Madde Detay
KÂDİRÎ
(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Kâdirî’nin hayatı hakkında tezkirelerde ve biyografik kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak Şehzade Mustafa’nın katli üzerine yazılan mersiyeler arasında bu isimde bir şairin mersiyesinin de bulunması ve bu elim olayın 1555 yılında vuku bulduğu göz önüne alındığında Kâdirî’nin 16. yüzyılda yaşayan bir şair olduğu söylenebilir. Kâdirî’nin bu mersiyesi müsemmen şeklinde başlayıp murabba’ tarzında devam etmektedir. Üslup hususiyetlerine bakılarak bu şiirin şairinin olayın meydana gelişi sırasında orduda bulunan asker şairlerden biri olduğu sanılmaktadır.
Kaynakça
Çavuşoğlu Mehmet (1982). "Şehzade Mustafa Mersiyeleri". İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi. (XII): 641-686.
İsen, Mustafa (1984). "Şehzade Mustafa İçin Yazılmış Üç Yeni Mersiye". Türk kültürü Araştırmaları. (XXII): 1-2.
İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek. Ankara: Akçağ Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. TUBA IŞINSU DURMUŞYayın Tarihi: 10.03.2015Güncelleme Tarihi: 31.10.2020Eserlerinden Örnekler
Mersiye-i Kâdirî Berây-ı Katl-i Sultân Mustafa
I
Şâhzâde nev-civan-ı zübde-i Osmân idi
Şâh Süleyman oglı idi şâh-ı âlî-şân idi
Mesned-i şer'-i Muhammed hâkim-i dîvân idi
Pâk-mezheb ehl-i meşreb sâhib-i irfân idi
Pür şecâ'ât pür sehâvet devlet-i erkân idi
Tab'-ı nâzük ehl-i dâniş nüktedân sultan idi
Akl-kân (u) şâh-ı âdil hâfız-ı Kur'ân idi
Âh şâh Sultan Mustafâ âh Sultan Mustafâ (!)
II
İşidüp nâ-gâh vefâtın cümle insân agladı
Hey ne insan cümle mahlûkât yeksân agladı
Taşlara başın dögüp deryâ-yı ummân agladı
Göge boyandı felek gökde şafak kan agladı
Nâle kıldı yandı berk u (hem de) bârân agladı
Arşa çıkdı bu haber eyvân u keyvân agladı
Çarha girdi nâle vü giryân u sûzân agladı
Merhabâ Şâh-ı şehîdân âh Sultan Mustafâ
III
Revnakı gitdi cihânun doldu cevr ile cefâ
Âkıl olan ummasun bu çarh-ı bî-dûndan vefâ
Ey dirîgâ saltanatda sürmedi zevk u safâ
Aglaşın ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IV
Dâr-ı mihnetden bekâ mülkine âgâz eyleyüp
Cümle a'dânun dahi gönüllerin şâz eyleyüp
Tâc u tahtın mâl ü mülkin cümlesin terk eyleyüp
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
V
Cânib-i kudretden iricek enûş ile belâ
Eşrefî sâ'at içinde olıcak vakt-i salâ
Hazret-i Hakka ulaşdı ol şehîd-i Kerbelâ
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VI
Çün sefer kıldı cihandan işidün ol pâdişâh
Varıcak rûhın ziyâret itdi gökde şems ü mâh
Yirde (vü) gökde olanlar cümlesi itdiler âh
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VII
Bu haberi işidicek inledi çarh u felek
Emr takdîrde bu imişgeçmedi asla dilek
İnüben kıldı namâzın gökdeki cümle melek
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VIII
Ol cevan-baht u hem o şehzâdelerin serveri
Nûr-ı rahmetle münevver ola kabrinün yeri
Mevti içün tuta mâtem ins ü cin ile peri
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IX
Bin tehiyyât u selâm olsun mübârek ruhına
Hem dahî evlâdına ezvâcına etbâ'ına
Bu felek zulm eyleyüp yok yire girdi kanına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
X
Hem cihân aksine döndügini andan bilün(!)
Şol musîbetler ki oldı bundan ibret alun(!)
Dahi neler göresiz devr sonuna kalanun(!)
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
XI
Kâdirî gel fârig [ol] bak yüzinün hâline(!)
Fırsatı fevt eyleme koma bugünün yarına
Gör ki kıydı can Süleyman gitdi ömri vârına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek. Ankara: Akçağ Yay. 322.
