GULÂMÎ, Mehmed Gulâmî Efendi

(d. ?/? - ö. 951/1544)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İsmi Mehmed’dir. Abdullah oğludur ve bu yüzden Gulâmî mahlasını seçmiştir. İlim yolunda ilerleyip mülazım olduktan sonra Priştine ve Kili’de kadılık yaptı. 951/1544 yılında vefat etti. Afyon mübtelası olduğu için vaktinin çoğu uykuda geçerdi. Uyanık olduğu zamanlarda bile aklı başında değildi. Dönemin müftüsü Hâce Çelebi Efendi kazasker iken güzel yüzlü bir genci Gulâmî hakkında dava ettirmiş ve mahkeme sonucunda Gulâmî’nin bu gence meylettiği ortaya çıkmıştır. Bu konuda Hâce Çelebi “Gulâmî’nün gulâma nisbeti var” mısraını söylemiş; buna karşılık Gulâmî de “Efendinin de olsun himmeti var” mısraını söylemiştir (Kılıç 2010: 1661).

Âşık Çelebi Priştine’de olduğu sırada divanını gördüğünü ve “Sâye-i dilberde beni kon muntazır / Tâ gelince üstime hurşîd-i rahşânum benüm" beytini beğendiğini söyler. Âşık Çelebi Hâşimî, Cevânî ve Gulâmî’nin sırayla Kili’ye kadı olduklarında birbirlerine “-ı yok” redifli bir nazire yazdıklarını söyler ve tezkiresinde bu üç gazele yer verir (Kılıç 2010: 1662). Sehî Bey de, güzel, latif gazelleri ve nefis beyitlerinin olduğunu, şiirlerinin çok şöhret bulduğunu kaydeder (İsen 1998: 168).

Kaynakça

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Nail Tuman, Tuhfe-i Nâilî. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mehmed Süreyya (1996). Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Sungurhan-Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi,Tezkiretü'ş-Şu’arâ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10739,tsmetinbpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 23.03.2014]

Sungurhan-Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî,Tezkiretü'ş-Şu’arâ http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10733,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 23.03.2014]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. KADRİ HÜSNÜ YILMAZ
Yayın Tarihi: 03.04.2014
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Kimse dimez anı ki hüsn ü cemâlün ânı yok

Korkar andan kim zemâne bir gün ide anı yok

Meh ne yüzden öykünür âhir cemâlün mihrine

Kim anun benzinde evvel zerre denlü kanı yok

Gonce-i ter diş bilermiş asluna ey gül-izâr

Gerçi ki ol miskinün agzında bir dendânı yok

Nice bir giryân olam karşunda ey hûr-ı bihişt

Çün bilürsin anı cennet bâgınun bârânı yok

Gerçi bilür bilüni dikkatle fikr-i mû-şikâf

Hiç agzun varınun bilmekligün imkânıyok

Ben nice teşbîh idem kaddine yârün servi kim

Bûstânda bir oyukdur başına dermânı yok

Sensin ey dil-ber efendisi Gulâmî bendenün

Kanber’ün Haydar’dan özge şâhı vü sultânı yok 

(Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâirü'ş-şuarâ. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1663)