Madde Detay

15 Şubat 1960’ta İran’ın Keleyber bölgesinin Cunde köyünde doğan İsmail Kamberî, ilk ve orta öğrenimini doğduğu köyde tamamlar (Kafkasyalı 2002: 411). Âşıklık yapmaya nasıl karar verdiğini; “10 yaşında iken köyümüze gelen âşıkların saz çalarak şiir okumasına ve destan anlatmasına hayran kalmış, onlara gösterilen hürmeti görünce çok şaşırmıştım. Yaklaşık 6 yıl hem kendi köyümde hem de komşu köylerdeki düğünlerde âşıkları dinledim ve bu sanatı kendime yakın görüp âşık olmaya karar verdim.” şeklinde açıklayan Âşık İsmail Kamberî’nin ailesinde Tebriz âşıklık geleneğinin birçok temsilcisi vardır. Kardeşi günümüzde Tebriz’de “Elseven Âşıklar Kahvesi”nin işletmecisi olan Âşık Ayet Kamberî ve akrabası Âşık Resul Kurbanî ile Azerbaycan’ın meşhur âşıklarından biri olan Âşık Hüseyin Cavan ile birlikte uzun yıllar programlara katılan Balabancı Bayram Ali Lütfî bunlardan bazılarıdır (Azizî Haray 1997: 52; Özdamar 2010-2016).

1973’te ailesiyle birlikte Tebriz’e göç eden Âşık İsmail Kamberî, âşık olma isteğini gerçekleştirmek için 18 yaşında bir saz alır ve saz çalmasını öğrenmek için Âşık İsa ve Âşık Hüseyin Esedî’nin yanına gider. Onlardan aldığı eğitimle saz çalmasını öğrenir ancak âşık edebiyatı eğitimi almaz. Âşık edebiyatı eğitimi ile âşık havalarını, Âşık Aziz Şehnazî’nin yanında öğrenir ve âşıklık eğitimini tamamladıktan sonra, 21 yaşında, Eher’deki bir toyda ustası yanında olmadan katılarak ilk kez bir toyu yönetir ve âşıklık yapmaya başlar (Abbasi vd. 2013: 355; Azizî Haray 1997: 52).

Günümüzde Tebrizli birçok âşığın ustası olan Âşık İsmail Kamberî, birçok çırağa hem saz hem de âşık edebiyatı eğitimi vermiştir. Onlar arasında Âşık Adalet Mehemmedpur, Âşık Ali Abdullahî Ucabarî, Âşık Hasan Mәhemmedî, Âşık İbrahim Vusukî, Âşık Abdülali İskenderî, Âşık Abbas Hazretî vd. sayılabilir (Abbasi vd. 2013: 356-383). Tebriz başta olmak üzere İran’ın Doğu ve Batı Azerbaycan ile Urmiye Eyaletlerindeki hemen hemen tüm şehirlerine ve Tahran’a giderek sanatını icra ettiğini söyleyen Âşık İsmail Kamberî, günümüzde Tebriz’de yaşamakta, toylarda ve çeşitli meclislerde sanatını Balabancı Zülfikar Abdullahî ve Kavalcı İman Bayramî ile birlikte icra etmeye devam etmektedir (Azizî Haray 1997: 52).

Ustasından birçok “usta malı” destan öğrenen Âşık İsmail Kamberî, günümüzde “Şah İsmail ile Gülizar”, “Kurbani ile Peri”, “Garip ile Şahsenem”, “Valih ile Zernigar”, “Abbas ile Gülgez” destanlarını anlatabildiğini ve Tebrizli bazı âşıkların da anlattığı “Ali Kişi ile Sara Destanı”nı tasnif ettiğini iddia etmektedir (Abbasi vd. 2013: 355). Tasnif ettiği bu destan dışında birçok şiir de yaratan Âşık İsmail Kamberî, şiirlerinde ve âşıklık anlayışında Azerbaycan âşıklık geleneğinin önemli temsilcilerinden olan Âşık Ekber, Âşık İmran, Âşık Kamandar ve Âşık Hüseyin Saraçlı’dan önemli ölçüde etkilendiğini söylemektedir. Kamberî, bazı şiirlerinin Tebrizli birçok âşık tarafından toylarda ve çeşitli programlarda okunduğu iddiasındadır (Azizî Haray 1997: 52).

Âşıklığa başladıktan sonra şiir yazmaya başlayan ve ilk olarak divani tarzında şiir yaratan Âşık İsmail Kamberî, şiirlerinde “İsmail” mahlasını kullanmaktadır (Kafkasyalı 2002: 411). Şiirlerinde genel olarak bireysel konuları işleyen âşık, bazen “Günü günden govruluram yanıram / Çâre yohdu, melhem goyam bu dağa.” diyerek suçlu olan bir kaçak gibi gönlünün sığınacağı bir dağ arar (Kafkasyalı 2002: 411), bazen de “İsmail söyleyir sazdan/ Nağme diyer bu avazdan/ Kara dağda, bahar yazdan/ Suna kimi gül arzular.” diyerek sevgilisine ulaşma istediği dile getirir (Azizî Haray 1997: 53).

Kamberî için saz büyük bir öneme sahiptir. Bu önem birçok şiirinde karşımıza çıkar. İlk olarak 10 yaşında köyüne gelen bir âşığın elinde gördüğü ve hayran kaldığı saz, onun için yavaş yavaş öğrenilen ve sırlarla dolu bir çalgı aletidir. Onun çıkardığı ses, bazen bir sevgilinin sesi olur bazen de; “Hakk yolunda haray salan ey sazım” mısrasında olduğu gibi Allah yolunda haykıran bir sese dönüşür (Azizî Haray 1997: 51).