Madde Detay

Asıl adı Osman Taşkaya olan âşık, 2 Mayıs 1942 tarihinde Adana'nın (şimdi Osmaniye'nin) Kadirli ilçesine bağlı Azaplı köyünde doğmuştur. Çevresinde, Osman Feymani olarak da tanınır. Babası Mehmet Taşkaya, aslen Bitlis’in Tatvan ilçesinin Engesur köyünden (Artun 1996: 121), annesi Hüsne Hanım ise Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinin Avşarpotuklu köyündendir (Şimşek 2016: 314).

İlk eğitimini Azaplı İlkokulunda alan Feymani, babasının kendisini okutmak istemesine rağmen, âşık olma isteği yüzünden ilkokuldan sonra eğitimine devam etmez. Ancak araştırmacı bir kişiliğe sahip olan âşık, özellikle tasavvuf ve âşık edebiyatı konularında kendini yetiştirmiş olup yeterli derecede bilgi sahibidir. 1962'de askere alınan âşık, 1964 yılında askerliğini telsiz operatörü olarak tamamlar. Askerlik çağına gelene kadar, kendi köyünde çiftçilik ve çobanlık yapan Feymani, asker ocağında almış olduğu telsiz operatörlüğü eğitimini belgelendirmeyi ihmal ettiğinden, askerlik sonrası bu mesleği sürdüremez. İstanbul’da bir oyuncak fabrikasında montaj ustası olarak çalışmaya başlar. Ardından çeşitli işlerde çalıştıktan sonra 1968 yılında âşıklığa başlar ve 1971 yılında tekrar köyüne döner. Baba tarafından mal varlığı olmayan Osman Taşkaya, âşıklık nedeniyle çiftçiliği de ilerletemez ve şu anda geçimini âşıklık yaparak sağlamaktadır (Arı 2009: 511; Taşkaya 2002: 13).

Taşkaya, 1968 yılında kendisi de bir âşık olan, şiirlerinde Mahremi mahlasını kullanan ve Âşık Deli Hazım'ın kızı olan Fatma Hanım’la evlenir. Âşığın bu evlilikten üç oğlu ile bir kızı olur. Âşığın hayatı birçok belgesele konu olur; "Ahu Gözlüm" türküsü ve türkünün hikâyesi filme dönüştürülür. Yönetmenliğini Ali Özgentürk'ün yaptığı 2010 yapımı "Görünmeyen" filminde rol alır (Taşkaya 2015: 21). "Ahu Gözlüm" ve "Ölüm Yakamdan Tutma Git" adlı türküleri TRT Türk Halk Müziği repertuvarına alınır (Şimşek 2016: 315). Yaşarken adına şenlikler düzenlenen ender sanatçılardan olan âşık için 1997 yılından beri Osmaniye ve Kadirli'de "Âşık Feymani Şenlikleri" düzenlenmektedir. Âşık hâlen Azaplı’da yaşamını sürdürmektedir.

Âşığın 5-6 yaşlarındayken Gülizar adlı bir kıza ilgi duyması, onun şiir söylemeye başlamasına ve dolayısıyla da âşıklığa ilk adımı atmasına vesile olur. Saz çalmayı kendi imkânlarıyla öğrenmiş olan âşığın saza merakı, yöreye gelen Ali İzzet Özkan, Âşık Veysel gibi âşıkların etkisiyle ortaya çıkar. O, günümüzde iyi derecede saz çalabilmekte ve sık sık sazlı sözlü ortamlara, âşık atışmalarına ve yarışmalarına katılmaktadır (Taşkaya 2015: 19).

Taşkaya, çocukluk yıllarında çobanlık yaparken şiir yazdığını ve bu yüzden ilk şiirlerinde "Çoban Osman" mahlasını kullandığını, daha sonra da gördüğü rüya sonucu Feymani mahlasını kullandığını ifade eder (Artun 1996: 122). O, 1964 yılının Aralık ya da 1965 yılının Ocak aylarında bir rüya görür; rüyada mevsim ilkbahardır. Yerde yeşil çimenler, renk renk çiçekler vardır ve bilmediği bir yerdedir. Rüyasında karşıdan gelen bir ses duyar. Bu ses Osman Taşkaya'yı, "Feymani" diye çağırarak yanına gelmesini ister. O yöne gittiğinde gördüğü kişi dolgun, uzun boylu, koyu yeşil eski zaman elbiseleri giyen birisidir. Âşıkla bu kişi arasında otların arasından akıp giden berrak bir su vardır. Bu kişi, elindeki tasla sudan alıp âşığa uzatır; fakat bu esnada hiç konuşmazlar, sadece uzatılan suyu içer. Bu su, Çoban Osman'a yoğun bir ferahlık duygusu verir ama olağanüstü bir şey hissetmez. Âşık, uyanınca pirin kendisine verdiği ismi hatırlayamaz. Aynı yıl Temmuz-Ağustos aylarında bir gün ağabeyiyle tarlada çalışırken yemek molası verirler. Âşık yine orada uyuyakalır; rüyasında yine aynı piri görür. Bu sefer pir, kendisine üç kez "Feymani" diye seslenir. Kadirli ilçesi yönünde bir divanın kurulduğunu ve orada onu beklediklerini söyler. Âşık, uyanınca kendisine söylenen ismi (Feymani) unutmamak için hemen not alır (Arı 2009: 512).

Feymani, usta çırak ilişkisi içerisinde yetişmez. Kendisi yörede usta yerine üstat olarak kabul edilen âşıklarla geleneğin canlılığını koruduğunu ifade eder ve kendisinin de çeşitli meclislerde Deli Hazım, Kul Mustafa ve Hüdayi’den bilgiler aldığı, geleneği onlardan öğrendiği için, söz konusu âşıkları usta olarak kabul ettiğini belirtir. Yine Feymani'nin ifadesine göre, Osman Akçay, Vuslati, Medeni, İmami ve Eyyubi gibi âşıklar kendisini üstad kabul etmektedirler (Taşkaya 2015: 19).

Şiirlerinde 11'li ve 8'li ölçüyü kullandığı, xaxa bbba ;abab, cccb ...koşma kafiye örgüsünü tercih ettiği ve genellikle yarım kafiyeyi benimsediği görülür (Arı 2009: 518). Âşığın şiirlerindeki kelime kadrosu, yaşamının çeşitli dönemlerine, içinde bulunduğu duruma göre değişir. Sevgiliye hitaben söylediği şiirlerinde, âşık tarzı şiir geleneğinin ortak kelime kadrosunu yerel, Adana ağzına özgü kelimelerle besler (Arı 2009: 515). Feymâni’nin âşıklığında ikinci dönem olarak adlandırılabilinecek bir dönem vardır ki bu dönemde; Fatımatü'z-Zehra, ölümsüzlük, muhabbet bağı gibi hikemi-tasavvufi tarzda kelimeler kullanır (Arı 2009: 513). Şiirlerinde nasihat ve hitap, hikâye etme, delil-ispat ve doğrudan anlatım yollarını daha yoğun bir şekilde kullanmayı tercih eder (Arı 2009: 515).

Âşığın şiirlerinde anlatım kalıplarından tekrir ve ikilemelere, anlam ve söz sanatlarına, deyimlere ve halk söyleyişlerine sıkça rastlanır. Feymani'nin şiirleri genellikle koşma nazım şekliyle söylenen güzelleme, nasihat ve taşlamalardan oluşur. Âşığın şiirlerinde aşk, gurbet ve ölüm temalarının daha yoğun işlendiği görülür (Arı 2009: 515).