Madde Detay

Kadı Burnaz İbrahim Efendi, Vaiz Hamidî Yoluk Mehmed Çelebi’nin oğlu ve şair Sâni’î Mahmud Çelebi’nin kardeşidir. [Hasan Çelebi, Riyâzî ve Kafzâde tezkirelerinde Sani’î Mahmud Çelebi, Yoluk Mehmed Çelebi’nin kardeşi olarak zikredilmektedir (Kurnaz-Tatçı 2001: 1)]. Sinan Efendi’den mülazım olan İbrahim Efendi, Recep 977/Aralık 1569’da Edirne Halebiye Medresesi müderrisi; Rebiülevvel 983/Haziran 1575’te Süleymaniye, Şaban 986/Ekim 1578’te Sahn-ı Seman müderrisi olmuştur. Zilhicce 987/Ocak 1580’de Bosna, Şevval 989/Ekim 1581’de Trablusşam kadılığına atanan İbrahim Efendi, Cemaziyelevvel 990/Mayıs 1582’de vefat etmiştir. İbrahim Efendi, Yavuz Sultan Selim’in hocası Ataullâh Ahmed Efendi’nin kızının izdivacına söylediği tarihin birinci mısraı olan “Ez-berâ-yı isâle-i enbûb” vesilesiyle “Enbûb Kadı” olarak şöhret bulmuştur. Burnaz İbrahim lakabı ile de anılan İbrahim Efendi için söylenen;

 “Çağa yürür iken burnâz idi ol

 Katı burnı büyük pür-nâz idi ol”

beyti dostları arasında meşhur olmuştur. Kadı İbrahim Efendi’nin, dikkat çekecek ölçüde büyük olan burnuyla tıpkı bir kılıç balığına benzediğini söyleyen Nev’i-zâde Atâyî, onun ilim erbabı içinde öne çıkmış bir şahsiyet olduğunu ve insanlara tebessüm ettiren şaşırtıcı şiirler söylediğini bildirir (Özcan 1989: 270).

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî Yahud Tezkire-i Meşâhîr-i Osmâniyye. İstanbul: KB /Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yay. C. 3, s. 747.

“İbrahim” (2004). Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 5. Ankara: AKM Yay. 128.

Kurnaz, Cemal-Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). İnehan-zâde Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 1. Ankara: Bizim Büro Yay. 

Özcan, Abdülkadir (hzl.) (1989). Nev’î-zâde Atâyî, Hadâiku’l-Hakâik fi Tekmileti’ş-Şakâik. Şakâik-i Nu’mâniye ve Zeyilleri. C. 2. İstanbul: Çağrı Yay.