HAYRETTİN

(d. 1899 / ö. ?)
çiftçi
(Âşık / 20. Yüzyıl / Azeri)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Hayrettin, 1899 yılında İran’ın Salmas şehrine bağlı Şekeryazı köyünde dünyaya gelmiştir. Bu köyde büyüyen Hayrettin’in babasının adı Şemsettin, annesinin adı Mahbey’dir. Babası İstanbul’a çalışmaya giden Hayrettin, köyündeki insanlar ailesini rahatsız ettiği için annesi ve kardeşleriyle birlikte komşu köy olan Şörük’e göçmüştür. Babası İstanbul’dan dönünce ikinci kez evlenmeye karar vermiştir. Bu durum üzerine Hayrettin, annesi ve kardeşlerini alarak Türkiye sınırında bulunan Urumiye şehrine, oradan Başkale’ye ve son olarak da 1930’lu yıllarda Van’ın İskele köyüne taşınmış ve bu köye yerleşmiştir. İskele köyünde geçimini çiftçilikle sağlayan âşık, Emine ile evlenmiştir. Evliliklerinden bir ay sonra askere alınmış ve askerliğini Bitlis’te yapmıştır. Sekiz çocuk babasıdır. Hayrettin’in vefat tarihi bilinmemektedir (Arvas 2005: 62).

Kendisine ait on bir şiiri olan ve on yedi türkülü hikâye bilen Âşık Hayrettin, bu hikâyeleri İran’daki kapı komşusu Âşık Behlülzade’den öğrenmiştir. Ercişli Emrah, Köroğlu’nun iki kolu, Âşık Mahmud, Seyfil Mülg ve Haydar Bey âşığın anlattığı hikâyeler arasındadır. Fehruz Şah, Sam-ı Neriman, Gara Hasan, Hamza Şahapgıran, Zaloğlu Rüstem, Şahizde İbrahim, Gan Galesi, Halit Bin Velit, Muhammet Hanife, Tahir ile Zühre ve Âşık Garip gibi hikâyleri ise unutmuştur. Öğrendiği hikâyeleri önce arkadaşlarına anlatmış, sonra küçük meclislere ve nihayet düğünlerle çevre köylere kadar ulaşmıştır. Âşık Hayrettin, İran’da oluşturduğu şiirlerinde Hayrettin, Türkiye’deki şiirlerinde ise Elanur mahlasını kullanmıştır. Saz çalmayı bilmeyen âşık, ustası Âşık Behlülzade’nin dışında Posoflu Müdami, Kasım, Celali ile tanışmıştır. Âşık Hayrettin’in koşma şeklinde yazdığı, sevgiliyi ve aşkını anlatan güzelleme türündeki şiiri, kafiye uyumu yanında “Saran dilberin candan etmesi” gibi özgün ifadelerine örnek olarak verilebilir (Arvas 2005: 62-63).

Kaynakça

Arvas, Abdulselam (2005). Van Âşıklık Geleneği İnceleme Metin. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ARAŞ. GÖR. ZEYNEP SAFİYE BAKİ NALCIOĞLU
Yayın Tarihi: 24.07.2019
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1UMMANÎ/ERDEM UMMANÎ, Battal Erdemd. 03.04.1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2CEMİLE UZUNDALd. 1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3İBRAM/İBRAHİM/GÜLPINAR, İbrahim Gülpınard. 01.07.1971 - ö. 27.01.2016Doğum YeriGörüntüle
4ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Doğum YılıGörüntüle
5Emin Recep Güreld. 1899 - ö. 1970Doğum YılıGörüntüle
6Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Doğum YılıGörüntüle
7ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Ölüm YılıGörüntüle
8Emin Recep Güreld. 1899 - ö. 1970Ölüm YılıGörüntüle
9Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Ölüm YılıGörüntüle
10ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944MeslekGörüntüle
11Emin Recep Güreld. 1899 - ö. 1970MeslekGörüntüle
12Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946MeslekGörüntüle
13ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Emin Recep Güreld. 1899 - ö. 1970Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÜMMÜGÜLSÜMd. 1899 - ö. 1944Madde AdıGörüntüle
17Emin Recep Güreld. 1899 - ö. 1970Madde AdıGörüntüle
18Sadettin Nüzhet Ergund. 1899/1901 - ö. 25 Nisan 1946Madde AdıGörüntüle