Madde Detay
FEYZÎ-İ KEFEVÎ
(d. ?/? - ö. 1023/1614)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Haydar isimli bir zatın oğlu olarak 16. Yüzyılın ikinci yarısında Kırım’ın Kefe şehrinde doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adı Mehmed Feyzullah’tır. Şiirlerinde Feyzî mahlasını kullandı. Feyzî, öğrenimini Kefe ve İstanbul’da tamamladı. Arapça, Farsça, mantık, belagat, hukuk, hat gibi alanlarda kendini yetiştiren Feyzî, aynı zamanda tasavvuf eğitimi de aldı. Halvetî tarikatında şeyhliğe kadar yükselen şair, ömrünün büyük kısmını Kefe’de müderrislik ve vaizlik ile geçirdi. Feyzî, hayatının son zamanlarında İstanbul’a geldi ve 1614’te burada vefat etti.
Şairin divanıyla birlikte yedi eseri vardır.Feyzî’nin eserlerini ilmî ve edebî eserler olarak sınıflandırabiliriz. İlmî eserleri dinî içerikli olup didaktik mahiyettedir.
Feyzî’nin eserleri şunlardır:
1. Dîvân: Dîvânında 536 şiir bulunmaktadır. Bunların 15’i beşi kaside, 7’si tahmis, 13’ü müseddes, 6’sı terkib-bend, 3’ü terci-bend, 409’u gazel, 8’i nazm, 36’sı kıta, 38’i matladır. Feyzî Divanı’nın 2 nüshası vardır. Millî Kütüphane nüshası Yz. FB. 274/3, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi nüshası ise 894.35-1 numarada kayıtlıdır.
2. Nusretü’d-Dâir: Mensur bir eserdir. Feyzî bu eserde dönemin devran, sema, musiki gibi tasavvufi tartışmalarını kendi yaklaşımıyla ele alır.
3. Kırk Hadis Tercümesi: Eser on beş değişik kalıpta, kırk kıta hâlinde; din, sosyal hayat ve ahlak muhtevalı hadislerin tercümelerinden meydana gelir.
4. Ravzatü’l-‘İbâd: Feyzî’nin yazdığı diğer kırk hadis tercümesidir. Bir önceki hadis tercümesine göre daha kapsamlıdır. Mesnevi nazım şekliyle fe’ilâtün mefâ’ilün fe’ilün vezninde kaleme alınmıştır.
5. Risâle fi Hakkı’l-Hamr: Eser, içkinin zararları ve dinimizce haram olduğu hususlarını ifade eder. 1608 senesinde yazıya geçirilmiştir.
6. Rûhu’n-Nüfûs: Eser, 1610 yılında yazılmıştır. Feyzî; imamiye, peygamberlik, peygamberlerin özellikleri gibi dinî konulardaki görüşlerini bu eserde dile getirir.
7. Hadâyıku’l-Ahyâr fi Hakâyıkı’l-Ahbâr: Mensur bir eserdir. Eser, mev’iza nitelikli olup hadîka adı verilen 128 bölümden ve 32 varaktan oluşur.
Feyzî, kaynaklarda ilim irfan sahibi, fazıl, arif, kâmil bir insan olarak anılmaktadır (Eflatun 2003: 20). Divanında karşılaştığımız şiirlerinde anlatımı akıcıdır, beyit kuruluşunda zorlama görülmez. O, dilin inceliklerine vâkıf, klasik şiirin muhteva kaynaklarını iyi bilen, tasavvufi mecazları ustalıkla kullanabilen bir şair olarak karşımıza çıkar. Feyzî’nin şiir dili sadedir. Şiirlerinde atasözü ve deyimler oldukça fazla kullanılmıştır. Feyzî’nin önemli bir yönü de onun Osmanlı-Kırım çevresinin yetiştirdiği önemli şairlerden biri olmasıdır. Şair, divanında Kırım ve Kefe’ye ait unsurlara yer verir. Ayrıca Feyzî Kırım hanlarından Semin Mehmed Giray (ö. 1584), Gazi Bora Giray (ö. 1607) ve Selamet Giray (ö. 1610) için şiirler yazmıştır. Özellikle Gazi Bora Giray Han’a 6 kaside, 1 terci-bend, 1 müseddes, 1 gazel ve vefatına düşürülen bir tarih kıtası kaleme alması dikkat çekicidir (Eflatun 2003).
