Madde Detay

 Asıl adı Murad Han olup mahlası Figârî’dir. Doğum ve ölüm tarihi hakkında eldeki kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Sümer’in verdiği bilgiye göre, Kirman valisi Temir Han’ın oğlu; Ustacalu oymağı emirlerindendir. Tahmasb’ın ölümü sırasında (1576) Gilan’da vali olarak bulunmuştur (1976: 169). Sadıkî, Figârî’nin önceleri Şah İsmail tarafından değer gördüğünü, sonra da gözden düşüp “tuhaf bir göz yarasına” düçar olduğunu söyler (Kuşoğlu 2012: 177). Sümer’den öğrendiğimize göre bu göz yarasının sebebi, Murad Han’ın, Haydar taraftarlarından olduğu için, II. İsmail’in emri üzerine Pire Muhammed tarafından gözlerine mil çektirilmesindendir (Sümer 1976:169). Ölüm tarihi hakkında da elde bilgi bulunmamaktadır. Ertaylan, Figârî’nin dilinin tamamıyla Azerî lehçesi olmadığı gibi tamamıyla Çağatay lehçesi de olmadığını belirtir (2013: 347). Yine Ertaylan’ın aktardığına göre Figârî, Türkçe ve Farsça manzumelerinde cinas, tezat ve tenasüp sanatına büyük önem vermiş; bedî’ ilmine (sanatlı söylemeye) meyletmiştir (2013: 347).Sadıkî, Figârî'nin bir Farsça rubâ'îsi için "abdâlene" sıfatını kullansa da (2012: 178), Ertaylan şairin yaşadığı devrin genel bir iddiası olan tasavvuftan kendisini kurtaramadığını ve bir rubâ'î ile abdâl olarak nitelendirilemeyeceğini söyler (2013: 348). Sadıkî, şairin nazım türlerinde tavrının güzel olduğunu belirttikten sonra üç Türkçe beyit, bir Farsça beyit ve bir tane de Farsça rubaiden şiirine örnek verir (Kuşoğlu 2012: 177-178). Eserlerine dair bilgimiz bu örneklerle sınırlıdır. 

Ertaylan, İsmail Hikmet (2013). Azerbaycan Edebiyatı Tarihi I-II. Hzl. Parvana Bayram. İstanbul: Akçağ Yay.

Kuşoğlu, M. Oğuzhan (2012). Sâdıkî-i Kitâbdâr'ın Mecma‘u’l-Havâs Adlı Eseri: İnceleme - Metin – Dizin.  Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Sümer, Faruk (1976). Safevî Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü (Şah İsmail ile Halefleri ve Anadolu Türkleri). Ankara: Güven Matbaası. 

Türkçe Beyitler

Tekellüm vakti açdı gonçe agzın la’l-i dür-bāri

Tebessüm birle cān aldı yine cān birdi güftāri

Her katre-i kan kim tökülür çeşm-i terümden

Gammāzum irür tüşdi bu yüzdin nazarumdan

Baş çıkarmış çāk pehlūdın göngül nazārınga

Dōstım gör kim ne düşmen çıkdı yanumdın benüm

(Ertaylan, İsmail Hikmet (2013). Azerbaycan Edebiyatı Tarihi I-II. Haz. Parvana Bayram. İstanbul: Akçağ Yay.)

Farsça Rubâ'î

  آن راھروان بی قدم را عشق است  

صاحب نغمان زنده دم را عشق است  

حاتم صفتان بی درم را عشق است  

 ماتم زدگان بی الم را عشق است 

 Ân râh-revân-ı bî-kademrâ ‘ışk est

  Sâhib-nagamân-ı zinde-demrâ ‘ışk est

 Hâtem-sıfatân-ı bî-diremrâ ‘ışk est

 Mâtem-zedegân-ı bî-elemrâ ‘ışk est

(O adımsız yolculara aşk var. Diri nefesli ezgi sahiplerine aşk var. Dirhemsiz hâtem soylulara aşk var. Kedersiz yaslılara aşk var.) (Kuşoğlu, M. Oğuzhan (2012). Sâdıkî-i Kitâbdâr'ın Mecma‘u’l-Havâs Adlı Eseri: İnceleme - Metin – Dizin.  Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.)

Farsça Beyit

من مستم از نظاره تو ساغر دھی بناز 

بیتابیئی ﻛﻪ سر زند از من گناه نیست 

  Men mestem ez- nezzâre-i tû sâger dehi be-nâz

  Bî-tâbî-i ki ser zened ez-men günâh nîst

 (Ben senin bakışından sarhoşum. Sen nazla bana kadeh verirsin. Benden ortaya çıkan sabırsızlık günah değildir.) (Kuşoğlu, M. Oğuzhan (2012). Sâdıkî-i Kitâbdâr'ın Mecma‘u’l-Havâs Adlı Eseri: İnceleme - Metin – Dizin.  Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.)