Madde Detay
GAFLETÎ
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 17. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Gafletî’nin hayatı hakkında
tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Ancak Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, E.H. 1487 numarada kayıtlı olan ve
Sultan II. Mustafa (salt. 1695-1703) için yazılan şiirleri ihtiva eden Mecmûa-i
Tevârîh adlı eserde şaire ait bir tarih manzumesi yer almaktadır. Bu
manzumenin Sultan II. Mustafa’nın 18 Zilkade
1106’da (30 Haziran 1695) Birinci Avusturya Seferi’nden galibiyetle dönmesi münasebetiyle
kaleme alınmış olması göz önünde bulundurulduğunda Gafletî’nin 17. yüzyılın
sonunda hayatta olduğu anlaşılmaktadır.
Kaynakça
Mecmû’a-i Eş’âr. Topkapı
Sarayı Müzesi Kütüphanesi. E.H. 1487. vr. 44a-45a.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: Arş. Gör. Zahide EfeYayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i
der-Senâ’-yı Gâzî Mustafâ Hân
Hıfz ide yavuz nazardan
pâdişâhı Zü’l-celâl
Hüsnini kıldum temâşâ hûb-rûy
mümtâz-cemâl
Hak hatâlardan emîn ide
vücûd-ı pâkini
Taht-ı ‘Osmânîde mevlâ eyleye
pîr ü kemâl
Niyyet-i hâlis ile çün eyledi
‘azm-i cihâd
Feth-i nusretler nasîb itdi
Cenâb-ı Lâ-yezâl
Böyle bir ceng olmamışdur
devr-i âdemden berü
Lutf-ı Hak feyyâz-ı mutlak
oldı a‘dâ pâyimâl
Hûn-ı a‘dâdan ser-a-pâ lâle
renk oldı zemîn
Bî-kıyâsdur
kırılan kâfir melâ‘în bed-fi‘âl
Ṣahn-ı
sahrânuñ meyânı küştelerden oldı pür
Kelleler
ise zemînde gûyiyâ bûstân misâl
Her
tarafda ser-nigûn oldı kamu a‘dâ-yı dîn
Gûş
idince şabkasın urdı yire yedi kırâl
Ol
kadar kırıldı küffâr bî-hisâb u bî-‘aded
Belki
dünyâ turalı olmadı bu harb [ü] kıtâl
Hak
Te‘âlâ şehriyâruñ ‘ömrini kıla füzûn
Dîn-i
İslâma şeref virdi cedîden işbu hâl
Ṣıdk-ı
pâkî hürmetine pâdişâh-ı ‘âlemüñ
Mu‘în oldı bî-gümân ol Hazret-i Celle
Celâl
Hamza-meşreb
târumâr itdi gürûhın kâfirüñ
Serverâne
gerdi gögsün gûyiyâ Rüstem-i Zâl
Şâyi‘ oldı Şâma şarka bu cihâd-ı
ekberi
Şâhneşâhı
bahş ide dîn-i mübîne bî-zevâl
Dîn-i
İslâmuñ mücerred aldı intikâmını
Bu mahalde itdi imdâd ol Hudâ-yı
müte‘âl
Bu
fütûhât ile Sultân Mustafâ Hân sâninüñ
Bî-iştibâh
‘arşa asdurdı tîgın Hak te‘âl*
Rub‘-ı meskûn içre meşhûr oldı ‘adl
[ü] dâd ile
Şemsveş
toldı cihâna nâm [u] şânı mâ-la-mâl
İnşâʾ-Allâh
bundan soñra karşu duramaz ‘adû
Çok
zamândur kâfirüñ başına gelmedi bu hâl
Rûz
[u] şâmda ‘ıyş u ‘işretle geçe her sâ‘ati