Yayın Tarihi: 10.03.2015Güncelleme Tarihi: 31.10.2020Eserlerinden Örnekler
Mersiye-i Kâdirî Berây-ı Katl-i Sultân Mustafa
I
Şâhzâde nev-civan-ı zübde-i Osmân idi
Şâh Süleyman oglı idi şâh-ı âlî-şân idi
Mesned-i şer'-i Muhammed hâkim-i dîvân idi
Pâk-mezheb ehl-i meşreb sâhib-i irfân idi
Pür şecâ'ât pür sehâvet devlet-i erkân idi
Tab'-ı nâzük ehl-i dâniş nüktedân sultan idi
Akl-kân (u) şâh-ı âdil hâfız-ı Kur'ân idi
Âh şâh Sultan Mustafâ âh Sultan Mustafâ (!)
II
İşidüp nâ-gâh vefâtın cümle insân agladı
Hey ne insan cümle mahlûkât yeksân agladı
Taşlara başın dögüp deryâ-yı ummân agladı
Göge boyandı felek gökde şafak kan agladı
Nâle kıldı yandı berk u (hem de) bârân agladı
Arşa çıkdı bu haber eyvân u keyvân agladı
Çarha girdi nâle vü giryân u sûzân agladı
Merhabâ Şâh-ı şehîdân âh Sultan Mustafâ
III
Revnakı gitdi cihânun doldu cevr ile cefâ
Âkıl olan ummasun bu çarh-ı bî-dûndan vefâ
Ey dirîgâ saltanatda sürmedi zevk u safâ
Aglaşın ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IV
Dâr-ı mihnetden bekâ mülkine âgâz eyleyüp
Cümle a'dânun dahi gönüllerin şâz eyleyüp
Tâc u tahtın mâl ü mülkin cümlesin terk eyleyüp
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
V
Cânib-i kudretden iricek enûş ile belâ
Eşrefî sâ'at içinde olıcak vakt-i salâ
Hazret-i Hakka ulaşdı ol şehîd-i Kerbelâ
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VI
Çün sefer kıldı cihandan işidün ol pâdişâh
Varıcak rûhın ziyâret itdi gökde şems ü mâh
Yirde (vü) gökde olanlar cümlesi itdiler âh
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VII
Bu haberi işidicek inledi çarh u felek
Emr takdîrde bu imişgeçmedi asla dilek
İnüben kıldı namâzın gökdeki cümle melek
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VIII
Ol cevan-baht u hem o şehzâdelerin serveri
Nûr-ı rahmetle münevver ola kabrinün yeri
Mevti içün tuta mâtem ins ü cin ile peri
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IX
Bin tehiyyât u selâm olsun mübârek ruhına
Hem dahî evlâdına ezvâcına etbâ'ına
Bu felek zulm eyleyüp yok yire girdi kanına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
X
Hem cihân aksine döndügini andan bilün(!)
Şol musîbetler ki oldı bundan ibret alun(!)
Dahi neler göresiz devr sonuna kalanun(!)
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
XI
Kâdirî gel fârig [ol] bak yüzinün hâline(!)
Fırsatı fevt eyleme koma bugünün yarına
Gör ki kıydı can Süleyman gitdi ömri vârına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek. Ankara: Akçağ Yay. 322.
Güncelleme Tarihi: 31.10.2020Eserlerinden Örnekler
Mersiye-i Kâdirî Berây-ı Katl-i Sultân Mustafa
I
Şâhzâde nev-civan-ı zübde-i Osmân idi
Şâh Süleyman oglı idi şâh-ı âlî-şân idi
Mesned-i şer'-i Muhammed hâkim-i dîvân idi
Pâk-mezheb ehl-i meşreb sâhib-i irfân idi
Pür şecâ'ât pür sehâvet devlet-i erkân idi
Tab'-ı nâzük ehl-i dâniş nüktedân sultan idi
Akl-kân (u) şâh-ı âdil hâfız-ı Kur'ân idi
Âh şâh Sultan Mustafâ âh Sultan Mustafâ (!)
