HALİD

(d. ?/? - ö. ?/1863-1872?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Halid olan âşığın varlığı, Fahri Bilge’nin derlemeleri sayesinde tespit edilebilmektedir. Bilge’nin verdiği bilgilere göre, 19. yüzyılın ilk yarısında doğmuştur (Çapraz 2008: 212). Doğum yeri, doğum tarihi ve ailesine dair kesin bilgiler bulunmamaktadır. Afşarların Torun aşiretine mensuptur. Babasından sonra bu aşirete bey olmuş; göçerevli yaşama bağlı olarak aşiretiyle birlikte kışın Çukurova’ya, yazın da Pınarbaşı Uzunyayla’ya yerleşmiştir. Uzunyayla’ya Çerkezlerin yerleştirilmesi (1865) üzerine Çerkezler ile Afşarlar arasında çıkan çatışmalar yüzünden Osmanlı idaresi tarafından Diyarbakır’a sürgün edilmiş; ömrünün geri kalanını Diyarbakır’da sürdürmüştür. Tahminen 1863-1872 tarihleri arasında vefat etmiştir (Çapraz 2008: 212). Bugün Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde bulunan Halitbeyöreni köyü onun hatırasını yaşatmaktadır.

Fahri Bilge defterlerinde Halid Bey’e ait bir adet türkülü-hikâye bulunmaktadır (Çapraz 2008: 213). Türkülü-hikâye, Pınarbaşı Uzunyayla’ya Çerkezlerin iskânının ve Halid Bey’in Diyarbakır’a sürgün edilişinin izlerini taşımaktadır. Halid Bey, türkülü-hikâyesinde görüldüğü üzere Halid mahlasını kullanmıştır. Afşarların ağız özelliklerini gösteren kelimelerle yoğrulmuş bir dile sahiptir. Mensubu bulunduğu zümrenin kuvvetli bir âşığı olan Halid Bey, türkülü-hikâyeleriyle kendi aşiretinin duygularına tercüman olmuştur.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 08.09.2013
Güncelleme Tarihi: 07.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Semai

Yürü bire Pınarbaşı

Acep karın kaktı m’ola

Boynu uzun tor sunalar

Çığırından çıktı m’ola

 

Tez gelir Kaynar’ın yazı

Hoş akar Munzur’un gözü

Koca Irmak tutar buzu

Garbi değdi söktü m’ola

 

Geri gitmek benim derdim

Yüreğimden çıkar ördüm

Koyak koyak belli yurdum

Lâle sünbül bitti m’ola

 

Oturmuş düşman gülüşür

Arada muzu belişir

Halid el için çalışır

Acep Avşar battı m’ola

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 213.