Madde Detay

Asıl adı Ârif Mustafa'dır. Arab Ali Efendi'nin oğlu olması sebebiyle Arab Ali Efendi-zâde Mustafa Erîb Efendi olarak tanındı. İstanbul payesi alan ve "hiddet ve şiddet"i ile meşhur, sürgüne gönderildiği Kıbrıs'ta ölen Ahmed Ziyâeddin adlı bir kardeşi vardır. Es'ad Mehmed Efendi, kardeşinin adını Abdürrahim Ziyâeddîn olarak kaydeder (Oğraş 2001: 52). Kaynaklar, kardeşinin aksine sakin yaratılışlı bir mizaca sahip olduğunu özellikle vurgularlar. Eğitimini tamamladıktan sonra hariç rütbesi ile müderris oldu. Daha sonra Süleymaniye Medresesi müderrisliğine atandı. 1155/1741-42'de Galata mevleviyetine geçti. Buradaki henüz görev süresini tamamlayamadan Filibe'ye tayin edildi. 1155/1741-42 tarihinde Şam, 1161/1749-50'de Medine kadısı oldu. 1172/1758-59 yılında Şam'dan kadı olarak atandığı Medine'ye giderken yolda öldü. Sicill-i Osmanî'de ise vefat tarihi 1161/1749-50 olarak bildirilir (Mehmed Süreyya 1308: 1/321)

Râmiz, şairin Arabî ilimlerdeki bilgisinin yanında şiir ve inşada da yetenekli bir şair olduğunu, çok cömert olması sebebiyle de hayatı boyunca bir eve sahip olamadığını söyler (Erdem 1994: 29).

Abdülkadiroğlu, Abdülkerim (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyl-i Zübdeti'l-Eşâr. Ankara: AKM Yay. 10-11.

Erdem, Sadık (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 29-30.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.). (2001). Mehmet Nail Tuman. Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C.I. Ankara: Bizim Büro Yay. 27.

Mehmed Süreyya (1308). Sicill-i Osmânî. C. I. İstanbul: Matbaa-i Âmire. 321.

Oğraş, Rıza (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u: İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin. Afyon: Emirdağ Ofset Tesisleri. 52.

Devâ olur mu bu dil-hasteye şarâbundan

Şifâ bulursa bulur sâkî la'l-i nâbundan

***

Gitmiş agyâr ile yâr âlem-i âb eylemege

Nâr-ı gayretle beni kasdı kebâb eylemege

Ol rakam-rîz-i hûn-âlûde-i eşk-i dîde

İtdügi cevri var ol şûha hisâb eylemege

***

Ne var merhametün yok mı mezheb-i ışkda

Egerçi katl ü demi âşıkun helâl ise de

***

Tek ol perîveş ile sohbete mecâl olsun

Şarâbı nûş iderüm zâhide vebâl olsun

(Abdülkadiroğlu, Abdülkerim (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü'l-Âsâr li-Zeyl-i Zübdeti'l-Eşâr. Ankara: AKM Yay. 11.)