II
İşidüp nâ-gâh vefâtın cümle insân agladı
Hey ne insan cümle mahlûkât yeksân agladı
Taşlara başın dögüp deryâ-yı ummân agladı
Göge boyandı felek gökde şafak kan agladı
Nâle kıldı yandı berk u (hem de) bârân agladı
Arşa çıkdı bu haber eyvân u keyvân agladı
Çarha girdi nâle vü giryân u sûzân agladı
Merhabâ Şâh-ı şehîdân âh Sultan Mustafâ
III
Revnakı gitdi cihânun doldu cevr ile cefâ
Âkıl olan ummasun bu çarh-ı bî-dûndan vefâ
Ey dirîgâ saltanatda sürmedi zevk u safâ
Aglaşın ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IV
Dâr-ı mihnetden bekâ mülkine âgâz eyleyüp
Cümle a'dânun dahi gönüllerin şâz eyleyüp
Tâc u tahtın mâl ü mülkin cümlesin terk eyleyüp
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
V
Cânib-i kudretden iricek enûş ile belâ
Eşrefî sâ'at içinde olıcak vakt-i salâ
Hazret-i Hakka ulaşdı ol şehîd-i Kerbelâ
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VI
Çün sefer kıldı cihandan işidün ol pâdişâh
Varıcak rûhın ziyâret itdi gökde şems ü mâh
Yirde (vü) gökde olanlar cümlesi itdiler âh
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VII
Bu haberi işidicek inledi çarh u felek
Emr takdîrde bu imişgeçmedi asla dilek
İnüben kıldı namâzın gökdeki cümle melek
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VIII
Ol cevan-baht u hem o şehzâdelerin serveri
Nûr-ı rahmetle münevver ola kabrinün yeri
Mevti içün tuta mâtem ins ü cin ile peri
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IX
Bin tehiyyât u selâm olsun mübârek ruhına
Hem dahî evlâdına ezvâcına etbâ'ına
Bu felek zulm eyleyüp yok yire girdi kanına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
X
Hem cihân aksine döndügini andan bilün(!)
Şol musîbetler ki oldı bundan ibret alun(!)
Dahi neler göresiz devr sonuna kalanun(!)
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
XI
Kâdirî gel fârig [ol] bak yüzinün hâline(!)
Fırsatı fevt eyleme koma bugünün yarına
Gör ki kıydı can Süleyman gitdi ömri vârına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek. Ankara: Akçağ Yay. 322.
Eserlerinden Örnekler
Mersiye-i Kâdirî Berây-ı Katl-i Sultân Mustafa
I
Şâhzâde nev-civan-ı zübde-i Osmân idi
Şâh Süleyman oglı idi şâh-ı âlî-şân idi
Mesned-i şer'-i Muhammed hâkim-i dîvân idi
Pâk-mezheb ehl-i meşreb sâhib-i irfân idi
Pür şecâ'ât pür sehâvet devlet-i erkân idi
Tab'-ı nâzük ehl-i dâniş nüktedân sultan idi
Akl-kân (u) şâh-ı âdil hâfız-ı Kur'ân idi
Âh şâh Sultan Mustafâ âh Sultan Mustafâ (!)
II
İşidüp nâ-gâh vefâtın cümle insân agladı
Hey ne insan cümle mahlûkât yeksân agladı
Taşlara başın dögüp deryâ-yı ummân agladı
Göge boyandı felek gökde şafak kan agladı
Nâle kıldı yandı berk u (hem de) bârân agladı
Arşa çıkdı bu haber eyvân u keyvân agladı
Çarha girdi nâle vü giryân u sûzân agladı
Merhabâ Şâh-ı şehîdân âh Sultan Mustafâ
III
Revnakı gitdi cihânun doldu cevr ile cefâ
Âkıl olan ummasun bu çarh-ı bî-dûndan vefâ
Ey dirîgâ saltanatda sürmedi zevk u safâ
Aglaşın ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IV
Dâr-ı mihnetden bekâ mülkine âgâz eyleyüp
Cümle a'dânun dahi gönüllerin şâz eyleyüp
Tâc u tahtın mâl ü mülkin cümlesin terk eyleyüp
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
V
Cânib-i kudretden iricek enûş ile belâ
Eşrefî sâ'at içinde olıcak vakt-i salâ
Hazret-i Hakka ulaşdı ol şehîd-i Kerbelâ
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VI
Çün sefer kıldı cihandan işidün ol pâdişâh
Varıcak rûhın ziyâret itdi gökde şems ü mâh
Yirde (vü) gökde olanlar cümlesi itdiler âh
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VII
Bu haberi işidicek inledi çarh u felek
Emr takdîrde bu imişgeçmedi asla dilek
İnüben kıldı namâzın gökdeki cümle melek
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
VIII
Ol cevan-baht u hem o şehzâdelerin serveri
Nûr-ı rahmetle münevver ola kabrinün yeri
Mevti içün tuta mâtem ins ü cin ile peri
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
IX
Bin tehiyyât u selâm olsun mübârek ruhına
Hem dahî evlâdına ezvâcına etbâ'ına
Bu felek zulm eyleyüp yok yire girdi kanına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
X
Hem cihân aksine döndügini andan bilün(!)
Şol musîbetler ki oldı bundan ibret alun(!)
Dahi neler göresiz devr sonuna kalanun(!)
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
XI
Kâdirî gel fârig [ol] bak yüzinün hâline(!)
Fırsatı fevt eyleme koma bugünün yarına
Gör ki kıydı can Süleyman gitdi ömri vârına
Aglaşun ey halk-ı âlem gitdi Sultan Mustafâ
İsen, Mustafa (1994). Acıyı Bal Eylemek. Ankara: Akçağ Yay. 322.