Madde Detay

Hisârî, Sultân II. Bâyezîd zamanında yaşamış mesnevî şairlerindendir. Biyografik kaynaklarda adına rastlanmamaktadır. Hakkında eseri Tuhfetü’l-Mü’min’den az da olsa kimi bilgiler elde edilmektedir. Burada belirttiğine göre (Çifçi 2003: 212) o, oğulları ve kızları da dahil olmak üzere aile fertlerini veba salgınında kaybetti. Kendisi de vebaya yakalandı ve hastalığı esnasında günlerce ölüm ile yaşam arasında gidip geldi. Sonunda iyileşti, ancak yaşadıkları dünyasını değiştirdi, hayatında kapanmaz yaralar açtı. Kimsesi kalmadığı için ölümünden sonra arkasından dua edilsin diye bilinen tek eseri Tuhfetü’l-Mü’min’i yazmaya karar verdi. Bu Hisârî pîr olup acz ile kaldı nâ-tüvân (Çifçi 2003: 151) mısraından anlaşıldığı kadarıyla şair, eserini yazdığı 906 Safer/Eylül 1500 tarihinde artık yaşlanmıştı. Manzumesinin eksik tek nüshası “Süleymaniye Kütüphanesi, Ayasofya 1701”de kayıtlıdır. Hisârî’nin, aruz vezninin mefâ’îlün mefâ’îlün fa’ûlün kalıbıyla kaleme aldığı ve 3305 beyit olduğunu belirttiği mesnevîsinin eldeki nüshası 2646 beyittir. Bütün sahih hadislerden yararlanarak Türkçeyle nazma çektiğini belirtmesine (Çifçi 2003: 356) bakılırsa eseri için teliftir demek mümkündür. Şair; bu metinde dünyanın, insanların, diğer varlıkların yaratılışından, yaratılış hikmetlerinden söz etmiş, peygamberlerin hayatlarından kesitler vermiş, Hz. Mûsâ’nın Allah ile doğrudan konuşmasını, bazı rahiplerin İslâm dinine uyan hâl ve hareketlerini anlatmış, ayet ve hadislerin bir kısmını da manzum olarak açıklamıştır. Mesnevîsini, halkı dinî konularda aydınlatmak ve bilgilendirmek amacıyla yazdığı anlaşılan Hisârî, bu düşüncesine uygun biçimde sade, açık ve anlaşılır bir Türkçe kullanmıştır.

Çifçi, Selcen (2003). Tuhfetü’l-Mü’min (Metin-İnceleme-Sözlük). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Hisârî. Tuhfetü’l-Mü’min. Süleymaniye Kütüphanesi. Ayasofya. no. 1701. 130 yk.

Tuhfetü’l-Mü’min’den

Kurı tevbe ider lafza lisânun

Hakîkatde yirinde her fi’âlün

Adun sûfî koyup zerki satarsın 

Mürâyılık ile halkı utarsın

Sana nidevirür ol tevbe kardaş

Ne iş kim işlesen Hakka olur fâş

Mürîd oldum diyü şeyhe gidersin

Bu vech ile imâmeyi nidersin

Bu tâc [u] hırkanun yolını nitdün

Hakun emrin tutup ne işler itdün

Nidersin ol azîzlere varuban

İnâyet eyledüm diyü turuban

Mesâcidde namâz kılınmaz oldı

İmâm kanda cemâ’ate ne oldı

(Çifçi, Selcen (2003). Tuhfetü’l-Mü’min (Metin-İnceleme-Sözlük). Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 179.)