Madde Detay

Hükmî’nin hayatı hakkında çok fazla bilgi yoktur. Asıl adı bilinmeyen şair, Hükmî mahlasını kullanmıştır. Turgut Koca’nın Bektaşi Nefesleri ve Şairleri adlı eserinde 18. yüzyılda yaşadığı belirtilen yeniçeri saz şairinin Bektaşiiğe girdiğine dair somut veriler bulunmamakla birlikte, burada Koca’nın eserinden alıntılanarak sunulan eser üzerinden kendisinin Bektaşiliğe çok da uzak olmadığı söylenebilir (1990: 96). 

Hükmî’ye ait müstakil bir eserin olup olmadığı bilinmemektedir. Bununla birlikte, Ali Çelik’in Türk Halk Şiir Antolojisi adlı eserinde belirttiğine göre, şairin 1714'te yazdığı ve tarihî öneme sahip iki manzumesi daha önce Prof. Dr. M. Fuad Köprülü tarafından neşredilmiştir ve söz konusu şiirler Millet Kütüphanesindeki 850 numaralı mecmuada bulunmaktadır. Çelik’in, merkezî otoriteye isyan eden Osman Oğlu Nasuh Paşa'nın 1714'te padişah fermanıyla idam edilmesi üzerine şairin yazdığını söylediği destan burada verilmiştir (2008: 180). Hükmî’nin edebî kişiliği tekke edebiyatı üzerinde yapılacak çalışmalarla aydınlatılabilir.  

Çelik, Ali (2008). Türk Halk Şiir Antolojisi. İstanbul: Timaş Yay. 

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Naci Kasım İstanbul Maarif Kütüphanesi ve Matbaası.

Nefes

Etmişim ben cânımı kurban Ali'nin aşkına
Olmuşum divâne vü üryan Ali'nin aşkına

Girmişim meydâna bir şâhın fedâsı oluben
Salmışım nâmus u ârı can Ali'nin aşkına

Vermişim aşkı yolunda Şah Hüseyin'in başımı
Gelmişim âvâre vü mihman Ali'nin aşkına

Varmışım kûy-i harâbâta olub abdâl-ı aşk
Tatmışım zehri Şeh-i merdan Ali'nin aşkına

Bilmişim baştan nukuşumu serâser noliser
Kılmışım iki gözüm giryan Ali'nin aşkına

Solmuşum bülbül gibi bâğ içre güller aşkına
Sevmişim bir gonce-i handan Ali'nin aşkına

Çekmişim dil zevrakın dolu gubâr-ı derd ile
Dalmışım bahre olub umman Ali'nin aşkına

Atmışım top eyleyüb başım safâ meydânına
Olmuşum âlemlere destan Ali'nin aşkına

Hükmî'yim âşık u mecnûn oluben Ferhâd-veş
Düşmüşüm âşüfte vü hayran Ali'nin aşkına

Koca, Turgut (1990). Bektaşi Nefesleri ve Şairleri. İstanbul: Naci Kasım İstanbul Maarif Kütüphanesi ve Matbaası. 311.

Eyyâm-ı Devlette Osman Oğlu'ydum

Eyyâm-ı devlette Osman Oğlu'ydum
Yoluna fedadır ser Pâdişâhım
Bir gelmiş bir dahi gelir mi bilmem
Ben gibi kahraman er Pâdişâhım

Hizmetinde mukîm idim bir zaman
Kâbe yolun ettim emn ile emân
Emrinle çöllerde olursam kurban
Bilinsin hayr ile şer Pâdişâhım

Razı oldum emir Hakk'dan gelince
Çâre yoktur peymânemiz dolunca
Rûz-i mahşer Hak divânı olunca
Gel imdi suâlim ver Pâdişâhım

Urbân-ı Hicaz'a olmuşken gâlib
Olduk mu Hünkârım biz katli vâcib
Zerrece mihrine olmadık tâlib
Beni kullarına sor Pâdişâhım

Hükmî firakıyle olmuşam mağdur
Çölleri suladı diydem çü yağmur
Kabirde hâlime beşâret olur
Alnımızdan akan ter Pâdişâhım

Çelik, Ali (2008). Türk Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Timaş Yay. 180.