ENVER/ENVERÎ, Enver Artuç

(d. 09.03.1949 / ö. -)
aşçı
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Enver Artuç, Sivas'ın merkez köylerinden Tutmaç'ta 9 Mart 1949 tarihinde dünyaya gelmiştir. Babası Yusuf Bey, annesi Ayşe Hanım'dır. Altı kardeşin ikincisidir (Kaya 2009: 223; Kaya 2011: 1). Küçük yaşlarda köyünde çobanlık yapan Artuç, ilkokul üçe kadar köyündeki Tutmaç İlkokulu'na, beş kadar ise Sivas Merkez'de Selçuk İlkokulu'nda gider. Daha sonra Sivas Ticaret Ortaokulu'na kaydını yaptıran Enverî, maddi yetersizlikten dolayısıyla ortaokul ikinci sınıftan ayrılır ve lokantalarda çalışmaya başlar. 1966'da çalışmak için İstanbul'a gider. İstanbul'da da bir Rum balıkçısının yanında üç yıl çalışır. 1969'ta askerlik vazifesini ilk olarak Kütahya'da, daha sonrasında ise Eskişehir orduevinde 20 ayda tamamlar. Askerde de aşçı olarak hizmet verir. Askerlikten döndükten sonra 1972'de Sivas'ta SSK Hastanesi'nde Eskişehir'deyken aldığı aşçılık diploması sayesinde aşçı olarak işe başlar. Aynı yıl Yurdakul Hanım ile evlenen Enverî'nin bu evlilikten iki erkek (Elvan ve Sinan) bir kız (Rabia) olmak üzere üç çocuğu dünyaya gelir. 1987'de annesini, 1990'da da babasını kaybeden âşık, 1997'de emekli olur (Kaya 2009/2: 223; Kaya 2011: 1).

Şiirlerinde Enver ve Enverî mahlaslarını kullanır. Âşık Enverî saz çalmayı bilmemektedir. Ayrıca irticalen şiir söyleme yeteneği de yoktur. Şiirlerini kaleme alırken Sivas Fasıl Heyeti ve Halk Oyunları Derneği'nden arkadaşları olan Derdiyar ve Seçkinî'nin yardımlarından istifade etmektedir (Kaya 2009: 223). Enverî, Sivas Fasıl Heyeti ve Halk Oyunları Derneğinin müdavimlerindendir. Buraya gelen şair ve âşıkların hemen hepsinden etkilenerek zamanla o da şiir yazmaya başlar. Saz çalmayı çok istemesine rağmen bunda başarılı olamamıştır. Şiirlerini yazarak üretmektedir. İlk şiirini polis memuru kardeşi Mansur Artuç'un 1988'de şehit olması üzerine kaleme alır (Kaya 2011: 2). 1988'den sonra sık sık saz meclislerinde ve âşık toplantılarında bulunması onun şiir yazmaya devam etmesini sağlamıştır. Hâlen şiir yazmaya devam eden şâir, Sivas'ta ikamet etmektedir.

Enverî ile ilgili bugüne kadar müstakil yalnızca bir çalışma yapılmıştır. 2011 yılında Mehmet Ali Kaya tarafından hazırlanan Hayatı Sanatı ve Eserleriyle Âşık Enverî adını taşıyan bu çalışma bir bitirme tezidir. Bunun dışında Enver Artuç'un şiirleri Sivas'ta yayın yapan yerel gazete, dergi ve televizyonlarda da yayımlanmıştır. Ayrıca, Erzurumlu Mahmut Meroğlu ve Abidin Çınar, âşığın "Babam" isimli şiirini besteleyip kasetlerinde okumak üzere almışlardır (Kaya 2011: 4).

Enverî, şiirlerini dörtlükler hâlinde kurgulamaktadır. Şiirlerinin dörtlük sayısı 3 ila 7 arasında değişmektedir. Kaleme aldığı şiirlerin tamamında hece ölçüsünü kullanmıştır. En çok tercih ettiği hece ölçüsü ise 11'li hece ölçüsüdür. 11'li şiirlerinde 6+5 ve 4+4+3 durak sisteminden yararlanan Enverî, 8'li şiirlerinde 4+4 ve az da olsa 5+3 durak sisteminden faydalanmıştır. Koşma en sık kullandığı nazım şekli olmakla birlikte semai ve destan nazım şekillerini de tercih etmiştir (Kaya 2011: 5). Dili oldukça sade ve yalındır. Bu bakımdan Enverî'nin şiirleri rahatlıkla anlaşılabilir. Söyleyeceklerini dolaysız bir biçimde söyler. Şiirinde ele aldığı konuyu şiirin bütününe yayarak anlatır (Kaya 2011: 5). Şiirlerinde işlediği konulara bakıldığında geniş bir konu kadrosuyla karşılaşılmaktadır. Üzüntü, keder, sevinç, milli değerler, adalet, güzellik, kahramanlık, tabiat gibi konular şiirlerinde kendine yer bulmuştur. Bu bağlamda şiirlerinde kullandığı nazım türlerine bakıldığında en çok kullanılan nazım türünün dertlenme olduğu görülmektedir. Öğütleme, güzelleme, taşlama, ağıt, koçaklama ve şikâyetlenme başvurduğu diğer nazım türlerindendir (Kaya 2011: 6-10).

Kaynakça

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. 2. Sivas: Önder Matbaacılık.

Kaya, Mehmet Ali (2011). Hayatı Sanatı ve Eserleri ile Âşık Enverî. Bitirme Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 26.09.2018
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GÜLŞADÎ, Yılmaz Altayd. 1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2KUL HÜSEYİNd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3KANBER, Kanber Gürbüzdald. 05.09.1967 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4GÜLŞADÎ, Yılmaz Altayd. 1950 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5KUL HÜSEYİNd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KANBER, Kanber Gürbüzdald. 05.09.1967 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7GÜLŞADÎ, Yılmaz Altayd. 1950 - ö. ?MeslekGörüntüle
8KUL HÜSEYİNd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
9KANBER, Kanber Gürbüzdald. 05.09.1967 - ö. ?MeslekGörüntüle
10GÜLŞADÎ, Yılmaz Altayd. 1950 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11KUL HÜSEYİNd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KANBER, Kanber Gürbüzdald. 05.09.1967 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13GÜLŞADÎ, Yılmaz Altayd. 1950 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14KUL HÜSEYİNd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15KANBER, Kanber Gürbüzdald. 05.09.1967 - ö. ?Madde AdıGörüntüle