Kaynakça
Bağdatlı İsmail Paşa (1982). Hediyyetü’l-Ârifîn Esmâü’l-Müellifîn ve Âsâru’l-Musannifîn. C. VI. İstanbul: MEB Yay.
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. I. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Eflatun, Muvaffak (2003). “Değişik Bir Na’t Örneği: Feyzî-i Kefevî’nin Müstezâd Kasidesi”. Millî Folklor Dergisi 8 (58): 129-132.
Ertaylan, İsmail Hikmet (1988). Gazi Geray Han Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Ahmet Said Basımevi.
Feyzî-i Kefevî. Hadâiku’l-Ahyâr fî Hakâyıkı’l-Ahbâr. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. Nr. 533.
Feyzî-i Kefevî. Nusretü’d-Dâir. Ankara Millî Ktp. Yz. A. 3978, yk. 2b, Süleymaniye Ktp. H. Hüsnü Paşa. Nr. 653.
Feyzî-i Kefevî. Ravzatu’l-İbâd. Reşid Efendi. Nr. 137/1.
Feyzî-i Kefevî. Risâle fî Hakkı’l-Hamr. Süleymaniye Ktp. Reşid Efendi. Nr.137/4.
Feyzî-i Kefevî. Rûhu’n-Nüfûs. H. Mahmud Efendi. Nr. 1781.
Kafzade Fâizî. Zübdetü’l-Eş’âr, Ankara Millî Ktp. Yz. A. 679, vr. 876.
Kâtip Çelebi (1982). Keşfü’z-Zünûn an Esâmii’l-Kütûb ve’l-Fünûn. C. I. Beyrut.
Kurnaz, Cemal-Halil Çeltik (1997). Osmanlı Dönemi Kırım Edebiyatı. Ankara: KB Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.)(2001). Mehmed Nâil Tuman Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.
Müstakîmzâde Süleyman Sadedîn. Mecelletü’n-Nisâb (Arapça). Süleymaniye Ktp. Hâlet Efendi. 628. vr. 3436.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUVAFFAK EFLATUNYayın Tarihi: 17.01.2014Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
În Medh-i Hazret-i Gâzî Girây Han ‘Aleyhi'r-rahmeti ve'l-gufrân
Bir gice küngüre-i sûr-ı sipihr-i devvâr
Oldı çün hacle-i ârâste bir nakş u nigâr
Giydi başına kamer nâz ile tâc-ı zerrîn
Aldı egnine felek dahı kabâ-yı zergâr
Bakdı ruhsâre-i gerdûna şafak gül-gûna
Zîver-i sâ’id içün virdi ana hâle süvâr
Kıldı etbâk-ı semevâtı ser-â-ser devrân
Bir dür ü gevher-i nâb u zer-i pâkîze-‘ayâr
Oldılar sâbit ü seyyâre meşâ’il-efrûz
Kehkeşân eyledi hem şem-i sefîdin ihzâr
Atar olmaga nümûdâr şehâbı geh geh
Âsmânlar degül efşânlar idüp kürre-i nâr
Kıldı nâhîd-i felek şevkile âheng-i tarab
Şa’şa’a sanma görinen ki takar sâzına târ
Tâs-bâz-ı felek-i sifle müheyyâ itdi
Tîre-gûn hırkasını tâ ide lu’bın izhâr
Gösterüp niçe suver oynamaga zıll-ı hayâl
Çekdi âfâka siyeh çadırını hep şeb-târ
Râst kılmakda ‘Utarid gice gündüz seyrin
Çerh rahşını yarag eylemede leyl ü nehâr
Nukre-i hâlis ile dâmenini ebr-i şitâ
Pür ider kim demi düşdükde ide cümle niŝâr