Konmaya
bir zerrece mirât-ı kalbine melâl
Bâd-ı
gam tokunmaya ol dâmen-i pâkine hîç
Cânib-i
a‘dadan
aslâ olmaya bir kîl ü kâl
Devletinde
kimseden bir kimseye cevr olmaya
Nâs-ı
‘âlem devr-i ‘adlinde ola âsûde hâl
Gafletî
bende kadîmi bende ibni bendedür
Hidmet
i[t]miş dîn [ü] devlet bâbına sittîn sâl
Tâkati
bî-tâk olmuşdur felekden bî-meded
Derdmend bî-çâredür bikes fakîr
[ü] bî-mecâl
Bir
garîb düşkin kuluñdur dilegi bir pâre nân
Pâdişâhum
merhamet kıl hayr du’âsını al
Ka‘be-i ‘ulyâya yetmiş def‘a varmışca sevâb
Bî-gümân
nâʾil olursız hâsıl olursa me‘âl
(Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphenesi. E.H. 1487. vr. 44a-45a)
Yayın Tarihi: 08.05.2021Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i
der-Senâ’-yı Gâzî Mustafâ Hân
Hıfz ide yavuz nazardan
pâdişâhı Zü’l-celâl
Hüsnini kıldum temâşâ hûb-rûy
mümtâz-cemâl
Hak hatâlardan emîn ide
vücûd-ı pâkini
Taht-ı ‘Osmânîde mevlâ eyleye
pîr ü kemâl
Niyyet-i hâlis ile çün eyledi
‘azm-i cihâd
Feth-i nusretler nasîb itdi
Cenâb-ı Lâ-yezâl
Böyle bir ceng olmamışdur
devr-i âdemden berü
Lutf-ı Hak feyyâz-ı mutlak
oldı a‘dâ pâyimâl
Hûn-ı a‘dâdan ser-a-pâ lâle
renk oldı zemîn
Bî-kıyâsdur
kırılan kâfir melâ‘în bed-fi‘âl
Ṣahn-ı
sahrânuñ meyânı küştelerden oldı pür
Kelleler
ise zemînde gûyiyâ bûstân misâl
Her
tarafda ser-nigûn oldı kamu a‘dâ-yı dîn
Gûş
idince şabkasın urdı yire yedi kırâl
Ol
kadar kırıldı küffâr bî-hisâb u bî-‘aded
Belki
dünyâ turalı olmadı bu harb [ü] kıtâl
Hak
Te‘âlâ şehriyâruñ ‘ömrini kıla füzûn
Dîn-i
İslâma şeref virdi cedîden işbu hâl
Ṣıdk-ı
pâkî hürmetine pâdişâh-ı ‘âlemüñ
Mu‘în oldı bî-gümân ol Hazret-i Celle
Celâl
Hamza-meşreb
târumâr itdi gürûhın kâfirüñ
Serverâne
gerdi gögsün gûyiyâ Rüstem-i Zâl
Şâyi‘ oldı Şâma şarka bu cihâd-ı
ekberi
Şâhneşâhı
bahş ide dîn-i mübîne bî-zevâl
Dîn-i
İslâmuñ mücerred aldı intikâmını
Bu mahalde itdi imdâd ol Hudâ-yı
müte‘âl
Bu
fütûhât ile Sultân Mustafâ Hân sâninüñ
Bî-iştibâh
‘arşa asdurdı tîgın Hak te‘âl*
Rub‘-ı meskûn içre meşhûr oldı ‘adl
[ü] dâd ile
Şemsveş
toldı cihâna nâm [u] şânı mâ-la-mâl
İnşâʾ-Allâh
bundan soñra karşu duramaz ‘adû
Çok
zamândur kâfirüñ başına gelmedi bu hâl
Rûz
[u] şâmda ‘ıyş u ‘işretle geçe her sâ‘ati
Konmaya
bir zerrece mirât-ı kalbine melâl
Bâd-ı
gam tokunmaya ol dâmen-i pâkine hîç
Cânib-i
a‘dadan
aslâ olmaya bir kîl ü kâl
Devletinde
kimseden bir kimseye cevr olmaya
Nâs-ı
