HAYRETTİN

(d. 1899 / ö. ?)
çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hayrettin, 1899 yılında İran’ın Salmas şehrine bağlı Şekeryazı köyünde dünyaya gelmiştir. Bu köyde büyüyen Hayrettin’in babasının adı Şemsettin, annesinin adı Mahbey’dir. Babası İstanbul’a çalışmaya giden Hayrettin, köyündeki insanlar ailesini rahatsız ettiği için annesi ve kardeşleriyle birlikte komşu köy olan Şörük’e göçmüştür. Babası İstanbul’dan dönünce ikinci kez evlenmeye karar vermiştir. Bu durum üzerine Hayrettin, annesi ve kardeşlerini alarak Türkiye sınırında bulunan Urumiye şehrine, oradan Başkale’ye ve son olarak da 1930’lu yıllarda Van’ın İskele köyüne taşınmış ve bu köye yerleşmiştir. İskele köyünde geçimini çiftçilikle sağlayan âşık, Emine ile evlenmiştir. Evliliklerinden bir ay sonra askere alınmış ve askerliğini Bitlis’te yapmıştır. Sekiz çocuk babasıdır. Hayrettin’in vefat tarihi bilinmemektedir (Arvas 2005: 62).

Kendisine ait on bir şiiri olan ve on yedi türkülü hikâye bilen Âşık Hayrettin, bu hikâyeleri İran’daki kapı komşusu Âşık Behlülzade’den öğrenmiştir. Ercişli Emrah, Köroğlu’nun iki kolu, Âşık Mahmud, Seyfil Mülg ve Haydar Bey âşığın anlattığı hikâyeler arasındadır. Fehruz Şah, Sam-ı Neriman, Gara Hasan, Hamza Şahapgıran, Zaloğlu Rüstem, Şahizde İbrahim, Gan Galesi, Halit Bin Velit, Muhammet Hanife, Tahir ile Zühre ve Âşık Garip gibi hikâyleri ise unutmuştur. Öğrendiği hikâyeleri önce arkadaşlarına anlatmış, sonra küçük meclislere ve nihayet düğünlerle çevre köylere kadar ulaşmıştır. Âşık Hayrettin, İran’da oluşturduğu şiirlerinde Hayrettin, Türkiye’deki şiirlerinde ise Elanur mahlasını kullanmıştır. Saz çalmayı bilmeyen âşık, ustası Âşık Behlülzade’nin dışında Posoflu Müdami, Kasım, Celali ile tanışmıştır. Âşık Hayrettin’in koşma şeklinde yazdığı, sevgiliyi ve aşkını anlatan güzelleme türündeki şiiri, kafiye uyumu yanında “Saran dilberin candan etmesi” gibi özgün ifadelerine örnek olarak verilebilir (Arvas 2005: 62-63).

Kaynakça

Arvas, Abdulselam (2005). Van Âşıklık Geleneği İnceleme Metin. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP SAFİYE BAKİ NALCIOĞLU
Yayın Tarihi: 24.07.2019
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2NİYAZİ ECEd. 20.02.1955 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İMAMÎ, Ahmet İmamid. 1954 - ö. 28.02.2012Doğum YeriGörüntüle
4HATİCE MİHRAP, Fatmad. 1899 - ö. 1916Doğum YılıGörüntüle
5Remzi Oğuz Arıkd. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954Doğum YılıGörüntüle
6Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982Doğum YılıGörüntüle
7HATİCE MİHRAP, Fatmad. 1899 - ö. 1916Ölüm YılıGörüntüle
8Remzi Oğuz Arıkd. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954Ölüm YılıGörüntüle
9Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982Ölüm YılıGörüntüle
10HATİCE MİHRAP, Fatmad. 1899 - ö. 1916MeslekGörüntüle
11Remzi Oğuz Arıkd. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954MeslekGörüntüle
12Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982MeslekGörüntüle
13HATİCE MİHRAP, Fatmad. 1899 - ö. 1916Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Remzi Oğuz Arıkd. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HATİCE MİHRAP, Fatmad. 1899 - ö. 1916Madde AdıGörüntüle
17Remzi Oğuz Arıkd. 15 Temmuz 1899 - ö. 3 Nisan 1954Madde AdıGörüntüle
18Hakkı Kamil Beşed. 1899 - ö. 15 Ocak 1982Madde AdıGörüntüle