Bu tedârük ne içündür diyü fikretde iken
Hâtif-ı gayb bana itdi bu resme ihbâr
Ki şehen-şâh-ı sevâbit sipeh u bâd-ı mesîr
Müntehâ kadr ü melek haslet ü gerdûn vakar
Hâmi-i râh-ı revân sünen-i şer’-i Hudâ
Zinde-dâr-ı sünen-i hâs nebî-i muhtâr
Server-i Cem-’azamet dâver-i Dârâ dârât
Hazret-i Gâzî Girây Hân-ı cemîlü’l-âsâr
İtdi şeh-zâdelerin sünnet içün sûr-ı ‘azîm
Müteheyyi durur ol sûra sıgâr ile kibâr
Habbezâ devlet-i nâ-dîde eyâ şâh-ı kerem
Ki sana kıldı ’atâ Hazret-i Hayy ü Cebbâr
Bir niçe ahter-i garrâ şerefün burcında
Gün gibi oldı ziyâ-bahş zevâyâ-yı diyâr
Şâhid-i memlekete saltanatun dürcinde
Gûşvâr oldı niçe gevher-i ‘âlî-mikdâr
Şem’-i bezmi ’azamet her biri ammâ nâmı
Serv-i gülzâr-ı şeref her biri ana pür-yâr
Fi’l-mesel ger ucı alınsa fitîl-i şem’ün
Şu’lesi artuk olur bezmi kılur pür-envâr
Olsa pîrâste-i bâg içre nihâl-i nev-hâst
Kad çeker ya’ni olur revnak-ı bezm-i gülzâr
Üsküfin almasa sayyâd eger şeh-bâzun
Râst pervâz olamaz eyleyemez kasd-ı şikâr
Âhen-i serd döker bî-hüde gûşiş eyler
Olmak isterse mukâbil kılıcunla küffâr
Turre-i şâhid-i ikbâli tarar şâne-miŝâl
Terkeşünde dizülü tîr-i müretteb sûfâr
Nâr-ı kahrunla olup mülk-i ‘adû hâkister
Saltanat âyînesinde komadun bir jengâr
Anlamaz kubhını bir agzı köpüklü delüdür
Ne gam öykünse kef-i cûduna bahr-i zehhâr
Şükr ü medh ü senânile bulur nutk-ı hayât
Tûtî-i nâdire-güftâr dil-i Feyzî-i zâr
Virmese pertev-i hüsn-i nazarun nûr u cilâ
Sadef-i sîne-i pâkümde bu kadar şehvâr
Reşha-i katre-i bârân-ı nevâlündendür
Sadef-i sîne-i pâkümde bu dürr-i şehvâr
Sâye-i ‘âtifetün ’âleme memdûd olsun
Ey meh-i burc-ı şeref zıll-ı zalîl-i Gaffâr
Nâr-ı gam sîne-i a’dâya dökenler yaksun
Eylesün sûr-ı sürûrile günün cümle güzâr
Mehd-i ‘âlemde yaşadukça mevâlid-i sülâs
Ola şeh-zâdelerün herbirisi ber-hûrdâr
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 98)
Gice gündüz çaylar kim çaglar aglar bana
Çekdügüm bârı görürse taglar aglar bana
Katre-i şeb-nem degül evrâkdan rîzân olan
Subh-dem kerîm göricek bâglar aglar bana
Şefkat eyler hâlüme uşşâk hem agyâr hem
Bülbül-i âşüfte dilüz aglar aglar bana
Derd ü gam şöyle nizâr itdi ten-i zârum benüm
Görse za’fum sayrular hem saglar aglar bana
Çeşmümün kirpiklerinden Feyziyâ her dem akan
Rîm-i hûn-âlûd sanma daglar aglar bana
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 160)
Tâli oldı âftâb-ı talat-ı Gâzî Giray
Rûşen itdi kevni nûr-ı ‘izzet-i Gâzî Giray
Mürde idi halk-ı ‘âlem pes dem-i ‘Îsî gibi
