Madde Detay

Hüseyin Yazıcı, 15 Ağustos 1937'de Erzurum’un Narman ilçesine bağlı Samikale köyünde doğmuştur (Özhan vd. 1992: 338). Ancak resmî kayıtlarda âşığın doğum tarihi 3 Ocak 1942 olarak geçmektedir. Hüseyin Sümmânîoğlu mahlasını kullanan âşık, Âşık Sümmânî’nin torunu olup babası Kurtuluş Savaşı gazilerinden Âşık Sümmânî’nin oğlu süvari çavuşu, Şevki Çavuş’tur. Annesi Fatma Hanım ev hanımıdır. On yaşında babasını kaybeden (Erkal 1994: 6) Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu, ilkokul mezunu olup çocukluğundan itibaren çobanlık ve çiftçilikle uğraşır. Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu’nun aynı zamanda başarılı bir inşaat ustası olduğu da bilinmektedir (Halıcı 1992: 499). 1953'te Şefika Hanımla evlenir ve bu evlikten alı kız bir erkek olmak yedi çocuğu olur. Âşıklığa 16-17 yaşlarında dedesi Âşık Sümmânî’den kalan şiirlerden ilham alarak başlar. Mahlasını dedesinin mahlasına izafeten kendisi alır. Saz çalmayı kendisi öğrenir. Ustaları babası Şevki Çavuş (Mahtumî) ve amcası Fahri Çavuş’tur. Âşıklığı yurdun birçok yerinde bayramlarda, yarışmalarda, düğünlerde ve davet edildiği her yerde icra etmiştir. Genellikle kendi deyişlerini ve dedesi Âşık Sümmânî’nin deyişlerini söylemektedir. Amcasından ve babasından öğrendiği yedi halk hikâyesi bilmektedir. Mahallî dergilerde şiirleri yayınlanır. Bir adet kaset ve bir adet plağı vardır. Erzurum Âşıklar Derneği üyesi olan Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu, yurdun çeşitli yerlerinde düzenlenen âşık yarışmalarına katılmıştır (Kırkkılıç vd. 1997: 120-121) ve ödüller kazanmıştır (Vural 2012: 179-182). Birçok TV programına katılmıştır (Özarslan 2001: 387). Hakkında bir lisans bitirme tezi hazırlanmıştır (Erkal 1994). 2009 yılında Kültür Bakanlığından “Yaşam Boyu Başarı Ödülü" almıştır. 2002 yılına kadar Erzurum'da köyünde ikamet eden Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu, 2002 yılından bu yana Bursa’da yaşamaktadır. Şiirlerine ve icralarına ait bilgi belge ve görsel malzemeye sosyal medya ve internet ortamında yer verilmiştir.

Hüseyin Sümmânîoğlu, divan, koşma, semai, destan biçimleri ve bunların türevleriyle söylediği güzelleme, öğütleme, koçaklama, taşlama türü şiirlerinde aşk, ayrılık, gurbet, yoksulluk, dünyanın faniliği, feleğin acımazlığı, insanın acizliği gibi temaları işler. Şiirlerinde kendine özgü tasavvufî imalar da göze çarpar. Şahsi hayatında sergilediği mütevekkil tavrı eserlerine de yansıyan Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu’nun şiirlerinde gönül gözünün merkeze oturduğu gözlenir. Dünyaya, eşyaya, insana tabiata gönül gözüyle bakmayı şiar edinen bir tavır göze çarpar. Birçok âşıkla karşılaşmış, deyişmiş ve atışmıştır. Âşık fasıllarında söz hakimiyetinin yanında alçak gönüllük içinde verdiği ustaca cevaplarla kendine has bir tarz ustalık kazanır. Serbest deyişlerinde didaktik eserleri dikkat çeker. Sazını kenara bırakmasını ve dinlenmesini tavsiye eden dostlarına “Hayır! Arif konuşa konuşa tükenir, âşık susa susa tükenir. Eğer âşıksan nefesin bitene kadar devam etmen lazım. Ama söz yerinde, gül dalında güzeldir” (Vural 2012: 180) şeklinde cevap veren Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu, çırağı Adnan Akçay’ı yetiştirir. Geleneğin bütün icaplarına son derece vakıf olan ve saz çalabilen Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu, makam bilgisine de sahiptir ve (Kırkkılıç vd 1997: 121). Aşk, sevgi, tabiat, kahramanlık başta olmak üzere farklı temalarda ve gelenekte kullanılan bütün şiir türlerinde olmak üzere bin civarında şiiri bulunmaktadır. Âşık Hüseyin Sümmânîoğlu hikâye anlatıcılığında da mahirdir (Özhan vd. 1992: 338) ve dağarında bulunan yedi halk hikâyesini de icra etmektedir. Günümüzde dedesi Âşık Sümmânî ve babası Şevki Çavuş’a (Mahtumî) ait eserlerin doğruluğu konusunda danışılan ve bilgi alınabilen tek kişidir. Dedesine ait dillerden aktarılabilen üç yüzden fazla şiir ezberindedir.