Madde Detay

Fedâ’î Alî Bâlî Çelebî’den bahseden ilk kaynak, Ahdî’nin Gülşen-i Şu‘arâ adlı tezkiresidir (Solmaz 2005: 481-482). Şair hakkında daha sonra yazılanlar, büyük ölçüde bu esere dayanmaktadır (Abdurrahman-ı Hibrî: vr. 80a; Kurnaz vd.2001: II/758, İKTYDK 1967: 145-146; TDEA 1979: III/175; Özkırımlı 1987: II/494; Canım 1995: 147-148; Şanlı 2003: I/5-7).

Bu kaynaklara göre, Edirneli olan şair, Sultan II. Selim’in şehzadeliği sırasında çevresinde bulunmuş ve İstanbul’da sipahî olarak ona hizmet etmiştir. Yüz güzelliği, musikîşinaslığı, hâfızlığı şairin öne çıkan özellikleridir.

Birincil kaynaklar, şairin herhangi bir eserinden söz etmemekte, şiirlerinden örnekler vermekle yetinmektedirler. Bununla birlikte başta Tuhfe-i Nâ’ilî olmak üzere İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu ve sonraki çalışmalarda Fedâ’î’nin bir divanı olduğu kaydedilmektedir. Bu bilginin yanlışlığı, söz konusu Dîvan’ın aslında Burdurlu Fedâ’î Mehmed Dede’ye ait olduğu (krş. FEDÂ’Î Mehmed Dede maddesi), kaynaklardaki bilgilerle Divan’dan elde edilen verilerin eleştirel bir gözle karşılaştırılması sonucu ortaya konmuştur (Çakıcı 2005). Fedâ’î Alî Bâlî Çelebî'nin Dîvân'ı ile ilgili bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Urhan 2002).

Abdurrahman-ı Hibrî. Enîsü’l-müsâmirîn. Süleymaniye Kütüphanesi. Reşid Efendi. Nr. 616. vr. 80a.

Canım, Rıdvan (1995). Başlangıçtan Günümüze Edirne Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.

Çakıcı, Bilal (2005). Fedaî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

İpekten, Haluk (1996). Divan Edebiyatında Edebî Muhitler. Ankara: MEB Yay.

İpekten Haluk, Mustafa İsen vd. (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

İKTYDK (İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu) (1967). İstanbul.

Kazan, Şevkiye (2001). “Tezkirelerin Işığında Burdurlu İki Mevlevî Şair: Servî ve Fedaî Mehmed Dede”. Burdur Araştırmaları. (2): 107-114.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C.II. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mermer, Ahmet (2002). “XVI. Yüzyıl Divan Şairi Fedâyî ve İki Bahr-i Tavîli”. İlmî Araştırmalar (14): 121-129.

Oğraş, Rıza (2002). “16. Yüzyılda Burdurlu Bir Şair: Fedaî”. Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi. (3): 67-74.

Özkırımlı, Atilla (1987). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi. İstanbul: Cem Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’arâsı, İnceleme-Metin. Ankara: AKM Yay.

Şanlı, İsmet (2003). Fidâyî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Dîvânı’nın İncelenmesi. Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi.

TDEA (Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi) (1979). İstanbul: Dergâh Yay.

Urhan, Mustafa (2002). XVI. Yüzyıl Divan Şairi Fedayi, Hayatı, Edebi kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 

Beyitler

Rind-i fânîler gibi dâr-ı fenâdan geçmişüz

Zâhidâ sanma şarâb-ı dil-güşâdan geçmişüz

Tâlib-i dîdâr olaldan cennet-i kûyunda dil

Ey Fedâyî el yuyup her mâcerâdan geçmişüz

 * * *

Gerçi kim bagruma tîg-i gam-ı firkat geçdi

Hançer-i hicri dil ü cânuma kat kat geçdi

Dile göndermedi ahd itmiş iken oklarını

Bana ol kaşı kemân hayli zarâfet geçdi

Rişte-i ömrümüz irişdi tamâm âhirine

Câme-i sabrumuza sûzen-i hasret geçdi