Tâze cân virdi nesîm-i devlet-i Gâzî Giray
Gülsitân-ı dehri itdi gayret-i bâg-ı İrem
Feyz-i bârân-ı sehâb-ı himmet-i Gâzî Giray
Pür olup âvâze-i lutf ile etrâf-ı cihân
Toldı âfâka sadâ-yı savlet-i Gâzî Giray
Marifet kânı mürüvvet madeni Han oglı Han
Feyziyâ kimdür dir isen Hazret-i Gâzî Giray
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 338)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 17.01.2014Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
În Medh-i Hazret-i Gâzî Girây Han ‘Aleyhi'r-rahmeti ve'l-gufrân
Bir gice küngüre-i sûr-ı sipihr-i devvâr
Oldı çün hacle-i ârâste bir nakş u nigâr
Giydi başına kamer nâz ile tâc-ı zerrîn
Aldı egnine felek dahı kabâ-yı zergâr
Bakdı ruhsâre-i gerdûna şafak gül-gûna
Zîver-i sâ’id içün virdi ana hâle süvâr
Kıldı etbâk-ı semevâtı ser-â-ser devrân
Bir dür ü gevher-i nâb u zer-i pâkîze-‘ayâr
Oldılar sâbit ü seyyâre meşâ’il-efrûz
Kehkeşân eyledi hem şem-i sefîdin ihzâr
Atar olmaga nümûdâr şehâbı geh geh
Âsmânlar degül efşânlar idüp kürre-i nâr
Kıldı nâhîd-i felek şevkile âheng-i tarab
Şa’şa’a sanma görinen ki takar sâzına târ
Tâs-bâz-ı felek-i sifle müheyyâ itdi
Tîre-gûn hırkasını tâ ide lu’bın izhâr
Gösterüp niçe suver oynamaga zıll-ı hayâl
Çekdi âfâka siyeh çadırını hep şeb-târ
Râst kılmakda ‘Utarid gice gündüz seyrin
Çerh rahşını yarag eylemede leyl ü nehâr
Nukre-i hâlis ile dâmenini ebr-i şitâ
Pür ider kim demi düşdükde ide cümle niŝâr
Bu tedârük ne içündür diyü fikretde iken
Hâtif-ı gayb bana itdi bu resme ihbâr
Ki şehen-şâh-ı sevâbit sipeh u bâd-ı mesîr
Müntehâ kadr ü melek haslet ü gerdûn vakar
Hâmi-i râh-ı revân sünen-i şer’-i Hudâ
Zinde-dâr-ı sünen-i hâs nebî-i muhtâr
Server-i Cem-’azamet dâver-i Dârâ dârât
Hazret-i Gâzî Girây Hân-ı cemîlü’l-âsâr
İtdi şeh-zâdelerin sünnet içün sûr-ı ‘azîm
Müteheyyi durur ol sûra sıgâr ile kibâr
Habbezâ devlet-i nâ-dîde eyâ şâh-ı kerem
Ki sana kıldı ’atâ Hazret-i Hayy ü Cebbâr
Bir niçe ahter-i garrâ şerefün burcında
Gün gibi oldı ziyâ-bahş zevâyâ-yı diyâr
Şâhid-i memlekete saltanatun dürcinde
Gûşvâr oldı niçe gevher-i ‘âlî-mikdâr
Şem’-i bezmi ’azamet her biri ammâ nâmı
Serv-i gülzâr-ı şeref her biri ana pür-yâr
Fi’l-mesel ger ucı alınsa fitîl-i şem’ün
Şu’lesi artuk olur bezmi kılur pür-envâr
Olsa pîrâste-i bâg içre nihâl-i nev-hâst
Kad çeker ya’ni olur revnak-ı bezm-i gülzâr
Üsküfin almasa sayyâd eger şeh-bâzun
Râst pervâz olamaz eyleyemez kasd-ı şikâr
Âhen-i serd döker bî-hüde gûşiş eyler
Olmak isterse mukâbil kılıcunla küffâr
