HAKKI, İsmail Hakkı Evliyâ-zâde

(d. ?/? - ö. 1282/1865)
tekke şairi
(Tekke / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Şiirlerinde Hakkı mahlasını kullanan şairin asıl adı İsmail’dir ve şair İsmail Hakkı Evliyâzâde olarak tanınmaktadır. İsmail Hakkı Evliyâzâde Kütahyalıdır. Kaynaklarda doğum tarihi ile ilgili kesin bir bilgi yoktur. Kadir Güler’in Kütahya Şairleri adlı eserinde verdiği bilgilere göre, İsmail Hakkı Evliyâzâde Nakşibendi tarikatının 19. asırdaki önemli şeyhlerinden biridir. Nakşibendi tariki meşayihinden "Miftahü't-tefâsir" müellifi Kütahyalı Evliyâzâde İsmail Hakkı Efendi, Nakşibendi tarikatına intisâb ederek uzun süre şeyhlik yapmıştır. Bilgin ve arif bir kişidir. İsmail Hakkı, Abdullah Muhammed'in iki çocuğundan biridir. Kardeşinin adı Ahmed'dir. İsmail Hakkı Evliyâzâde, Ayşe Hanım ile evlendi. İsmail Hakkı'nın Muhammed adında bir oğlu, Züleyha, Ayşe Fatıma Zehra adında üç kızı bulunmaktadır. Kızı Züleyha, Seyyid Muhammedzâde ile evlenmiş ve bu evlilikten Muhammed adında bir oğlu ve Fatma Aliye adında bir kızı dünyaya geldi. Fazıl bir zât olan İsmail Hakkı Efendi H.1282/M. 1865 senesinde Kayseri'de, Kayseri Dergâhı’nda şeyhlik yaptığı sırada vefat etmiştir. Halifelerinden Hocazâde Şeyh Ahmed Kâmil Efendi, Silivri Müftüsü Gürcü Osman Efendi'nin oğludur. İsmail Hakkı Evliyâzâde için Edirnekapısı dâhilinde Keçeçi Piri Mahallesi’nde Tekke Sokağı’nda bir tekke yaptırmış ve Nakşibendi eğitimi vermiştir (2010: 307-310). 

Kaynakça

Güler, Kadir (2010). Kütahya Şairleri I. Kütahya: Kütahya Valiliği Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP SAFİYE BAKİ
Yayın Tarihi: 03.03.2015
Güncelleme Tarihi: 21.08.2021

Eserlerinden Örnekler

Gazel

mefâîlün/mefâîlün/mefâîlün/mefâîlün

 

Güzelsin sırra mahirsin nedir çeşmümde nemler yâ

Çü sen dilşâd-ı kâdirsin akar didemde demler yâ

 

Benim bezm-i elest dostum niçün sen bilmedin mestüm

Niçün sen tutmadun destüm neden olsun bu demler yâ

 

Niçün sen pâymâl itmek niçün sen hasbihâl itmek

Sen olsen hiç helâl itmek meğer sehv olsa demler yâ

 

Za'îf olsam devâ itmek latîf olsam vefâ itmek

Şerîf olsam şifâ itmek niçün söyle o femler yâ

 

Bilür kân hatırım bilmek fevâdun der niçün gülmek

Gidersen bir dahi gelmek niçün bastın kademler yâ

 

Beni bu derde baş itdün dü çeşmüm kanlı yaş itdün

Niçün bu halka fâş itdün idüp hakkımda demler yâ

 

İlâhî terk-i câh itdüm bu dem hayli günâh itdüm

Neden Hakkı ben âh itdüm aceb bahtımı kemter yâ 

Güler, Kadir (2010). Kütahya Şairleri I. Kütahya: Kütahya Valiliği Yay. 309.

 

Gazel

Fâilâtün/ Fâilâtün/ Fâilâtün/ Fâilün

 

Sâki-i vahdet elinden nûş iden câm şarâb

Beyt-i ma'mûr harabâta döner olur harâb

 

Münkir-i vahdet-i vücûd hakkı rûşen görmez

Gerçi her şeyde gelür sor ezâ hakla hitâb

 

Cümle ameli fenn-i 'aşkıyla bulur merdân-ı hak

Görinür bir noktadan 'ariflere cümle kitâb

 

Kalb-i arif mahzen-i 'irfân-ı hakdur tâliba

Gel beri sârraf isen sa'yile olsun feth-i bâb

 

Berzah-ı havf-ı recânun zulmeti mahv olmadı

Matla'-ı nûr-ı Hudâdan togmayınca âftâb

 

Tâlebi vahdet olanlar cân başı terk ider

Hıdmeti şeyh ile olur keşf olunca hep hicâb

 

Hakkıyâ bülbüller anlar yine bülbüller dilin

Anlamaz yüz bin lisân okursa da yine gurâb 

Güler, Kadir (2010). Kütahya Şairleri I. Kütahya: Kütahya Valiliği Yay. 308.

 

Gazel

Fâilâtün/ Fâilâtün/ Fâ'ilün

 

İsterem virmez muradım dil-rübâ

Neyleyem âh bî-vefâdur bî-vefâ

 

Bendesin arazda eyler her zemân

Ol tabîbim pür-cefâdur pür-cefâ

 

Hançer-i müjgânıla bagrum deler

Âfet-i cânum beni eyler fenâ

 

Tâkatım yok tîr-i hüzün çekmege

Mihnet-i derd ile kadîm oldı yâ

 

Âh idersem ağzum açup derd ile

Kalbime derd üzre derd olur edvâ

 

Derdimi şerh eylesem pâyânı yok

Bu dilim lal olur olunmaz adâ

 

Nice bir sabr ideyim gamumı mihnet

Sabr ile mihnetle zâd oldı belâ

 

Cümle ‘âlem lezzet olsa istemem

Bir visâlün ülfeti yeterbana

 

Va’de itdi yâr benimle yâr ola

Muntazırdur yolun üzre Hakkıyâ 


Güler, Kadir (2010). Kütahya Şairleri I. Kütahya: Kütahya Valiliği Yay. 309-310.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Doğum YeriGörüntüle
2Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984Doğum YeriGörüntüle
4VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Doğum YılıGörüntüle
5Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984Doğum YılıGörüntüle
7VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Ölüm YılıGörüntüle
8Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984Ölüm YılıGörüntüle
10VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876MeslekGörüntüle
11Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984MeslekGörüntüle
13VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16VASFÎ, Ahmed Vasfîd. 1832 - ö. 1876Madde AdıGörüntüle
17Nuriye Zeybekd. 15 Mayıs 1968 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Vasıf Öngörend. 15 Şubat 1938 - ö. 14 Mayıs 1984Madde AdıGörüntüle