Madde Detay

Asıl adı Şeyh Ahmed Kâmil Efendi'dir. Şiirlerinde Kâmil mahlasını kullandı. Hoca-zâde sanıyla tanındı. Silivri müftüsü Gürcü Osman Efendi'nin oğludur. Tahsilini babasından yaptı. Onun vefatından sonra Silivri'deki malını mülkünü satıp İstanbul'a geldi. Nakşıbendi tarikatının büyük şeyhlerinden ve Miftâhu't-Tefâsîr adlı önemli eserin yazarı Kütahyalı Evliyâ-zâde İsmâil Hakkı Efendi'nin namına Edirnekapı dahilinde Keçeci Pîrî Mahallesi'nde Tekke sokağında bir tekke yaptırdı. Orada uzun müddet şeyhlik yaptı. 1312/1894 senesinde İstanbul'da vefat etti ve tekkesine defnedildi.

Hoca-zâde Ahmed Kâmil Efendi'nin bilinen tek eseri Dîvân'ıdır. 1289/1872 yılında taşbaskı olarak 64 sayfa hâlinde İstanbul'da basılmıştır. Bu eserde 171 gazel, 2 müstezad, 4 muhammes, 5 tarih, 1 murabba', 2 müseddes yer almaktadır.

İbnü'l-Emin, Kâmil Efendi'nin şiiri hakkında şu değerlendirmeleri yapmaktadır: Gazel tarzında söylediği mutasavvıfâne sözler, aruz veznine tatbik olunmuştur. Fakat kelimeleri yerli yerinde kullanamamak, sözü muntazam surette tertip ve maksadı layıkıyla ifade edememek gibi kusurlara pek çok tesadüf edilmektedir (İnal 1988: 792). Şiirine örnek Son Asır Türk Şâirleri'ndedir.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay.

Müstezâd

Uşşâk-ı cihân aşkını eylerse hikâyet

Sen sanma şikâyet

Âşık kişi ma'şûkunu görmekliğe tâlib

Elbet ola râgıb

Derdine devâ etmeğe muhtâc mı tabîbim

Âh öyle habîbim

Lokmân dahi bulmazdı bunun şimdi devâsın

Hâşâ ki gedâsın

Ârif olayım dersen eğer kâl ile olmaz

Kimsede bulunmaz

Bir mürşid-i Hak emrine gir bakma geriden

Ayrılma sürüden

Bildire senin aslını insân ne demekdir

Bahr içre semekdir

Ric'at edegör aslına ahlâk-ı hamîdle

Sen çalış edîble

Gel tevhîde gir cân u gönül muhkem olasın

Allâh'ı bulasın

Kâmil bu imiş lezzet hemân gayriye bakma

Billâhi bırakma

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C. II. İstanbul: Dergah Yay. 792.)