Turre-i şâhid-i ikbâli tarar şâne-miŝâl
Terkeşünde dizülü tîr-i müretteb sûfâr
Nâr-ı kahrunla olup mülk-i ‘adû hâkister
Saltanat âyînesinde komadun bir jengâr
Anlamaz kubhını bir agzı köpüklü delüdür
Ne gam öykünse kef-i cûduna bahr-i zehhâr
Şükr ü medh ü senânile bulur nutk-ı hayât
Tûtî-i nâdire-güftâr dil-i Feyzî-i zâr
Virmese pertev-i hüsn-i nazarun nûr u cilâ
Sadef-i sîne-i pâkümde bu kadar şehvâr
Reşha-i katre-i bârân-ı nevâlündendür
Sadef-i sîne-i pâkümde bu dürr-i şehvâr
Sâye-i ‘âtifetün ’âleme memdûd olsun
Ey meh-i burc-ı şeref zıll-ı zalîl-i Gaffâr
Nâr-ı gam sîne-i a’dâya dökenler yaksun
Eylesün sûr-ı sürûrile günün cümle güzâr
Mehd-i ‘âlemde yaşadukça mevâlid-i sülâs
Ola şeh-zâdelerün herbirisi ber-hûrdâr
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 98)
Gice gündüz çaylar kim çaglar aglar bana
Çekdügüm bârı görürse taglar aglar bana
Katre-i şeb-nem degül evrâkdan rîzân olan
Subh-dem kerîm göricek bâglar aglar bana
Şefkat eyler hâlüme uşşâk hem agyâr hem
Bülbül-i âşüfte dilüz aglar aglar bana
Derd ü gam şöyle nizâr itdi ten-i zârum benüm
Görse za’fum sayrular hem saglar aglar bana
Çeşmümün kirpiklerinden Feyziyâ her dem akan
Rîm-i hûn-âlûd sanma daglar aglar bana
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 160)
Tâli oldı âftâb-ı talat-ı Gâzî Giray
Rûşen itdi kevni nûr-ı ‘izzet-i Gâzî Giray
Mürde idi halk-ı ‘âlem pes dem-i ‘Îsî gibi
Tâze cân virdi nesîm-i devlet-i Gâzî Giray
Gülsitân-ı dehri itdi gayret-i bâg-ı İrem
Feyz-i bârân-ı sehâb-ı himmet-i Gâzî Giray
Pür olup âvâze-i lutf ile etrâf-ı cihân
Toldı âfâka sadâ-yı savlet-i Gâzî Giray
Marifet kânı mürüvvet madeni Han oglı Han
Feyziyâ kimdür dir isen Hazret-i Gâzî Giray
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 338)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
În Medh-i Hazret-i Gâzî Girây Han ‘Aleyhi'r-rahmeti ve'l-gufrân
Bir gice küngüre-i sûr-ı sipihr-i devvâr
Oldı çün hacle-i ârâste bir nakş u nigâr
Giydi başına kamer nâz ile tâc-ı zerrîn
Aldı egnine felek dahı kabâ-yı zergâr
Bakdı ruhsâre-i gerdûna şafak gül-gûna
Zîver-i sâ’id içün virdi ana hâle süvâr
Kıldı etbâk-ı semevâtı ser-â-ser devrân
Bir dür ü gevher-i nâb u zer-i pâkîze-‘ayâr
Oldılar sâbit ü seyyâre meşâ’il-efrûz
Kehkeşân eyledi hem şem-i sefîdin ihzâr
Atar olmaga nümûdâr şehâbı geh geh
Âsmânlar degül efşânlar idüp kürre-i nâr
Kıldı nâhîd-i felek şevkile âheng-i tarab
Şa’şa’a sanma görinen ki takar sâzına târ
Tâs-bâz-ı felek-i sifle müheyyâ itdi