‘âlem devr-i ‘adlinde ola âsûde hâl
Gafletî
bende kadîmi bende ibni bendedür
Hidmet
i[t]miş dîn [ü] devlet bâbına sittîn sâl
Tâkati
bî-tâk olmuşdur felekden bî-meded
Derdmend bî-çâredür bikes fakîr
[ü] bî-mecâl
Bir
garîb düşkin kuluñdur dilegi bir pâre nân
Pâdişâhum
merhamet kıl hayr du’âsını al
Ka‘be-i ‘ulyâya yetmiş def‘a varmışca sevâb
Bî-gümân
nâʾil olursız hâsıl olursa me‘âl
(Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphenesi. E.H. 1487. vr. 44a-45a)
Güncelleme Tarihi: 08.05.2021Eserlerinden Örnekler
Târîh-i
der-Senâ’-yı Gâzî Mustafâ Hân
Hıfz ide yavuz nazardan
pâdişâhı Zü’l-celâl
Hüsnini kıldum temâşâ hûb-rûy
mümtâz-cemâl
Hak hatâlardan emîn ide
vücûd-ı pâkini
Taht-ı ‘Osmânîde mevlâ eyleye
pîr ü kemâl
Niyyet-i hâlis ile çün eyledi
‘azm-i cihâd
Feth-i nusretler nasîb itdi
Cenâb-ı Lâ-yezâl
Böyle bir ceng olmamışdur
devr-i âdemden berü
Lutf-ı Hak feyyâz-ı mutlak
oldı a‘dâ pâyimâl
Hûn-ı a‘dâdan ser-a-pâ lâle
renk oldı zemîn
Bî-kıyâsdur
kırılan kâfir melâ‘în bed-fi‘âl
Ṣahn-ı
sahrânuñ meyânı küştelerden oldı pür
Kelleler
ise zemînde gûyiyâ bûstân misâl
Her
tarafda ser-nigûn oldı kamu a‘dâ-yı dîn
Gûş
idince şabkasın urdı yire yedi kırâl
Ol
kadar kırıldı küffâr bî-hisâb u bî-‘aded
Belki
dünyâ turalı olmadı bu harb [ü] kıtâl
Hak
Te‘âlâ şehriyâruñ ‘ömrini kıla füzûn
Dîn-i
İslâma şeref virdi cedîden işbu hâl
Ṣıdk-ı
pâkî hürmetine pâdişâh-ı ‘âlemüñ
Mu‘în oldı bî-gümân ol Hazret-i Celle
Celâl
Hamza-meşreb
târumâr itdi gürûhın kâfirüñ
Serverâne
gerdi gögsün gûyiyâ Rüstem-i Zâl
Şâyi‘ oldı Şâma şarka bu cihâd-ı
ekberi
Şâhneşâhı
bahş ide dîn-i mübîne bî-zevâl
Dîn-i
İslâmuñ mücerred aldı intikâmını
Bu mahalde itdi imdâd ol Hudâ-yı
müte‘âl
Bu
fütûhât ile Sultân Mustafâ Hân sâninüñ
Bî-iştibâh
‘arşa asdurdı tîgın Hak te‘âl*
Rub‘-ı meskûn içre meşhûr oldı ‘adl
[ü] dâd ile
Şemsveş
toldı cihâna nâm [u] şânı mâ-la-mâl
İnşâʾ-Allâh
bundan soñra karşu duramaz ‘adû
Çok
zamândur kâfirüñ başına gelmedi bu hâl
Rûz
[u] şâmda ‘ıyş u ‘işretle geçe her sâ‘ati
Konmaya
bir zerrece mirât-ı kalbine melâl
Bâd-ı
gam tokunmaya ol dâmen-i pâkine hîç
Cânib-i
a‘dadan
aslâ olmaya bir kîl ü kâl
Devletinde
kimseden bir kimseye cevr olmaya
Nâs-ı
‘âlem devr-i ‘adlinde ola âsûde hâl
Gafletî
bende kadîmi bende ibni bendedür
Hidmet
i[t]miş dîn [ü] devlet bâbına sittîn sâl
Tâkati
bî-tâk olmuşdur felekden bî-meded
Derdmend bî-çâredür bikes fakîr
[ü] bî-mecâl
Bir
