Berat (2002). “Cürmî”, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yay. 496-497.

Ergun, Sadettin Nüzhet (1944). Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Rıza Koşkun Matbaası.

“Cürmî” (1977). Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: Dergâh Yay. 1099.

Koşma

Mecbur oldum sana ey nûr-ı cemâl

Yeniden bu gönlüm âvârelendi

Bî-mecâl eyledin ey kâmeti dâl

Hûn oldu ciğerim bin pârelendi

Müyesser mi ermek yâr visaline

Tahammül edemem hüsnün âline

Nazar kıl bendenin şu ahvâline

Serâpâ vücudum hep yârelendi

Efendim zahm-ı dil nârına yandı

Düşeli pâyine candan usandı

Rûz u şeb aşkınla Mecnûn’a döndü

Çâkerin Cürmiyâ bîçârelendi

Ergun, Sadettin Nüzhet (1944). Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Rıza Koşkun Matbaası. 1099.

Dîvân

Bağ-ı gülşen içre gördüm bir gül-i zîbâ okur

Mekteb-i irfân içinde sûre-i Tâhâ okur

Bin bir ismi vird idinmiş ağlayup eyler figan

Yüz tutup dergâh-ı Hakk’a Allemelesma okur

Her kaçan güftâra gelse şakıyup bin nâz ile

Sanasın vakt-i seherde bülbül-i şeydâ okur

Nazm-ı reftârın görünce lâl olur üftâdeler

Görmedim misl ü menendin bir melek sîmâ okur

Cürmiyâ envâr-ı veçhin vasfını eyler müdâm

Lâkin ammâ tîr-i gamzen katlime fetvâ okur

Ergun, Sadettin Nüzhet (1944). Türk Şairleri. C. 3. İstanbul: Rıza Koşkun Matbaası. 1100.