Tîre-gûn hırkasını tâ ide lu’bın izhâr
Gösterüp niçe suver oynamaga zıll-ı hayâl
Çekdi âfâka siyeh çadırını hep şeb-târ
Râst kılmakda ‘Utarid gice gündüz seyrin
Çerh rahşını yarag eylemede leyl ü nehâr
Nukre-i hâlis ile dâmenini ebr-i şitâ
Pür ider kim demi düşdükde ide cümle niŝâr
Bu tedârük ne içündür diyü fikretde iken
Hâtif-ı gayb bana itdi bu resme ihbâr
Ki şehen-şâh-ı sevâbit sipeh u bâd-ı mesîr
Müntehâ kadr ü melek haslet ü gerdûn vakar
Hâmi-i râh-ı revân sünen-i şer’-i Hudâ
Zinde-dâr-ı sünen-i hâs nebî-i muhtâr
Server-i Cem-’azamet dâver-i Dârâ dârât
Hazret-i Gâzî Girây Hân-ı cemîlü’l-âsâr
İtdi şeh-zâdelerin sünnet içün sûr-ı ‘azîm
Müteheyyi durur ol sûra sıgâr ile kibâr
Habbezâ devlet-i nâ-dîde eyâ şâh-ı kerem
Ki sana kıldı ’atâ Hazret-i Hayy ü Cebbâr
Bir niçe ahter-i garrâ şerefün burcında
Gün gibi oldı ziyâ-bahş zevâyâ-yı diyâr
Şâhid-i memlekete saltanatun dürcinde
Gûşvâr oldı niçe gevher-i ‘âlî-mikdâr
Şem’-i bezmi ’azamet her biri ammâ nâmı
Serv-i gülzâr-ı şeref her biri ana pür-yâr
Fi’l-mesel ger ucı alınsa fitîl-i şem’ün
Şu’lesi artuk olur bezmi kılur pür-envâr
Olsa pîrâste-i bâg içre nihâl-i nev-hâst
Kad çeker ya’ni olur revnak-ı bezm-i gülzâr
Üsküfin almasa sayyâd eger şeh-bâzun
Râst pervâz olamaz eyleyemez kasd-ı şikâr
Âhen-i serd döker bî-hüde gûşiş eyler
Olmak isterse mukâbil kılıcunla küffâr
Turre-i şâhid-i ikbâli tarar şâne-miŝâl
Terkeşünde dizülü tîr-i müretteb sûfâr
Nâr-ı kahrunla olup mülk-i ‘adû hâkister
Saltanat âyînesinde komadun bir jengâr
Anlamaz kubhını bir agzı köpüklü delüdür
Ne gam öykünse kef-i cûduna bahr-i zehhâr
Şükr ü medh ü senânile bulur nutk-ı hayât
Tûtî-i nâdire-güftâr dil-i Feyzî-i zâr
Virmese pertev-i hüsn-i nazarun nûr u cilâ
Sadef-i sîne-i pâkümde bu kadar şehvâr
Reşha-i katre-i bârân-ı nevâlündendür
Sadef-i sîne-i pâkümde bu dürr-i şehvâr
Sâye-i ‘âtifetün ’âleme memdûd olsun
Ey meh-i burc-ı şeref zıll-ı zalîl-i Gaffâr
Nâr-ı gam sîne-i a’dâya dökenler yaksun
Eylesün sûr-ı sürûrile günün cümle güzâr
Mehd-i ‘âlemde yaşadukça mevâlid-i sülâs
Ola şeh-zâdelerün herbirisi ber-hûrdâr
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 98)
Gice gündüz çaylar kim çaglar aglar bana
Çekdügüm bârı görürse taglar aglar bana
Katre-i şeb-nem degül evrâkdan rîzân olan
Subh-dem kerîm göricek bâglar aglar bana
Şefkat eyler hâlüme uşşâk hem agyâr hem
Bülbül-i âşüfte dilüz aglar aglar bana
Derd ü gam şöyle nizâr itdi ten-i zârum benüm
Görse za’fum sayrular hem saglar aglar bana
Çeşmümün kirpiklerinden Feyziyâ her dem akan
