İRFANÎ, Gürünlü

(d. ?/? - ö. ?/?)
Âşık
(Âşık / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı bilinmeyen İrfanî, Sivas’ın güçlü âşıklarından birisidir. 18. yüzyılın son çeyreğinde Gürün’ün Çevirme köyünde doğmuş, 19. yüzyılın ortalarında vefat etmiştir. Babaahmetler sülalesindendir. Bazen ticaret dolayısıyla Kahramanmaraş ve Gaziantep’e gittiği bunun dışında genellikle ömrünü köyünde geçirdiği söylenir. Çevresinde çok sevilip sayılan birisi olarak bilinmektedir. Asıl adı Hacı olduğundan çevresinde “Hacı Baba” olarak tanınmıştır (Deniz 1983: 8-9; Güney 1980: 110-111; Kocatürk 1963: 271; Onk 1979: 8687-8691; Uğur 1948: 49).

Şiirleri teknik yönden oldukça kuvvetlidir. Pek çok şiiri, Çıldırlı İrfanî ve Erzurumlu Emrah’ınkilerle karışmıştır. Türkçeyi kullanmada ve ele aldığı konuyu yansıtmada son derece başarılıdır. Bilinen on beş kadar şiiri vardır (Aslan 1980: 23-34). Ancak şiirlerinin tamamının yer aldığı bir cönkün Prof. Dr. M. Kaya Bilgegil’de olduğu söylenir. Şiirlerinde tabii bir üslup hâkimdir ve zorlama yoktur (Aslanoğlu 1977: 23-26).

 

Kaynakça

Aslan, Ensar (1980). “İrfanî”, Köz. 5 (8): 23-34.

Aslanoğlu, İbrahim (1977). “İrfanî”, Sivas Folkloru. 51 (5): 23-26.

Aslanoğlu, İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 1. Ankara: Sivas Valiliği Yay. 

Deniz, Rasim (1983). “Çıldırlı İrfanî Hoca”, Erciyes. 69 (9): 12-15.

Deniz, Rasim (1983). “İrfanîler”, Erciyes. 66 (6): 8-9.

Güney, Eflatun Cem (1980). Halk Şiiri Antolojisi. İstanbul: Varlık Yay. 

Kocatürk, Vasfi Mahir (1963). Saz Şiiri Antolojisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası. 

Onk, Nizamettin (1979). “İrfanî Hoca”, Türk Folklor Araştırmaları. 359 (6): 8687-8691.

Uğur, Sait (1948). İçel Folkloru. C. 3. Ankara: CHP Halkevi Yay. 

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. DOĞAN KAYA
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Aklı Zaildir

Bir şuhı canana meyil vereli

Görenler der, gene aklı zâildir

Kendini bilmezler zemmeyler beni

Hiç demezler, bir Türkmene maildir

 

Beni derde saldı o kaşı keman

İsterim nuş edem, vermedi aman

Derler can evinde ol huri gılman

Gamzeleri cellat, gözü hâildir

 

Meftûnu olalı o vefasızın

Daim kastındadır bu şirin canın

Bu Sefil İrfânî kulundur senin

Yüz çevirmez her ne dersem kâildir

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı. 557.

Turnalar

Gökte uçan bölük bölük turnalar

Yok mu sizin meskeniniz, iliniz?

Mevla'yı seversen arzuhal eyle

Uğrar ise dost iline yolunuz

 

Coşkun sular gibi çağlayamadım

Gitti kömür gözlüm, eğleyemedim

Elden ar ettim de, ağlayamadım

 

İrfânî der, elim daldan üzüldü

Ak gerdana çifte benler düzüldü

Ta ezelden takdir böyle yazıldı

Felek büktü kemendimiz, belimiz

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şairler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Eğitim, Kültür ve Yardımlaşma Vakfı. 558.

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmet Gülerd. 20 Eylül 1944 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2GÜLBENK, Yusuf Budakd. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Gülerd. 20 Eylül 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5GÜLBENK, Yusuf Budakd. 1948 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Gülerd. 20 Eylül 1944 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8GÜLBENK, Yusuf Budakd. 1948 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmet Gülerd. 20 Eylül 1944 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11GÜLBENK, Yusuf Budakd. 1948 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Mehmet Gülerd. 20 Eylül 1944 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14GÜLBENK, Yusuf Budakd. 1948 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15KUL COŞGUN, Nurettin Coşgund. 1956 - ö. ?Madde AdıGörüntüle