DEMİROĞLU

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı hakkında herhangi bir bilgi elde edilemeyen Demiroğlu’nun, Demircoğlu ve Demir mahlaslarını kullandığı da görülür. Evliya Çelebi’nin Seyahatnâme’sinden hareketle ve Dördüncü Murat’ın Bağdat Seferi (1638) üzerine yazdığı bir destandan on yedinci yüzyıl âşıklarından biri olduğu anlaşılır. Evliya Çelebi on yedinci yüzyıl sazendeleri hakkında bilgi verirken Demiroğlu’nu iki yerde anmaktadır. Bu bilgilere göre, Demiroğlu, Levendâne adlı yalnızca yeniçerilere özgü beş kıllı, tahta göğüslü, yirmi altı perdeli bir sazı çalabilen usta âşıkların başında gelir. Çaldığı bu sazın yeniçerilere has bir çalgı olması onun asker bir âşık olduğuna işaret eder. Bu sazı çalabilen Demiroğlu, Cülâ Hasan, Kuroğlu, Gedâ Muslu, Kara Fazlı, Kuloğlu, Kayıkçı Mustafa gibi âşıklar padişahın huzuruna çıkan sazendelerdendir. Alay Köşkü’nün altından geçerken padişah hil’atıyla onurlandırıldığı yine Evliya Çelebi’nin aktardıkları arasındadır. 

Âşığın gurbet temalı türkülerinin yanı sıra kahramanlık konularını ele aldığı destanları da bulunmaktadır. Şairin eserlerinin tamamı elde olmasa da Nihat Sami Banarlı'nın Atsız Mecmua'da yayımlanan Demirci-Oğlu: 17’nci Asır Şairlerinden adlı yazısından, Hasan Eren'in Türk Saz Şairleri Hakkında Araştırmalar I başlıklı eserinden ve Vasfi Mahir Kocatürk'ün Saz Şiiri Antolojisi'nden âşığın bazı şiirlerine ulaşmak mümkündür. Eldeki şiirlerden hareketle samimi bir üslup ve sade bir dille sahip olduğu tespit edilen Demiroğlu’nun yiğitlik, kahramanlık ve gurbet temalı şiirleri de mevcuttur.

Kaynakça

Banarlı, Nihat Sami (1932). “Demirci-Oğlu: 17’nci Asır Şairlerinden”. Atsız Mecmua. 13: 12.

Elçin, Şükrü (1988). Akdeniz’de ve Cezâyir’de Türk Halk Şâirleri. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay.

Eren, Hasan (1952). Türk Saz Şairleri Hakkında Araştırmalar I. Ankara: TTK Yay.

Evliyâ Çelebi (2011). Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi: İstanbul. C. 2. Hzl. Seyit Ali Kahraman ve Yücel Dağlı. İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÖZGÜR GÜVENÇ
Yayın Tarihi: 13.09.2013
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Destan

İşitmiş olun, gaziler,

Varalım Bağdad üstüne!

Ulu dağlar, sarp kayalar

Geçelim Bağdad üstüne!

Sarptır Bağdad’ın eteği,

İçi erenler yatağı

Sultan Murad’ın otağı

Kurulur Bağdad üstüne

İçelim Şat’ın suyunu,

Bildik şahının soyunu

Sultan Murad’ın tuğunu

Dikelim Bağdad üstüne!

Alırlar elden, komazlar,

Üstünde han var demezler

Ulu toplar, balyemezler,

Atılır Bağdad üstüne

Çalın vezirin borusun,

Dostu gafil koman girsin,

Koyverin asker yürüsün,

Konalım Bağdad üstüne!

Demircoğlu sözüm haktır,

Hiç sözümde hilaf yoktur,

Osmanlı’da gayret çoktur,

Kırılır Bağdad üstüne

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası. 96.