Rîm-i hûn-âlûd sanma daglar aglar bana
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 160)
Tâli oldı âftâb-ı talat-ı Gâzî Giray
Rûşen itdi kevni nûr-ı ‘izzet-i Gâzî Giray
Mürde idi halk-ı ‘âlem pes dem-i ‘Îsî gibi
Tâze cân virdi nesîm-i devlet-i Gâzî Giray
Gülsitân-ı dehri itdi gayret-i bâg-ı İrem
Feyz-i bârân-ı sehâb-ı himmet-i Gâzî Giray
Pür olup âvâze-i lutf ile etrâf-ı cihân
Toldı âfâka sadâ-yı savlet-i Gâzî Giray
Marifet kânı mürüvvet madeni Han oglı Han
Feyziyâ kimdür dir isen Hazret-i Gâzî Giray
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 338)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
În Medh-i Hazret-i Gâzî Girây Han ‘Aleyhi'r-rahmeti ve'l-gufrân
Bir gice küngüre-i sûr-ı sipihr-i devvâr
Oldı çün hacle-i ârâste bir nakş u nigâr
Giydi başına kamer nâz ile tâc-ı zerrîn
Aldı egnine felek dahı kabâ-yı zergâr
Bakdı ruhsâre-i gerdûna şafak gül-gûna
Zîver-i sâ’id içün virdi ana hâle süvâr
Kıldı etbâk-ı semevâtı ser-â-ser devrân
Bir dür ü gevher-i nâb u zer-i pâkîze-‘ayâr
Oldılar sâbit ü seyyâre meşâ’il-efrûz
Kehkeşân eyledi hem şem-i sefîdin ihzâr
Atar olmaga nümûdâr şehâbı geh geh
Âsmânlar degül efşânlar idüp kürre-i nâr
Kıldı nâhîd-i felek şevkile âheng-i tarab
Şa’şa’a sanma görinen ki takar sâzına târ
Tâs-bâz-ı felek-i sifle müheyyâ itdi
Tîre-gûn hırkasını tâ ide lu’bın izhâr
Gösterüp niçe suver oynamaga zıll-ı hayâl
Çekdi âfâka siyeh çadırını hep şeb-târ
Râst kılmakda ‘Utarid gice gündüz seyrin
Çerh rahşını yarag eylemede leyl ü nehâr
Nukre-i hâlis ile dâmenini ebr-i şitâ
Pür ider kim demi düşdükde ide cümle niŝâr
Bu tedârük ne içündür diyü fikretde iken
Hâtif-ı gayb bana itdi bu resme ihbâr
Ki şehen-şâh-ı sevâbit sipeh u bâd-ı mesîr
Müntehâ kadr ü melek haslet ü gerdûn vakar
Hâmi-i râh-ı revân sünen-i şer’-i Hudâ
Zinde-dâr-ı sünen-i hâs nebî-i muhtâr
Server-i Cem-’azamet dâver-i Dârâ dârât
Hazret-i Gâzî Girây Hân-ı cemîlü’l-âsâr
İtdi şeh-zâdelerin sünnet içün sûr-ı ‘azîm
Müteheyyi durur ol sûra sıgâr ile kibâr
Habbezâ devlet-i nâ-dîde eyâ şâh-ı kerem
Ki sana kıldı ’atâ Hazret-i Hayy ü Cebbâr
Bir niçe ahter-i garrâ şerefün burcında
Gün gibi oldı ziyâ-bahş zevâyâ-yı diyâr
Şâhid-i memlekete saltanatun dürcinde
Gûşvâr oldı niçe gevher-i ‘âlî-mikdâr
Şem’-i bezmi ’azamet her biri ammâ nâmı
Serv-i gülzâr-ı şeref her biri ana pür-yâr
Fi’l-mesel ger ucı alınsa fitîl-i şem’ün
Şu’lesi artuk olur bezmi kılur pür-envâr
Olsa pîrâste-i bâg içre nihâl-i nev-hâst
