Madde Detay

Tezkirelerde ve diğer biyografi kaynaklarında hayatı hakkında bilgi bulunmayan Ömer Deryâ Bey asker şairlerdendir. Önceleri levend daha sonra ağa ve en son bey olmuştur. İmparator’un Macaristan baş konumatını Fürst Karl von Mansfeld tarafından Gran (Estergon)’ın zabt edildiği 1003/1595’te ve on yıl sonra Türkler tarafından geri alındığında asker olarak orada bulunmaktadır (Babinger 1992: 149). Eserin içerisinde Deryâ Bey kendisi gibi asker olan bir küçük kardeşi de olduğunu belirtmektedir (Bayraktar 2019: 100).

Ömer Deryâ Bey’in bilinen tek eseri vardır:

Sergüzeşt-nâme / Estergon Fetih-nâmesi (?): Müellifin herhangi bir isim vermediği 2122 beyit uzunluğundaki eser, mesnevî nazım şekliyle ve aruz vezninin fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün kalıbıyla kaleme alınmıştır. Tek nüshası Almanya Leipzing Üniversitesi Kütüphanesi B. Or. 078 Fleischer, pp. 545-546 numarada kayıtlı olan metnin telif tarihi Muharrem 1040/Ağustos 1630’dur (Bayraktar 2019: 9, 10, 249). Mesnevide, Estergon kalesi, orada bulunan askerlerin (gazilerin) günlük yaşantısı ve gazaları anlatılmaktadır. Eser hakkında Babinger “İlk kuşatmada Ağa olarak bulunup oradaki durumu iyi bilen Ömer, kendi şahsiyetini mübalağalı bir şekilde yükselterek muharebeleri, Gran şehrini ve saireyi tasvir etmektedir, pek tarihi değeri olmayan bir eserdir.” değerlendirmesinde bulunmaktadır (Babinger 1992: 149). 

Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. (çev. Coşkun Üçok) Ankara: KB Yay.

Bayraktar, Semanur (2019). Ömer Derya Bey'in Estergon Fetihnamesi (Metin-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.

Musannif Kendü Hâlin Şerh İtdügin Beyân İder

Aklum yokdur kendü kaydum yiyeyüm

Hâlüm sana şerh idüben diyeyüm

Nice yıllar oldı ki gelmiş idüm

Ostorgon’da aga hem olmış idüm

Yalınuz degül iki kardaş idüm

Ergen idüm mücerret salta baş idüm

Adum Ömer mahlasum Deryâ-y-idi

Gâziler bana acâyib yâr-idi

Hisâr içre kardaşum hem var-ıdı

Cânu dilden bana gâyet yâr-ıdı

Kardaşum çüst idi gâyet işine

Girmiş idi on üç on dört yaşına

Hisâr içre şâhin atum var-ıdı

Üstine gelene gâyet yar-ıdı

Besleridüm anı anunçün ben

Kardaşumı kurtara sağ u esen

İri gürbüz gâyetile cüst idi

Beş yüz atdan yügrüklükde üstidi

Kogurup coşardı zabt olmazdı

Karşusına hîc bir at gelmez idi

Gözedürdi uzun uzak yolların

Çekeridi ol zamânun erlerin

Üç günlük yolı alurdı nakilden

Pervâsı yogıdı aslâ yükinden (Bayraktar 2019: 100)