garîb düşkin kuluñdur dilegi bir pâre nân
Pâdişâhum
merhamet kıl hayr du’âsını al
Ka‘be-i ‘ulyâya yetmiş def‘a varmışca sevâb
Bî-gümân
nâʾil olursız hâsıl olursa me‘âl
(Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphenesi. E.H. 1487. vr. 44a-45a)
Eserlerinden Örnekler
Târîh-i
der-Senâ’-yı Gâzî Mustafâ Hân
Hıfz ide yavuz nazardan
pâdişâhı Zü’l-celâl
Hüsnini kıldum temâşâ hûb-rûy
mümtâz-cemâl
Hak hatâlardan emîn ide
vücûd-ı pâkini
Taht-ı ‘Osmânîde mevlâ eyleye
pîr ü kemâl
Niyyet-i hâlis ile çün eyledi
‘azm-i cihâd
Feth-i nusretler nasîb itdi
Cenâb-ı Lâ-yezâl
Böyle bir ceng olmamışdur
devr-i âdemden berü
Lutf-ı Hak feyyâz-ı mutlak
oldı a‘dâ pâyimâl
Hûn-ı a‘dâdan ser-a-pâ lâle
renk oldı zemîn
Bî-kıyâsdur
kırılan kâfir melâ‘în bed-fi‘âl
Ṣahn-ı
sahrânuñ meyânı küştelerden oldı pür
Kelleler
ise zemînde gûyiyâ bûstân misâl
Her
tarafda ser-nigûn oldı kamu a‘dâ-yı dîn
Gûş
idince şabkasın urdı yire yedi kırâl
Ol
kadar kırıldı küffâr bî-hisâb u bî-‘aded
Belki
dünyâ turalı olmadı bu harb [ü] kıtâl
Hak
Te‘âlâ şehriyâruñ ‘ömrini kıla füzûn
Dîn-i
İslâma şeref virdi cedîden işbu hâl
Ṣıdk-ı
pâkî hürmetine pâdişâh-ı ‘âlemüñ
Mu‘în oldı bî-gümân ol Hazret-i Celle
Celâl
Hamza-meşreb
târumâr itdi gürûhın kâfirüñ
Serverâne
gerdi gögsün gûyiyâ Rüstem-i Zâl
Şâyi‘ oldı Şâma şarka bu cihâd-ı
ekberi
Şâhneşâhı
bahş ide dîn-i mübîne bî-zevâl
Dîn-i
İslâmuñ mücerred aldı intikâmını
Bu mahalde itdi imdâd ol Hudâ-yı
müte‘âl
Bu
fütûhât ile Sultân Mustafâ Hân sâninüñ
Bî-iştibâh
‘arşa asdurdı tîgın Hak te‘âl*
Rub‘-ı meskûn içre meşhûr oldı ‘adl
[ü] dâd ile
Şemsveş
toldı cihâna nâm [u] şânı mâ-la-mâl
İnşâʾ-Allâh
bundan soñra karşu duramaz ‘adû
Çok
zamândur kâfirüñ başına gelmedi bu hâl
Rûz
[u] şâmda ‘ıyş u ‘işretle geçe her sâ‘ati
Konmaya
bir zerrece mirât-ı kalbine melâl
Bâd-ı
gam tokunmaya ol dâmen-i pâkine hîç
Cânib-i
a‘dadan
aslâ olmaya bir kîl ü kâl
Devletinde
kimseden bir kimseye cevr olmaya
Nâs-ı
‘âlem devr-i ‘adlinde ola âsûde hâl
Gafletî
bende kadîmi bende ibni bendedür
Hidmet
i[t]miş dîn [ü] devlet bâbına sittîn sâl
Tâkati
bî-tâk olmuşdur felekden bî-meded
Derdmend bî-çâredür bikes fakîr
[ü] bî-mecâl
Bir
garîb düşkin kuluñdur dilegi bir pâre nân
Pâdişâhum
merhamet kıl hayr du’âsını al
Ka‘be-i ‘ulyâya yetmiş def‘a varmışca sevâb
Bî-gümân
nâʾil olursız hâsıl olursa me‘âl
(Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphenesi. E.H. 1487. vr. 44a-45a)