Madde Detay

Ferdî, Seyyid neslinden olup Osmanlı Devleti’nin Kapı Kethüdası Nigâhî’nin kardeşidir (İpekten 1988: 138). Ancak Ferdî yaradılışı ve dünyaya bakışı nedeniyle ağabeyi gibi devlet makamında vazife ve rütbeye itibar etmeyip zalim ve fâni olarak gördüğü dünya işlerinden el etek çekerek dervişlik yolunu seçmiş ve tasavvufa yönelmiştir. Sâlim, dünya zevklerinden nefsini tamamen arındıran Ferdî’nin akla hayâle gelmeyecek sırlarla ve sözlerle dolu şiirleri olduğundan söz eder (İnce 2005: 547). Sâlim ayrıca, katıldığı bir mecliste Ferdî’nin cüzdanından çıkardığı şiirleri arasından "Biz gonca-sıfat hâl ile mestûr-ı hünerken / Ferdî yine esrârımız efvâha düşürdün" beytini okuyarak söz meclisinde sırlarının ağızlara düşmesinden duyduğu kaygıyı nakleder (İnce 2005: 547). Doğum yeri ve doğum tarihi hakkında kaynaklarda bilgi bulunmayan Seyyid Ferdî Çelebi'nin ölüm tarihi ise 1125/1713 olarak zikredilir (İpekten 1988: 138; İnce 2005: 547).

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî: Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay.
İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.
İpekten, Haluk (1986). Türk Edebiyatının Kaynaklarından Türkçe Şu’arâ Tezkireleri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
İpekten, Halûk, M. İsen, R.Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
İsen, Mustafa (2010). Tezkireden Biyografiye. İstanbul: Kapı Yay.
 

Sîne-sâf ol sûfiyâ irfâna gir dil-sâf ile

Asl u fer’in fark edip meydâna gel insâf ile

Bî-zebânlık söyleşirsin bî-zebânlık hâsıl et
Mantık-ı esrâr-ı kevni Ferdi-yi vassâf ile

Söyleşirdim rûz-ı hicrin hâletin ol mâh ile
Pâye pâye âsmâna çıkmak olsa âh ile

(İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu‘arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 547-48.)