Madde Detay

Hasan Turan, 1924 yılında Malatya’nın Darende ilçesinin Aşudu köyünde doğmuştur. Daha sonra yedi aylık bebekken ana kucağında Çukurova’ya gelir ve ailesiyle Adana'nın Ceyhan ilçesine bağlı Mustafabeyli köyüne yerleşir. Âşık, köylerde çerçilik yaparak geçimini sağlayan babasını 6 yaşındayken kaybeder ve iki yaşındaki kız kardeşi Zeynep ile birlikte yetim kalır. Ardından âşık,1931 yılında ilkokula başlar. 1933 yılında üç yıllık ilkokuldan mezun olduktan sonra yedi yıl boyunca çobanlık yapar. Daha sonra âşık, Mustafabeyli’de 1940 yılında ilkokulun 4. ve 5. sınıfları açılınca 1941’de buradan da mezun olarak kendi ifadesi ile ilkokulun yükseğini bitirir. Âşık, sonraki süreçte Düziçi Köy Enstitüsüne kaydolur, 1942’de kız kardeşinin ölümü üzerine 23 Şubat 1942’de okuldan kaçıp eve gelir ve bu tarihten sonra bir müddet ana oğul birlikte yaşamaya başlarlar (Arı 2009: 291).

Âşık, bu süre zarfında ırgatlık ve ırgat başçılığı yapmaya başlar ama ırgatın hakkını aradığı için ağalarla ters düşer. Bunun üzerine ağanın adamları âşığı fena şekilde döverler. Anasının da isteğiyle âşık, Düziçi Köy Enstitüsüne geri döner. Okulda yine hastalığı nükseder. Okula geri döndüğü sıralarda İsmet İnönü, okulu ziyarete gelir. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye yazdığı bir şiir, kendisinin Millî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve Köy Enstitüleri Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç ile tanışmasına vesile olur. Cumhurbaşkanı İnönü, onu alıp Ankara’ya götürür ve orada tedavi ettirir; ona Avrupa’da okuma imkânı tanısa da o köyüne, anasının yanına geri döner ve okulunu bitirerek 1947 yılında öğretmen olur. İki kez evlenen âşığın ilk evliliğinden beş çocuğu vardır (Arı 2009: 291).

Hasan Turan, Mustafabeyli Yatılı Bölge Okulu Müdürlüğü görevinden emekli olur. Ardından siyasete atılır ve CHP'den Ceyhan İlçe Başkanı olur. Sonrasında Mustafabeyli'nin ilk belediye başkanı olma onuruna kavuşur. Âşık, 29 Eylül 2002 tarihinde akciğer kanserine yenik düşerek vefat eder.

Hasan Turan'ın âşıklığa başlamasında çocukluğunda dinlediği ve okuduğu Karacaoğlan, Kerem ile Aslı, Köroğlu ve Leyla ile Mecnun gibi halk hikâyelerinin etkisi olur. Âşık saz çalamaz; badeli âşık değildir ve usta çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Mahlas kullanmaz ve şiirlerinde adını tapşırır. Âşığın "Ana Beni Eversene", "Nem Alacak Felek Benim", "Şen Ola Düğün Şen Ola", "Vermediler Ne Yapayım" adlı şiirleri, Cemil Demirsipahi tarafından bestelenir ve TRT repertuvarına kazandırılır. Şiirlerini 8’li (4+4) ve 11’li (6+5, 4+4+3) hece ölçüsü ile yazar ve şiirlerinde genellikle tam kafiye kullanır.

Âşık, şiirlerinde genellikle doğrudan anlatımın yanı sıra hikâye ve delil ve ispat yoluyla anlatım tekniklerini kullanır. Ayrıca tekrir, ikileme, atasözü ve halk söyleyişlerine sıkça yer verir. Şiirleri genellikle koşma tarzında güzelleme, taşlama ve koçaklamadır. Aşk, köy, yoksulluk, zamandan ve dünyadan şikâyet temalarını sıklıkla kullanır (Arı 2009: 294).