Kad çeker ya’ni olur revnak-ı bezm-i gülzâr
Üsküfin almasa sayyâd eger şeh-bâzun
Râst pervâz olamaz eyleyemez kasd-ı şikâr
Âhen-i serd döker bî-hüde gûşiş eyler
Olmak isterse mukâbil kılıcunla küffâr
Turre-i şâhid-i ikbâli tarar şâne-miŝâl
Terkeşünde dizülü tîr-i müretteb sûfâr
Nâr-ı kahrunla olup mülk-i ‘adû hâkister
Saltanat âyînesinde komadun bir jengâr
Anlamaz kubhını bir agzı köpüklü delüdür
Ne gam öykünse kef-i cûduna bahr-i zehhâr
Şükr ü medh ü senânile bulur nutk-ı hayât
Tûtî-i nâdire-güftâr dil-i Feyzî-i zâr
Virmese pertev-i hüsn-i nazarun nûr u cilâ
Sadef-i sîne-i pâkümde bu kadar şehvâr
Reşha-i katre-i bârân-ı nevâlündendür
Sadef-i sîne-i pâkümde bu dürr-i şehvâr
Sâye-i ‘âtifetün ’âleme memdûd olsun
Ey meh-i burc-ı şeref zıll-ı zalîl-i Gaffâr
Nâr-ı gam sîne-i a’dâya dökenler yaksun
Eylesün sûr-ı sürûrile günün cümle güzâr
Mehd-i ‘âlemde yaşadukça mevâlid-i sülâs
Ola şeh-zâdelerün herbirisi ber-hûrdâr
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 98)
Gice gündüz çaylar kim çaglar aglar bana
Çekdügüm bârı görürse taglar aglar bana
Katre-i şeb-nem degül evrâkdan rîzân olan
Subh-dem kerîm göricek bâglar aglar bana
Şefkat eyler hâlüme uşşâk hem agyâr hem
Bülbül-i âşüfte dilüz aglar aglar bana
Derd ü gam şöyle nizâr itdi ten-i zârum benüm
Görse za’fum sayrular hem saglar aglar bana
Çeşmümün kirpiklerinden Feyziyâ her dem akan
Rîm-i hûn-âlûd sanma daglar aglar bana
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 160)
Tâli oldı âftâb-ı talat-ı Gâzî Giray
Rûşen itdi kevni nûr-ı ‘izzet-i Gâzî Giray
Mürde idi halk-ı ‘âlem pes dem-i ‘Îsî gibi
Tâze cân virdi nesîm-i devlet-i Gâzî Giray
Gülsitân-ı dehri itdi gayret-i bâg-ı İrem
Feyz-i bârân-ı sehâb-ı himmet-i Gâzî Giray
Pür olup âvâze-i lutf ile etrâf-ı cihân
Toldı âfâka sadâ-yı savlet-i Gâzî Giray
Marifet kânı mürüvvet madeni Han oglı Han
Feyziyâ kimdür dir isen Hazret-i Gâzî Giray
(Eflatun, Muvaffak (2003). Feyzî-i Kefevi Divanı: Tahlil-Metin. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 338)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Meslek | Görüntüle |
11 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Meslek | Görüntüle |
12 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | MÜDÂMÎ, Mustafa Müdâmî Efendi | d. ? - ö. 1540 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | KEFEVÎ, Hüseyin | d. ? - ö. 1601 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | ŞERÎF, Şerif Musa Efendi | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |