Madde Detay
HADÎDÎ
(d. ?/? - ö. 940/1533/34)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Edirne yakınlarında Ferecik kasabasındandır. Sehî ve Latîfî demircilikle uğraştığını ve bu yüzden Hadîdî mahlasını aldığını bildirirlerken Âşık Çelebi ve Kınalı-zâde kendisinin ulemâdan olduğunu, babasının demircilikle uğraştığını kaydetmektedirler. Kendisinin demirci olduğunu söyleyen kaynaklara göre demircilik yanında kasabasında hatiplik yaptı. Babasının demirci olduğunu söyleyenlere göre ise Hadîdî ilim yoluna girerek medrese tahsilinden sonra müderrisliğe başladı ama bu görevinden sonradan feragat etti. Hasan Çelebi’ye göre atamalarda hak ve liyakat ölçülerine uyulmaması üzerine meslekten el çekmiştir. Tezkirelerinde gönlü tok biri olduğu üzerinde durulmaktadır. Zeyniyye tarikatine mensup olan şair 940/ 1533/34’de vefat etti. Mesnevi tarzında ve feûlün feûlün feûl kalıbında yazdığı Tevarih-i Âl-i Osman’ı ise kütüphanelerimizde birçok yazması bulunan tanınmış bir Osmanlı tarihidir. Eser, 6646 beyitten oluşan manzum bir tarihtir. Eserde Osmanlı Devleti'nin kuruluşundan 1523’e kadar gelen olaylar anlatılır. Eser üzerine 1986’da Necdet Öztürk tarafından İstanbul’da bir doktora tezi hazırlanmış, daha sonra bu tez 1992 yılında Marmara Üniversitesi Yayınları tarafından basılmıştır.
Latîfî, Kanunî Sultan Süleyman zamanına kadar yazdığı tarihini bir aracı bulamadığı için padişaha sunma imkânı bulamadığını kaydeder. Tezkire yazarları, şiirleri hakkında müspet ifadeler kullanmaktadırlar. Sehî Bey “hoş yaratılışlı, söz bilir” bir şair olarak nitelediği Hadîdî’nin şiirlerini “akıcı ve nadir bulunur inciler gibi nefis” bulur. Latîfî ise “nazma kâdir, fenn-i şi’rde mâhir” bir şair olarak tanımlar. Kınalı-zâde Hasan Çelebi ise şiirnde pek güzellik ve tat bulunmadığı görüşündedir. Eğridirli Hacı Kemâl’in Câmi’u’n-Nezâ’ir’inde altı, Pervâne Bey Mecmuası’nda 36, Edirneli Nazmî’nin Mecma’u’n-Nezâ’ir’inde 43 adet şiirinin mevcudiyeti şairin çağının sevilen ve izlenen şairlerinden olduğunu göstermesi bakımından önemlidir.
Kaynakça
Babinger, Franz (1992). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri. çev. Coşkun Üçok. Ankara: KB Yay.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.11.2013].
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSALYayın Tarihi: 06.09.2013Güncelleme Tarihi: 01.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Gül bulınmaz ey göñül ‘âlemde çün kim hârsuz
Aybsuz yâr isteyüp kalma cihânda yârsuz
Çün dilâ eksüklüsin nâmûs u nâmı terk kıl
Bu meseldür kim gerek ‘âlemde âşık ârsuz
Fitne-i âhir-zamândur gitdi âlemden huzûr
Ehl-i dillerle kadir-gîr oldı her mikdârsuz
Ehl-i insâf ol kıyâs eyle rakîbâ hâlüñi
Bir nefes sen de olabilür misin dildârsuz
Mülk-i dil gamdan harâb oldı yapar mi’mâr yok
Hîç harâb âbâd ola mı dünyede mi’mârsuz
Bu cihân zıdd üzre mebnîdür hasîdüñ haddi yok
Îş olmaz ey göñül bir yâr ile agyârsuz
Ey Hadîdî nahs-ı tâli’den şikâyet eyleme
Ömr olur mı kim geçe âlemde âh u zârsuz
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.11.2013].1035)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 06.09.2013Güncelleme Tarihi: 01.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Gül bulınmaz ey göñül ‘âlemde çün kim hârsuz
Aybsuz yâr isteyüp kalma cihânda yârsuz
Çün dilâ eksüklüsin nâmûs u nâmı terk kıl
Bu meseldür kim gerek ‘âlemde âşık ârsuz
Fitne-i âhir-zamândur gitdi âlemden huzûr
Ehl-i dillerle kadir-gîr oldı her mikdârsuz
Ehl-i insâf ol kıyâs eyle rakîbâ hâlüñi
Bir nefes sen de olabilür misin dildârsuz
Mülk-i dil gamdan harâb oldı yapar mi’mâr yok
Hîç harâb âbâd ola mı dünyede mi’mârsuz
Bu cihân zıdd üzre mebnîdür hasîdüñ haddi yok
Îş olmaz ey göñül bir yâr ile agyârsuz
Ey Hadîdî nahs-ı tâli’den şikâyet eyleme
Ömr olur mı kim geçe âlemde âh u zârsuz
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.11.2013].1035)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 01.11.2020Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Gül bulınmaz ey göñül ‘âlemde çün kim hârsuz
Aybsuz yâr isteyüp kalma cihânda yârsuz
Çün dilâ eksüklüsin nâmûs u nâmı terk kıl
Bu meseldür kim gerek ‘âlemde âşık ârsuz
Fitne-i âhir-zamândur gitdi âlemden huzûr
Ehl-i dillerle kadir-gîr oldı her mikdârsuz
Ehl-i insâf ol kıyâs eyle rakîbâ hâlüñi
Bir nefes sen de olabilür misin dildârsuz
Mülk-i dil gamdan harâb oldı yapar mi’mâr yok
Hîç harâb âbâd ola mı dünyede mi’mârsuz
Bu cihân zıdd üzre mebnîdür hasîdüñ haddi yok
Îş olmaz ey göñül bir yâr ile agyârsuz
Ey Hadîdî nahs-ı tâli’den şikâyet eyleme
Ömr olur mı kim geçe âlemde âh u zârsuz
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.11.2013].1035)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
GAZEL
Gül bulınmaz ey göñül ‘âlemde çün kim hârsuz
Aybsuz yâr isteyüp kalma cihânda yârsuz
Çün dilâ eksüklüsin nâmûs u nâmı terk kıl
Bu meseldür kim gerek ‘âlemde âşık ârsuz
Fitne-i âhir-zamândur gitdi âlemden huzûr
Ehl-i dillerle kadir-gîr oldı her mikdârsuz
Ehl-i insâf ol kıyâs eyle rakîbâ hâlüñi
Bir nefes sen de olabilür misin dildârsuz
Mülk-i dil gamdan harâb oldı yapar mi’mâr yok
Hîç harâb âbâd ola mı dünyede mi’mârsuz
Bu cihân zıdd üzre mebnîdür hasîdüñ haddi yok
Îş olmaz ey göñül bir yâr ile agyârsuz
Ey Hadîdî nahs-ı tâli’den şikâyet eyleme
Ömr olur mı kim geçe âlemde âh u zârsuz
(Köksal, M. Fatih (hzl.) (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf [erişim tarihi: 20.11.2013].1035)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Meslek | Görüntüle |
11 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Meslek | Görüntüle |
13 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NECÂTÎ BEY, Îsâ | d. 1443-1446? - ö. 17 Mart 1509 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | BEDÎ’Î, Miskî Emîroğlu, Müşkî Emîroğlu | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | İBRAHİM, Şeyh Saçlı İbrahim Efendi | d. 1591-92 - ö. 1659 | Madde Adı | Görüntüle |