Derviş Ahmed el-Mevlevî

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Derviş Ahmed hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Esrar Dede Tezkiresi’nde hayatı hakkında verilen bilgilerde şairliğine ve kâtipliğine değinilmemiştir. Moralı’dır. Sultan IV. Murad’ın Bağdat seferi dönüşünde onunla birlikte İstanbul'a geldi ve Kadı-zâde vakası sonrasında dünya işlerinden el etek çekerek Konya’da Mevlânâ tekkesinde hizmet etmeye başladı. Sonra insanlardan uzaklaşmak için inzivaya çekildi. Bir süre sonra Bağdad meşihatı görevine getirildi ve orada ikamet etti. Sonra Trablusşam’a gitti ve orada da inzivaya çekildi ve kimsesiz bir şekilde vefat etti (Genç 2000:38). Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân'da Derviş Ahmed'in hâl tercümesinin verildiğine dair Esrar Dede Tezkiresi'ndeki bilgi sehven yazılmış olmalıdır. Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân'da hâl tercümesi verilen kişi Derviş Ahmed Ânî'dir (Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân, III. kısım, 30). Esrar Dede Tezkiresi'nde Derviş Ahmed'in bir müseddesi verilmiştir. 

Hadîkatü’l-münşeât: Eserde yazı bilmenin önemi ve yazışmalarda uyulması gereken kurallara dair bilgiler ile resmî ve hususî mektup örnekleri verilmiştir. Tek nüshası Berlin Staatsbibliothek Ms. or. oct.:3117 numarada kayıtlı olan eser, 18 varak 25 satırdır ve nestalik yazıyla yazılmıştır (Flemming 1968:129).

Kaynakça

Flemming, B. (1968). Verzeichniss der Orientalischen Handschriften in Deutschland, Turkische Handschriften, Wiesbaden.

Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede- Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay.

Sâkıb Dede (1293). Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân. Mısır: Matbaa-i Vehbiyye.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. HASAN GÜLTEKİN
Yayın Tarihi: 17.04.2014
Güncelleme Tarihi: 25.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Müseddes

Ey şîr-i Hak ki ism-i şerîfündürür ‘Alî

Kevser şarâbı sâkisidür himmetün âli

Selmân’a virdiği aldığı dem destine güli

Evrâd idindi ismüni her mü’min-i velî

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Şehr-i ‘ulûma kapu olan Şâh-ı Murtâzâ

Zevc-i betûl ü sâhib-i esrâr-ı lâ-fetâ

Kân-ı sehâ vü ma’den-i ser-menba’-ı hayâ

Hulkı Hüseyn ü hüsni Hasan vechi Mustafâ

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Mâh-ı şu’a-i şa’şa’a-i şems-i zü’l-minen

Bâğ-ı behişte kâmetidür serv ü nârven

Şebbûy-ı mûyı nâfesidir âhû-yı Hoten

Zâtı ‘alî vü ismi velî ismile hasen

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Ol nûr-ı ‘ayn-ı Ahmed-i Muhtâr-ı bâ-safâ

Ol yâdgâr-ı Hayder-i kerrâr-ı lâ-fetâ

Oldur diyâr-ı vahdete hâdî vü reh-nümâ

Ya’nî Hüseyn şâh-ı şehîdân-ı Kerbelâ

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Nesl-i resûl ü zübde-i evlâd-ı tayyibîn

Deryâ-yı ‘ilm ü mahrem-i ser-gevher-i yakîn

Zât-ı şerîf-i hazret-i Sultân-ı müttakîn

Îmân u dîne zînet olan Zeynü’l-âbidîn

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Mihr-i münîre zerresidir cümle evliyâ

Bahr-i sehâsı gevheridir rûh-ı etkıyâ

Hâk-i mezârı cevheridir asl-ı kîmyâ

Bâkır olursa ismi n'ola kadridür 'ulâ

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî


Ey pâdişâh-ı server-i sultân-ı bahr u ber

Hâk-i rehine cân vireyin nice sîm ü zer

Tâb-ı ruhundan iki cihân toldı nûr u fer

Zâhir İmâm Ca’fer-i Sâdık’dur ol güher

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

İlm-i ‘ulûma a’lem-i ‘allâme-i ‘alîm

Yokdur nihâye medhine kim lutfıdur amîm

Şânında nâzil oldı anun âyet-i kerîm

Mûsâ Rızâ’ durur ki anun kalbidür selîm

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Şer’-i mübînde câmi’-i ‘aşka imâm olan

Evlâd içinde tayyib ü tâhir hümâm olan

Sultân olur dü-kevne kapunda gulâm olan

Mûsâ Kâzım oldur imâm-ı tamâm olan

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Güm-râh olana lutf ile göster tapuna râh

Künc-i ‘anâda kalmayayım gice gündüz âh

Rahm eyle ben belâ-keşe ey rahmet-i İlâh

Ya’nî Nakî ki oldı bekâ kişverine şâh

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Vech-i münîri şu’le-i nûr-ı cemâldür

Zülf-i siyâhı mazhar-ı sırr-ı celâldür

Ana mahabbet eylemeyen kavm-i dâldür

Oldur Takî ki müttekîdür hayrü’l-âldür

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Ey dil cihânda cehd idegör gezme serserî

Eyle gazâ ki katl idegör nefs-i ‘Anterî

Bilmek dilersen ol şeh-i sultân-ı serverî

Hüsn-i Hasan’dan olur imâm oldı ‘Askerî

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Çün vakt irişdi gün gibi birgün ‘ıyân olur

Kalmaz vücûdı zerrece küfrün nihân olur

Âşkâr iden tavâ’ife lâkin ziyân olur

Ya’nî İmâm Mehdî-i sâhib-zamân olur

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

İki cihânda cümlesi şeh-zâdedür bular

Kim bendelikde kalmadı âzâdedür bular

Vahdet suyıyla çünki kamu sâdedür bular

‘İzz-i huzûr-ı hazret-i Mevlâ’dadur bular

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

Yâ Rab cenâb-ı Ahmed-i muhtâr hakkiçün

‘Arş-ı mecîde fer viren envâr hakkiçün

Lutfunla sakla Hayder-i kerrâr hakkiçün

Sürme kapundan Ahmed’i dîdâr hakkiçün

Yâ muzhira’l-‘acâ’ibi ‘avnen lenâ ‘alâ

Ed’ûke külli hemmin ve gammin seyencelî

(Genç, İlhan (hzl.) (2000). Esrar Dede,Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay. 38-40.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Doğum YeriGörüntüle
2NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57Doğum YeriGörüntüle
3BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61Doğum YeriGörüntüle
4Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Doğum YılıGörüntüle
5NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57Doğum YılıGörüntüle
6BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61Doğum YılıGörüntüle
7Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Ölüm YılıGörüntüle
8NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57Ölüm YılıGörüntüle
9BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61Ölüm YılıGörüntüle
10Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646MeslekGörüntüle
11NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57MeslekGörüntüle
12BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61MeslekGörüntüle
13Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Madde AdıGörüntüle
17NA’ÎM, Na’îm Efendid. ? - ö. 1756-57Madde AdıGörüntüle
18BELÎĞ, Mehmed Emînd. ? - ö. 1760-61Madde AdıGörüntüle