HULÛS, Enfî/Burnaz Hasan Ağa

(d. 1081/1670-71 (?) - ö. 1141/1728-29)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hasan, mahlası Hulûs’tur. İstanbul'da Galata'ya bağlı Fındıklı’da doğdu. Kesin olmamakla birlikte 1081/1670-71 yılında doğduğu tahmin edilmektedir. Babası da musikişinastı ve ilk musiki derslerini ondan aldı. Şöhrete kavuştuğu yıllar III. Ahmed dönemine (1703-1730) rastlar. 1116/1704-05'te sarayın dikkatini çekerek Enderun’a girdi. III. Ahmed döneminde başhanendeliğe kadar yüksel­di. 1127/1715’te emekliye sevkedildi. 1141/1728-29 başında vefat ederek, Edimekapısı dışına defnedildi. Vefatına, "Hasan'ı eyleye hânende-i adnân Allah" tarihi düşürüldü.

Enfiye mübtelası veya büyük burunlu olduğu için Enfî yahut Burnaz lakabıyla anılan Hasan Ağa; Hulûs ve Hasan mahlaslarıyla bazı şiirler de kaleme al­mıştır. Aruz ve hece vezinlerinin her ikisini kullanan Hulûs, kudretli bir şair olarak gösterilemez. Fakat bu şiirler, bazen divan şairlerini, bazen da mutasavvıfları ve aşıkları taklid eden Hasan Ağa’nın; Türk edebiyatı­nın her sahasıyla meşgul olan ve tasavvuftan anlayan bir şahsiyet olduğunu göstermektedir. Hasan Ağa'da, Itrî ve Nazîm’de de görüldüğü üze­re halk şiirine bir yöneliş vardır. Öztuna, bu konuda, "Daha ziyade hece vezinleri ile yazılmış manzumelere ve bilhassa Ne­dim ve Mahtûm'î’nin şiirlerine besteler yaptı, halk zevkine uygun ve sade bir takım besteler ihdâ ettiği gibi, tamamıyle klasik ve ağır parçalar da vücuda ge­tirmiştir” der (1990: 72) O, dinî eserlerinin sözlerinin çoğunu Nizamoğlu Seyfullah, Yunus Emre ve Sezâî’nin şiirlerinden seçmiş, duygulu İlâhî ve duraklar bestelemiştir. Çârgâh makamındaki Durak'ı en tanınmış olanıdır. 300’den fazla Beste, Semai, Şarkı, Durak ve İlâhî, yani dinî ve din dışı sözlü parça bestelemiş fakat günümüze 1 Durak, 1 İlahi, 11 Beste, 2 Ağır ve 3 Yürük Semai olmak üzere 18 parçası kalmıştır.

Şiir olarak da naat konulu iki beyti elde bulunmaktadır. 

Kaynakça

Erdem, Avnî (1999). Musikişinas Divan şairleri. Ankara: Türk Sanatı ve Eğitimi Vakfı Yay. 221.

Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara : AKM Yay. 92.

Öztuna, Yılmaz (1990). Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi. Ankara: KB. Yay. 72.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 24.10.2014
Güncelleme Tarihi: 19.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Ey gürûh-ı enbiyâ vü asfiyânın akdemi

Hazret-i Hakk'ın habîbi mürselînin a'lemi

Ne denli mücrim ise kendi abdindir Hulûs

Kıl şefâ'at ana ey esrâr-ı Hakk'ın mahremi

(Erdem, Sadık (hzl.) (1985). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara : AKM Yay. 92-93.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04Doğum YeriGörüntüle
2FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04Doğum YılıGörüntüle
5FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04Ölüm YılıGörüntüle
8FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04MeslekGörüntüle
11FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
13MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MÜNİRÎ, Hüseyin Münîrî Efendid. ? - ö. 1703-04Madde AdıGörüntüle
17FERDÎ, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Fatma Çiğdem Gökçend. 15 Haziran 1963 - ö. ?Madde AdıGörüntüle